Tygrys syberyjski, amurski

Tygrys syberyjski / tygrys amurski (Panthera tigris altaica)

Podobno piękno jest względne. Jak jednak odnieść to stwierdzenie do króla azjatyckich lasów, który swym majestatycznym wyglądem przyćmiewa inne dzikie koty?

Klasyfikacja

• Gromada: ssaki
• Rząd: drapieżne
• Rodzina: kotowate
• Rodzaj: Panthera
• Gatunek: tygrys
• Podgatunek: tygrys syberyjski

Występowanie i siedliska

Zasięg tego rzadkiego podgatunku tygrysa rozciąga się na tereny gór fałdowych Sichote-Aliń w Kraju Nadmorskim – południowo-wschodniej jednostce administracyjnej Federacji Rosyjskiej w Dalekowschodnim Okręgu Federalnym. Przebywa głównie w lasach borealnych wschodniej Rosji, ale niewielkie populacje można znaleźć w Chinach i Korei Północnej.

Choć klimat, w którym przebywa jest znacznie ostrzejszy od siedlisk innych podgatunków, ma on swoje zalety. Północne lasy iglaste, liściaste i mieszane oferują bowiem bezludne lub słabo zaludnione obszary i stabilny ekosystem. Rozległe formacje leśne pozwalają mu na dłuższe wędrówki (przemysł drzewny Rosji nie jest tak ekspansywny w porównaniu do innych krajów).

Charakterystyka

Wygląd

Tygrys syberyjski słynie z pięknego, czerwonawo-brązowego lub rdzawo-żółtego futra pokrytego licznymi, wąskimi, poprzecznymi pasami w kolorze czerni lub ciemnego brązu. Długość ciała waha się między 150, a 208 cm, wysokość w kłębie mieści się w przedziale 90 – 106 cm, a masa ciała „dobija” do 200 – 300 kg.

Sylwetka jest majestatyczna i mocna, choć wsparta na stosunkowo krótkich, ale silnych kończynach, zakończona długim ogonem.

Futro

Odcień futra jest często nieco wyblakły, zwłaszcza w okresie zimowym, kiedy szata zmienia się na gęstszą; jej barwa jest zdeterminowana jednak najbardziej przez region występowania. Zwierzę może pochwalić się pięknym futrem, ale w porównaniu do innych kotowatych byłego Związku Radzieckiego nie jest aż tak grube. Zaobserwowano, że osobniki z populacji zachodnich były jaśniejsze i bardziej jednolite od osobników z Dalekiego Wschodu.

W zimie sierść przybiera na gęstości, latem – na grubości. W najzimniejszych miesiącach futro staje się dłuższe, bardziej miękkie i jedwabiście gładkie. Zimową porą kot jest bardziej kudłaty, a sierść na głowie porasta nawet uszy, podobnie wyglądają włosy z tyłu głowy i wokół szyi tworzące kołnierz, co jest znakiem rozpoznawczym tego podgatunku. Latem futro nasyca się barwami rdzy i pomarańczy, a pręgi są wyraźniejsze.

Dieta i sposób polowania

Potrafi powalić niedźwiedzia himalajskiego (Ursus thibetanus) i niedźwiedzia brunatnego (Ursus arctos), jeśli populacja zwierząt kopytnych spadnie. W takiej sytuacji częściej jednak atakuje niedźwiedzie brunatne w pobliżu ich zimowisk. Tygrys poluje na nie chętniej, ponieważ nie potrafią wspinać się na drzewa, w przeciwieństwie do niedźwiedzi himalajskich, ponadto preferują bardziej otwarte przestrzenie, na których łatwiej je schwytać.

Na zwierzęta duże i niebezpieczne poluje z zaskoczenia – staje na wysokiej skale lub zasadza się na drzewie. Kiedy ofiara podejdzie, zeskakuje na nią wbijając pazury w gardło, a zęby w kark unieruchamiając ją, następnie przecina rdzeń kręgowy i gruchocze kręgosłup.

Po zabiciu niedźwiedzia drapieżnik zaczyna ucztę od grubej warstwy tłuszczu podskórnego znajdującego się na grzbiecie, górnych partiach nóg i w pachwinach.

Jak widać, choć tygrys może bardzo efektywnie polować na niedźwiedzie, istnieją jednak doniesienia o śmierci tygrysa z „ręki” niedźwiedzia, który w ten sposób broni się przed atakującym tygrysem.

Obserwatorzy zwierząt tajgi zauważyli niejednokrotnie, że niedźwiedź widzący tropy tygrysa zmieniał trasę podróży.

Dzięki ubarwieniu, tygrysowi bardzo łatwo przychodzi ukrycie się wśród traw i drzew. Jeśli w danym ekosystemie panuje harmonia, tygrys syberyjski chętnie poluje na łosie i dziki.

Tygrys syberyjski a wilk

Tygrys syberyjski obniża populację wilka szarego (Canis lupus), do tego stopnia, że w niektórych miejscach istnieje ryzyko całkowitego jego wyginięcia. Problemem jest bowiem wspólna nisza ekologiczna, przez co gatunki zwalczają się – interakcje między tymi zwierzętami dobrze obserwowano do początków XX wieku w Sichote-Aliń, gdzie liczba wilków zawsze była nikła.

Wraz ze zmniejszaniem populacji tygrysa syberyjskiego wzrasta populacja wilka szarego, dowodem na tę tezę są słowa mieszkańców regionu, którzy twierdzą, że w Sichote-Aliń nigdy wcześniej nie widziano wilków; wszystko zmieniło się w latach ’30-tych XX wieku, kiedy tygrys syberyjski stał się obiektem polowań i jego obszary zostały zajęte przez kolonizację tych terenów w końcu XIX i na początku XX wieku.

Konfrontacja tygrysa z wilkiem może skończyć się śmiercią jednego z przeciwników, ponieważ obaj mają wystarczająco dużo siły i umiejętności, aby zabić rywala. Oczywiście w przypadku wilków dotyczy to watahy, pojedynczy wilk nie jest w stanie sprostać w takiej walce królowi Syberii.

Warto wspomnieć, że tygrys nie ma w zwyczaju polować na wilki, choć istnieją 4 doniesienia o zabiciu Canis lupus bez zamiaru zjedzenia go.

Usposobienie i stosunek do człowieka

Tygrys syberyjski żyje samotnie i prowadzi nocny tryb życia. Należy do zwierząt terytorialnych, które potrafi być agresywne przy spotkaniu z intruzem wkraczającym na jego teren zaznaczony śladami zapachowymi. Mimo nieprzychylnej reputacji nie atakuje ludzi, a wręcz ich unika, chyba, że jest bardzo chory lub głodny i nie potrafi polować na „standardową” zdobycz. Bardziej można się obawiać tygrysa bengalskiego (Panthera tigris tigris), choć tygrys syberyjski jest większy.

W przeszłości tygrys syberyjski również był uważany za nieśmiałego i niegroźnego względem ludzi pod warunkiem, że nie został sprowokowany, choć zdarzyło się, że zwierzę zabiło kobietę zbierającą drewno na opał i bezbronnego oficera wojska, kiedy przechodził przez pole trzcinowe. Dodać do tego musimy najnowszy przypadek sprzed kilku dni, kiedy tygrys amurski zabił pracownika ogrodu zoologicznego w Niemczech.

Kilka razy zarejestrowano również ataki na pasterzy pracujących nad rzeką Ili oraz na dzieci. Nazywanie go jednak „ludojadem” byłoby bardzo krzywdzące.

Rozmnażanie

Płodność tygrysa syberyjskiego trwa przez cały rok. Samica sygnalizuje gotowość do kopulacji poprzez pozostawianie zapachu moczu i śladów pazurów na pniach drzew. Samica spędza z samcem do tygodnia, ruja trwa ok. 3 dni. Ciąża trwa 3 – 3,5 miesiąca a w miocie pojawiają się zwykle 2 – 4 młode, czasem 6.

Potomstwo rodzi się ślepe w osłoniętym legowisku. Kiedy matka jest głodna, zostawia kocięta same i wyrusza na polowanie. Tygryski są zależne od matki do ok. 18 miesiąca życia, po tym czasie są w stanie same polować, opuszczają matkę po przekroczeniu 2 – 3 roku życia.

Młode samice zostają dłużej z matką niż samce i zajmują terytoria ulokowane blisko rodzinnego terenu. Młodociane samce opuszczają rodzinę, podróżują samotnie i zapuszczają się na dalekie odległości, co czyni je łatwym łupem dla kłusowników i dorosłych tygrysów.

Tygrys syberyjski vs tygrys bengalski

To temat z gatunku ciekawostek, lecz z pewnością zainteresuje wiele osób.

O tygrysie bengalskim można powiedzieć w skrócie, że ma wredny charakter. Odczuwa nieprzemożną potrzebę konfrontacji i wielokrotnie obserwowano w ogrodach zoologicznych jak doprowadzał do walki z lwami czy z tygrysem syberyjskim (amurskim).

Tygrysy syberyjski, choć ma zdecydowanie spokojniejszy charakter  i sam nie prowokuje takich starć, to takie potyczki zawsze wygrywa. Decyduje o tym jego wielkość, masa i zasięg ramion. Jest największym kotem i nie ma sobie równych wśród kotowatych.

Może walka pomiędzy tymi tygrysami nie przypomina pojedynku Adamka z Kliczką, ale efekt jest z grubsza podobny 🙂

Tak naprawdę to tygrysowi syberyjskiemu należałoby przyznać dostojny tytuł króla zwierząt. Lew bowiem w takiej walce ulegnie.

Lew vs tygrys

Czytelnikom szerzej zainteresowanym tematem, polecamy artykuł dokonujący analizy pojedynku lwa z tygrysem: Lew kontra tygrys – pojedynek.

Szczegółowe dane i wymiary

Tygrys syberyjski / Tygrys amurski (Panthera tigris altaica)

• Długość z ogonem: 150 – 330 cm (samice do 270 cm)
  • Rekord: 348 cm na wolności i 390 cm w niewoli – samiec „Jaipur” (1999 rok)
  • Jaipur długość bez ogona – 332,7 cm
• Długość ogona: 90 – 100 cm
• Wysokość w kłębie: 90 – 110 cm
• Masa: 200 – 318 kg – rekord 384 kg w stanie dzikim i 465 kg w niewoli – samiec „Jaipur” (1999 rok)
• Długość życia: ok. 15 lat

Rekordy podane dla tygrysów na wolności nie mają potwierdzonego źródła.

Tygrys syberyjski / Tygrys amurski – ciekawostki

• Tygrys syberyjski jest największym współcześnie żyjącym przedstawicielem kotowatych i jednym z największych kotowatych jakie kiedykolwiek stąpały po Ziemi.
• Jest zazwyczaj o 5 – 10 cm wyższy od tygrysa bengalskiego.
• Pasy na futrze są unikalne dla każdego osobnika, pełnią podobną rolę co odciski palców u człowieka.
• Niedźwiedzie stanowią 5 – 8% całkowitej diety tygrysa syberyjskiego.
• Głodny tygrys może zjeść w jedną noc ok. 27 kg mięsa, ale zazwyczaj jada mniej, bo ok. 9 kg.
• Wizerunek złotego tygrysa syberyjskiego znajduje się na herbie i fladze Kraju Nadmorskiego – symbolizuje dostatek i zwraca uwagę na ogromną różnorodność fauny i flory tego regionu.
• Tygrys to również symbol rozwoju; otwarta paszcza drapieżnika daje do zrozumienia, że jest gotów odeprzeć wszelki atak strzegąc wschodnich granic Rosji. Uniesiony ogon na herbie i fladze symbolizuje odwagę zwierzęcia.
• Tygrys syberyjski jest narażony na wyginięcie mimo wielu akcji mających na celu jego ochronę. Zwierzę pada ofiarą kłusowników pragnących jego futra. Nie bez winy są także lekarze trudniący się tradycyjną chińską medycyną.
• 5 listopada 2017 roku 15-letni tygrys syberyjski o imieniu tajfun, z ogrodu zoologicznego w Kaliningradzie, zaatakował opiekunkę, która przyszła go nakarmić. Kobietę uratowali zwiedzający, odwracając uwagę wielkiego kota, dzięki czemu udało jej się uciec. Opiekunka trafiła do szpitala. Nie wiadomo dlaczego tygrys był na wybiegu, podczas dostarczania pożywienia.
• Największy zbadany okaz tygrysa syberyjskiego ważył 465 kg.

Polecamy

• Tygrys
• Tygrys bengalski
• Tygrys sumatrzański
• Margaj
• Karakal
• Serwal
• Tygrys szablozębny – Smilodon
• Irbis – pantera śnieżna
• Pantera mglista
• Czarna pantera
• Ocelot
• Jaguar
• Ryś
• Lampart
• Gepard
• Puma
• Lew
• Liger
• Żbik