DinozauryDinozaury roślinożerneJuraKreda

Megazauropody czyli „Jaszczury Gromu”

Największe dinozaury

Dinozaury od lat rozbudzają wyobraźnię ludzi, ze względu na swoje piękno, potęgę krwiożerczość ale i gigantyzm. Wiele dinozaurów osiągało duże rozmiary, wiele z nich przewyższało wagą dzisiejsze słonie, jednak na ziemi istniały kiedyś istoty tak gigantyczne, że czasem aż trudne do wyobrażenia. Były to zauropody nazywane też potocznie „jaszczurami gromu” – największe lądowe zwierzęta jakie widział świat, sam wiele bym dał by móc takiego kolosa zobaczyć na własne oczy, ale któż by nie chciał… Niestety nie było to nam ludziom dane.

Prezentujemy dziś kolejny artykuł Krzysztofa (Shahen), w którym odpowiadamy na często pojawiające się pytanie jaki dinozaur jest największy. Artykuł prezentuje najdłuższe i najcięższe dinozaury według stanu wiedzy z pierwszej połowy 2017 roku.

Kształt artykułu jest nieco odmienny od typowych artykułów, które prezentujemy w naszym serwisie, postanowiliśmy jednak opublikować niniejsze opracowanie w serwisie głównym, aby udzielić odpowiedzi na nurtujące wiele osób pytania dotyczące największych dinozaurów.

Puertazaur - porównanie wielkości.
Puertazaur – porównanie wielkości.

Jak duże mogły być te zwierzęta i który dinozaur był tym największym?

Odpowiedź na to pytanie wydaje się o wiele trudniejsza niż wskazanie np. największego znanego teropoda. Wiele gigantycznych dinozaurów znanych jest z bardzo ubogiego materiału kopalnego co sprawia, że oszacowanie ich wymiarów jest bardzo trudne.

Przez wiele lat uważano, że największym znanym dinozaurem był słynny Brachiosaurus altithorax , holotyp tego gatunku ocenia się dziś na 24,5 m długości i masę około 42 ton (GDI, Franoys 2017). Opisany osobnik nie był jeszcze w dodatku w pełni wyrośnięty o czym świadczy między innymi niezrośnięta kość łopatkowo krucza. Istnieją inne kości przypisywane do brachiozaura między innymi osobnik z Potter Creek, który po przeskalowaniu osiągałby długość około 27 metrów i masę 55 ton.

Chociaż Brachiosaurus ważył niemal tyle co 10 dorosłych słoni, to i tak był mały w porównaniu do innych gigantów, zauropody osiągały bowiem jeszcze większe rozmiary.

Porównanie zauropodów
Porównanie zauropodów

Najdłuższy dinozaur

Najdłuższe zauropody

Wydaje się, że pretendentów do tytułu najdłuższego zauropoda należy szukać wśród przedstawicieli Diplodocoidea. Zauropody z tego kladu miały bardzo długie szyje i bardzo wydłużone ogony, jednak nie były aż tak ciężkie jak przedstawiciele Macronaria. Diplodocus hallorum i osobnik „JIMBO” – Supersaurus vivianae osiągały aż 32 metry długości (Hartman 2013 online), jednak osobnik holotypowy superzaura z BYU mierzył przynajmniej 34-35 m (Hartman 2013, Sassani 2016, Bivens 2017), a może nawet 40 metrów bo przypisano kość łokciową BYU 13744 o 20% większą (Lovelance 2007) od tej u osobnika „JIMBO”.

Początkowo do superzaura przypisywano także ogromny mierzący aż 138 cm długości kręg szyjny (BYU 9024) jednak w 2016 roku Taylor i Wedel uznali, że kręg ten jest nie do odróżnienia od 9 kręgu szyjnego Barosaurus lentus.

Wskazywałoby to, że znane osobniki barozaura, które osiągały około 25-27 metrów długości nie był jeszcze dorosłe. Gdyby przeskalować rozmiary kręgu BYU 9024 z jego odpowiednikiem u znanych barozaurów, okazałoby się, że osobnik z BYU osiągał monstrualne rozmiary. Mierzył przynajmniej 45 metrów długości(!) (a może nawet więcej, jednak 45 metrów to szacunek konserwatywny w oparciu o to, że z wiekiem szyja prawdopodobnie rosła bardziej niż reszta ciała.

W 2006 roku Parrish i inni podali nawet teoretyczny logarytm na nieproporcjonalny wzrost szyi w stosunku do reszty ciała). Barozaur tych rozmiarów mógł ważyć prawdopodobnie w okolicach 60 ton.

Amficelias, Amphicoelias fragillimus - porównanie z człowiekiem. Rysunek poglądowy - proporcje nóg tylnych i przednich nie do końca prawidłowo zachowane.
Amficelias, Amphicoelias fragillimus – porównanie z człowiekiem. Rysunek poglądowy – proporcje nóg tylnych i przednich nie do końca prawidłowo zachowane.

Amficelias

Jeśli jednak mówimy o gigantycznych diplodokach trudno nie wspomnieć o legendarnym Amphicoelias fragillimus . Ta historia ma jednak wiele kontrowersji. Rzekomo największy dinozaur znany jest tylko na podstawie jednego rysunku wykonanego przez słynnego paleontologa Edwarda Drinkera Cope, materiał kopalny został zgubiony lub zniszczony jeszcze w XIX wieku. To niezwykle frustrujące, stracić taki okaz.

Szacunki dla tego zauropoda były różne, najczęściej oscylowały w okolicach 60 metrów długości i masie 100-150 ton!!! Nie będziemy tutaj poruszać całej historii amficeliasa (została opisana ona w innym artykule na moim blogu, choć i tamten artykuł wymagałby pewnie rewizji).

Wydaje się jednak bardzo możliwe, że Cope popełnił po prostu błąd w swoich obliczeniach o czym pisałem już w 2013 roku (Stuchlik 2013) gdzie rok później ukazała się praca naukowa w której autorzy doszli do takich samych wniosków jak ja (2014 Woodruff i Foster). Nie rozpisując się w detalach na ten temat bo to nie czas i miejsce, wydaje się, że hipotetyczny błąd Cope miał wpływ na wynik ogromnych szacunków dla amficeliasa. W rzeczywistości zauropod ten, choć ogromny (moje szacunki 45 metrów długości i 60-70 ton), był jednak znacznie mniejszy niż początkowo sądzono, o ile w ogóle istniał.

Jeśli więc chodzi o ranking najdłuższych znanych zauropodów wydaje się, że wygląda to mniej więcej tak:

Najdłuższe dinozaury

1. Barosaurus lentus (BYU 9024) ~45 m i Amphicoelias fragillimus ~45 m
2. Supersaurus vivianae (BYU holotyp) – 34-35 m lub ? “Supersaurus “ (BYU 13744)- ~40 m.
Kręg szyjny BYU 9024 (138 cm długości)
Kręg szyjny BYU 9024 (138 cm długości)

Najcięższy dinozaur

Pozostaje jednak najważniejsze pytanie w kontekście największego dinozaura, który był najcięższy? I co za tym idzie największy?

Odpowiedzi na to pytanie należy szukać prawdopodobnie wśród przedstawicieli kredowych tytanozaurów. Wydaje się, że jeśli chodzi o znane i opisane zauropody to istnieje 3 głównych pretendentów do tego tytułu. Alamosaurus sanjuanensis, Argentinosaurus huinculensis i Puertasaurus reuili. Cała trójka według szacunków opartych na GDI (Hartman, Franoys i kilku innych) osiągała ogromną masę ciała w rejonie 60-70 ton. Trudno też wskazać jednoznacznie który z tych dinozaurów był największy, znane są one bowiem z fragmentarycznych szczątków.

Kręgi grzbietowe argentynozaura
Kręgi grzbietowe argentynozaura

Piszczel przypisana do alamozaura miała nieco ponad 170 cm długości (Rivera-Sylva i inni 2006). Jeśli chodzi o argentynozaura znane są gigantyczne kręgi grzbietowe, przypisany fragment kości udowej (cała miałaby mieć ~250 cm) i inne elementy. Puertazaur natomiast znany jest z 4 kręgów z czego opisano tylko 2 – jeden szyjny i jeden grzbietowy. Kręg szyjny jest najszerszym znanym jeśli chodzi o dinozaury, grzbietowy podobnie, jego całkowita szerokość to niebotyczne 168 cm – znów najwięcej spośród wszystkich znanych dinozaurów. To sprawia, że puertazaur mógł być tym najcięższym, tym numerem jeden, ale nie wiadomo tego na pewno.

Jak to jednak bywa z dinozaurami, historia na tym się nie kończy – są znani bowiem jeszcze co najmniej trzej inni pretendenci (a nawet więcej) do tytułu największego znanego zauropoda!

Bruhatkajozaur (Bruhathkayosaurus matleyi).
Bruhatkajozaur (Bruhathkayosaurus matleyi)

Pierwszy z nich to opisywany na moim blogu Bruhathkayosaurus matleyi. Drugi to ten z którym wiąże się ogromne nadzieje, jeśli chodzi o poznanie ogromnych tytanozaurów, doniesiono o nim już w 2014 roku – to gigant z Chubut [Patagotitan mayorum – taką ostatecznie otrzymał nazwę] nieopisany jeszcze w literaturze naukowej (prywatnie Ortega powiadomił mnie, że praca ta może okazać się jeszcze w 2017 roku, będzie to zapewne krok milowy w poznaniu ogromnych dinozaurów).

Jest wiele doniesień na temat rozmiarów tego zauropoda, ale póki nie zostanie opisany i nie będą do dyspozycji precyzyjne pomiary kości, nie można oszacować jego rozmiarów. Nieoficjalne doniesienia mówią o kości udowej o długości 240 cm, co jeśli okaże się prawdą sprawi, że może to być zwierzę podobnych rozmiarów co argentynozaur, alamozaur czy puertazaur.

Tytanozaur z Chubut
Tytanozaur z Chubut

Pozostaje wreszcie kwestia francuskiego nienazwanego zauropoda. Francuzi już kilka lat temu donosili o tym, że odnaleźli u siebie największego znanego dinozaura… Ostatnio ukazały się nowe nieoficjalne informację na ten temat, rzekomo jedna z kości udowych ma mierzyć aż 260 cm długości!!! Zwiastuje to naprawdę gigantycznego zauropoda, ale poczekajmy na pracę naukową…. Niczego nie zapeszajmy… bo to zdarzało się już zbyt często w paleontologii, dlatego jestem sceptyczny co do tego typu nowinek.

Zauropody jeszcze nieraz wprawią nas w podziw i szok jeśli chodzi o gigantyczne rozmiary jakie osiągały zgadzacie się pewnie, że są to prawdziwe „Jaszczury gromu” !

Kręg grzbietowy Ruyangosaurus i Puertasaurus
Kręg grzbietowy Ruyangosaurus i Puertasaurus

Najcięższe dinozaury

1. Francuski potwór ????
2. Bruhathkayosaurus matleyi ~70-75 ton?
3. Argentinosaurus huinculensis / Alamosaurus sanjuanensis / Puertasaurus reuili ~60-70 ton
Diplodok (Diplodocus)
Diplodok (Diplodocus)
Bibliografia:
  • The fragile legacy of Amphicoelias fragillimus (Dinosauria: Sauropoda;
    Morrison Formation – latest Jurassic)
    (2014) D. Cary Woodruff, John R. Foster
  • Héctor E. Rivera-Sylva, Jose Ruben Guzman-Gutiérrez & Francisco R. Palomino-Sánchez.”Preliminary Report On A Vertebrate Fossil Assemblage From The Late Cretaceous Of Chihuahua, Mexico.” (2006) Hantkeniana 5 pp. 66-68
  • Hartman 2013 “The biggest of the big” skeletaldrawing.com/home/2013/06/the-biggest-of-big.html
  • Stuchlik 2013 na temat amficeliasa forum.dinozaury.com/viewtopic.php?f=7&t=1078&start=50
  • Fowler, D.W., Sullivan, R.M. (2011) „The first giant titanosaurian sauropod from the Upper Cretaceous of North America. Acta Palaeontologica Polonica, doi:10.4202/app.2010.0105
  • Novas & Ezcurra (2006) Reinterpretation of the dorsal vertebrae of Argentinosaurus huinculensis (Sauropoda, Titanosauridae)
  • Franoys 2017 GDI – franoys.deviantart.com/art/Brachs-and-Guests-664723365, franoys.deviantart.com/art/The-isle-Dinosaurs-chart-643064419 2017 GDI franoys.deviantart.com/art/Brachs-and-Guests-664723365
  • Bonaparte J, Coria R (1993). „Un nuevo y gigantesco sauropodo titanosaurio de la Formacion Rio Limay (Albiano-Cenomaniano) de la Provincia del Neuquen, Argentina”. Ameghiniana (in Spanish). 30 (3): 271–282.
  • Novas, Fernando E.; Salgado, Leonardo; Calvo, Jorge; Agnolin, Federico (2005). „Giant titanosaur (Dinosauria, Sauropoda) from the Late Cretaceous of Patagonia” (PDF). Revisto del Museo Argentino de Ciencias Naturales, n.s. 7(1): 37–41.
  • Taylor, M.P. (2009). „A re-evaluation of Brachiosaurus altithorax Riggs 1903 (Dinosauria, Sauropoda) and its generic separation from Giraffatitan brancai (Janensh 1914)” (PDF). Journal of Vertebrate Paleontology. 29 (3): 787–806.
  • Riggs, E.S. (1903). „Brachiosaurus altithorax, the largest known dinosaur”. American Journal of Science. 4. 15 (88): 299–306.
  • Lovelace, David M.; Hartman, Scott A.; Wahl, William R. (2007). „Morphology of a specimen of Supersaurus (Dinosauria, Sauropoda) from the Morrison Formation of Wyoming, and a re-evaluation of diplodocid phylogeny”. Arquivos do Museu Nacional. 65 (4): 527–544
  • Carpenter, K. (2006). „Biggest of the big: a critical re-evaluation of the mega-sauropod Amphicoelias fragillimus.” In Foster, J.R. and Lucas, S.G., eds., 2006, Paleontology and Geology of the Upper Jurassic Morrison Formation. New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin36: 131–138.
  • 2016 Taylor svpow.com/2016/09/16/how-horrifying-was-the-neck-of-barosaurus/
  • Sassani 2017 „Is the French Monster the biggest dinosaur ever?”
  • paleo-king.deviantart.com/journal/Is-the-French-Monster-the-biggest-dinosaur-ever-674393795
  • Parrish, J. Michael. 2006. The origins of high browsing and the effects of phylogeny and scaling on neck length in Sauropodomorpha. pp. 201-224 in: M. T. Carrano, T. J. Gaudin, R. W. Blob, and J. R. Wible (eds.), Amniote Paleobiology: Phylogenetic and Functional Perspectives on the Evolution of Mammals, Birds and Reptiles. Chicago: University of Chicago Press.
  • Yadagiri, P. and Ayyasami, K. (1989). „A carnosaurian dinosaur from the Kallamedu Formation (Maestrichtian horizon), Tamilnadu.” In M.V.A. Sastry, V.V. Sastry, C.G.K. Ramanujam, H.M. Kapoor, B.R. Jagannatha Rao, P.P. Satsangi, and U.B. Mathur (eds.), Symposium on Three Decades of Development in Palaeontology and Stratigraphy in India. Volume 1. Precambrian to Mesozoic. Geological Society of India Special Publication, 11(1): 523-528.
Argentynozaur, Argentinosaurus - porównanie wielkości z człowiekiem.
Argentynozaur (Argentinosaurus) – porównanie wielkości z człowiekiem

Polecamy


Baza Dinozaurów

26 komentarzy

  1. 45 metrów,to niewyobrażalne,dzisiaj nie ma tak dużych zwierząt jak kiedyś,nie ma krokodyli wielkości autobusu,czy 15 metrowych węży…
    Zauropody, które miały tylne kończyny dłuższe od przednich zapewne żywiły się niską roślinnością,po co zatem były im potrzebne tak wielkie rozmiary,jak i długie szyje,dzisiaj jedynie żyrafa ma długa szyję,ale żywi się czubkami drzew…
    Co charakterystyczne posiada 7 kręgów szyjnych tyle co chyba wszystkie ssaki, zauropody przypuszczam (poszczególne gatunki) miały zróżnicowaną ilość kręgów szyjnych.Dziwne,że u żyraf nie pojawiła się prosta mutacja zwielokrotniająca liczbę tych kręgów…

    Zatem świat tych gadów był bardziej zróżnicowany niż dzisiaj ssaków.Ja się już dawno pogubiłem w tej systematyce, dawniej było gromada: gady lub ssaki.
    Teraz mamy dinozaury jakże różnorodne,przecież tyranozaur albo deinonych to praktycznie anatomicznie ptak,a zauropod ,czy triceratops bardzo dobiegają od teropodów budową szkieletu. I ciekawa sprawa, dinusie chodziły na kończynach podobnie jak ptaki czy ssaki,inne gady bardziej czołgają się niż chodzą,są dużo prymitywniejsze.
    I pytanie czy jest sens wyodrębniać gromadę „Ptaki”?? skoro są to właściwie teropody tylko wyspecjalizowane do lotu,nieloty bowiem musiały powstać u ptaków wtórnie.

    Wniosek z tego jest taki,że biologia jest trudniejsza od matematyki…
    Skoro zauropody zakładam były stałocieplne,to wówczas rośliny musiały szybko rosnąć,zapewne było wilgotno, ciepło, dużo CO2 i O2… więcej niż teraz…

    Jeden z paleontologów kilkanaście chyba lat temu obliczył, że w przypadku zwierząt zmiennocieplnych 80% to roślinożercy a 20% to mięsożercy,w przypadku zwierząt stałocieplnych proporcje są następujące 98% roślinożerców i 2 % drapieżników.
    Podobno dinozaury drapieżne stanowią od 1 do 3 % odkrytych dinozaurów…

  2. O matko coś Ci się rozsypał ten koment…

    Tak zauropody to niesamowite stworzenia. Poruszyłeś wiele kwestii. Zauropody były bardzo zróżnicowane nie wszystkie miały tylne kończyny dłuższe od przednich i raczej nie odżywiały się tylko niską roślinnością. Szyje zauropodów i owszem miały różną ilość kręgów najwięcej 19 (ze znanych dinozaurów). Systematyka to jest to czym współczesna paleontologia głównie się zajmuje. Sam uważam, że bezsensu a szczególnie w przypadku dinozaurów używać słów rodzina/nadrodzina/rząd/podrząd itd.. a to dlatego, że to nie jest takie proste. Znacznie lepszym rozwiązaniem jest używania słowa – klad. Tym bardziej, że zdarzają się prace jak ostatnia głośna, które potrafią całą kladystykę przewrócić do góry nogami. No i właśnie, czy tyranozaur i deinonych faktycznie są bliższe ptakom niż zauropody ? 😀 Gdyby brać pod uwagę ostatnią pracę Baron, M., Norman, D.B. & Barrett, P.M. (2017) „A new hypothesis of dinosaur relationships and early dinosaur evolution” Nature, 543, 501–506 doi:10.1038/nature21700

    Ale to nie pora i miejsce by to omawiać.
    Jedna z najbardziej ogólnych cech definiujących dinozaury- to właśnie pionowe ustawienie kończyn
    Wszystkie ptaki należą do kladu Dinosauria, wszystkie współczesne ptaki są dinozaurami, dlatego my używając słowa dinozaur zazwyczaj używamy go w odniesieniu nieptasich przedstawicieli kladu Dinosauria. Każdy ptak jest dinozaurem, ale nie każdy dinozaur jest ptakiem. Co do procent dinozaurów drapieżnych to na pewno nie… Nie wiem dokładnie musiałbym przeliczyć jakoś na filtrach z Tribute to Dinosaurus, ale sądzę, że dinozaury drapieżne to ok 50% wszystkich poznanych taksonów, ale nie wiem, więc nie przyjmujcie tego za fakt, że to 50% musiałbym policzyć.

    1. Większość dinozaurów była roślinożercami. Jeśli przeanalizujemy populację zwierząt to przeważająca większość z nich to zwierzęta odżywiające się roślinami. Pośród obecnie odkrytych i opisanych dinozaurów ponad 65% to roślinożercy, a zapewne nowe odkrycia powiększą tę liczbę na ich korzyść. To normalny podział – trudno aby gatunków drapieżnych dinozaurów było tyle samo albo więcej.
      Interesujące są również analizy przeprowadzone przez Dr Lindsay Zanno z Chicago Field Museum w 2010 roku – pokazały, że 44 na 90 analizowanych teropodów to roślinożercy, choć teropody głownie kojarzą nam się z drapieżnikami. Co ciekawe według analiz jego zespołu teropody na przestrzeni lat „migrowały” w kierunku diety roślinnej lub w znacznym stopniu włączały ją do swego pokarmu.

      1. Na pewno większość była roślinożercami, natomiast co do opisanych dinozaurów to zależy jak na to patrzeć, na ilość opisanych gatunków/rodzajów i taki stosunek? Wtedy na pewno będzie bliżej do 40-60 procent (w którymś kierunku) niż 5 do 95%. Czy ilość odnalezionych osobników itd. W niektórych przypadkach nawet teropodów znamy bardzo wiele czasem i setki osobników z jednego gatunku, jednak z kolei np znane są całe cmentarzyska dinozaurów rogatych itd.

  3. Hmmm……widzę że mamy teraz nowy wyraz w „słowniku”,to teraz amficelias został dość niedaleko przerzucony do bliskiej grupy,ciekawe czy będzie więcej takich grupy,jak na przykład grupa mini raptorów czy inne,w sumie taka powinna się nadawać dla spinozaura aby odróżnić bo od irritatora lub oxalaii,to się może KCR uciszy ??? ,może nawet powstanie 3 wojna światowa KCR vs paczka dinoanimaniaczka aż wszyscy utoną w komentarzach,Ale i tak KCR tego nie załapie,a może nawet powstanie nowy gatunek spinozaura to się chłopak podjara ??? ,im więcej członków rodziny KCRa tym lepiej ??? ,spotkanie rodzinne po tylu latach ??? ,rodzina o której KCR nie wiedział ??? ,pewnie wszyscy wodni będą bo KCR ciągle ma jakieś mokre suchary ??? ,wiecie o co mi chodzi,to co normalnie rozwali że nigdy z wody nie wyjdzie ??? ,normalnie nigdy się nie odezwie bo będzie miał usta pełne ryb ??? .

    1. Czegoś tu nie rozumiem. Publikujesz komentarz dość długi, ale zupełnie nie na temat. A co ma Spinozaur do tego? Ponadto sam prowokujesz dyskusje. Poza tym nigdy nie jem ? ryb ?. Trzecia wojna światowa? Ani mi się śni. A to że już tak mało pisze komentarzy, bo nie chcę mi się. ☹

  4. Chodzi o wyraz megazauropody,i amficelias nie do końca został przerzucony ale tak na prawdę został zaliczony do zauropodów i do megazauropodów jednocześnie.

  5. Fajny artykuł Shahen, bardzo cenię w artykułach trzeźwe podejście do tematu i nie uleganie sensacją… A co do mnie to muszę w końcu ruszyć doopę ze swoim artem bo jest już na ukończeniu… pozostali już publikują a ja się wciąż ociągam…. 😛

    1. Ciekawe jest to, że drapieżne dinozaury wywołują zdecydowanie szerszą dyskusję niż ogromne zauropody. Z czego to wynika?
      W sumie w Parku Jurajskim twórcy filmu także skoncentrowali się na drapieżnikach, a giganty pojawiały się jedynie jako tło.
      Moja fascynacja dinozaurami z dzieciństwa bardziej skierowana była ku tym największym, drapieżniki pojawiły się nieco później. Skąd jednak w popkulturze dominacja głównie drapieżników?

      1. To co przerażające fascynuje mnie osobiście zawsze bardziej interesowały zauropody, szczególnie, że wiele ciekawych i tajemniczych rzeczy na rosło w okół nich ale wszystkie dinozaury są interesujące.

      1. Według tej pracy Patagotitan jest największy, aczkolwiek nie jest to prawdą. Ale analiza kladystyczna stawia go w najbliższym pokrewieństwie z Argentinosaurus w obrębie Lognkosauria

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button