Irbis śnieżny, pantera śnieżna, śnieżny lampart (Panthera uncia)
Irbisy to jedne z najbardziej tajemniczych i jednocześnie najsłabiej poznanych kotów. Występują na wysokościach, które alpiniści zdobywają podczas swoich wypraw wysokogórskich. Ich dobrym znajomym jest …Yeti 🙂 Zwierzęta te, żyjące w surowych, niedostępnych rejonach Himalajów, Tien-szanu czy Ałtaju, od wieków budzą podziw ze względu na swoją nieuchwytność i niezwykłą zdolność przetrwania w ekstremalnych warunkach. Irbis jest symbolem dzikiej przyrody tych regionów, a jego majestatyczna sylwetka, pokryta charakterystycznym, cętkowanym futrem, stała się ikoną walki o ochronę zagrożonych gatunków. Niestety, mimo że irbis odgrywa istotną rolę w ekosystemie górskim, jego liczebność drastycznie spada
Klasyfikacja
Nazwy: irbis, irbis śnieżny, śnieżna pantera lub śnieżny lampart (leopard).
Irbis choć określany mianem śnieżnego lamparta ma więcej wspólnych cech z tygrysem niż z lampartem. Oba gatunki miały bowiem wspólnego przodka. Około 2 mln lat temu natura postanowiła jednak te gatunki rozdzielić…
Śnieżny lampart do niedawna zaliczany był do oddzielnego rodzaju kotów – Uncia. Od roku 2006 po przeprowadzeniu szczegółowej analizy genetycznej tych kotów dokonano powtórnej kwalifikacji i obecnie Irbis zaliczany jest do rodzaju Panthera.
Występowanie – na tropach Yeti
Irbis to dość tajemniczy kot, więc nic dziwnego, że sąsiaduje z innym tajemniczym stworzeniem – Yeti. Występuje bowiem w Himalajach, na Wyżynie Tybetańskiej oraz w Azji środkowej. Latem można go spotkać na wysokościach od 3 350 do 6 700 m n.p.m. (czasami widywany jest przez himalaistów). Przebywa zarówno w lasach, na stepach oraz w terenach górskich. Zimą schodzi niżej – występuje wówczas na wysokości od 1 200 do 2000 m n.p.m.
Irbisy należą do najsłabiej poznanych kotów. Wynika to z niedostępnych terenów na których występują oraz wielkiego rozdrobnienia terytorialnego.
Tryb życia
Irbisy podobnie jak większość (wyjątek – lew) to samotniki. W pary łączą się jedynie w okresie godowym. Najbardziej aktywne są o świcie oraz o zmierzchu. W poszukiwaniu pożywienia przemierza swoje terytorium łowieckie po stałych ścieżkach. Irbis potrafi świetnie poruszać się nawet w głębokim śniegu (do 85 cm) głębokości, choć zazwyczaj podąża śladami wydeptanymi przez inne zwierzęta (dla wygody :)).
Irbis żeruje na obranym przez siebie terenie, choć w przypadku spotkania innego osobnika nie broni jak inne koty zaciekle swego terytorium. Jego terytorium łowieckie – w zależności od ukształtowania terenu waha się od 12 do 40 km2.
Irbis potrafi w ciągu jednej nocy przejść ponad 40 kilometrów.
Irbis – najbardziej skoczny kot
Irbis potrafi wykonywać skoki na odległość 15 metrów! Nie ma w tym sobie równych. Ustępuje mu nawet puma (kuguar), wykonująca skoki na odległość 12 metrów.
Charakterystyka
Wygląd
Irbis jest ma gęste futro o barwie szarawej na grzbiecie i białej na brzuchu lub białokremowej. Niektóre koty mają futro wpadające w odcień brązowy. Na lub sierści widnieją czarne lub ciemnobrunatne plamy. Barwa futra pozwala na doskonały kamuflaż. Charakterystyczną pantery śnieżnej jest grube futro oraz niezwykle długi ogon – do 100 cm długości.
Ofiary irbisa
Irbis poluje na zwierzęta kopytne np. koziorożce. Jego pożywienie stanowią również dziki, piżmowce, świstaki, ptaki oraz niewielkie kręgowce. Kiedy Irbis jest głodny potrafi zakraść się do gospodarstw domowych w poszukiwaniu pożywienia. Wówczas jego ofiarami padają zwierzęta domowe – drób i bydło.
Jedyna zwierzyna, która jest poza zasięgiem irbisa to jak (Bos grunniens), który ze względu na swe wymiary nie ma naturalnych wrogów za wyjątkiem watahy wilków i niedźwiedzia brunatnego.
W diecie irbisów poza mięsem czasami pojawiają się również rośliny – drobne gałązki i trawa.
Populacja
Liczebność Irbisa jest niewielka. W 1994 roku populację szacowano na 4 000 do 6500 osobników. Dziś uważa się, że występuje ich nie więcej niż 2 000 do 3 300 kotów. W ogrodach zoologicznych jest ok. 600 sztuk. W Polsce można je spotkać w kilku ogrodach zoologicznych – w Gdańsku, Krakowie, Łodzi, Opolu, Płocku, Poznaniu, Warszawie i Wrocławiu.
Występowanie / Populacja
- Afganistan 100–200
- Bhutan 100–200
- Chiny 2 000–2 500
- Indie 200–600
- Kazachstan 180–200
- Kirgistan 150–500
- Mongolia 500–1 000
- Nepal 300–500
- Pakistan 200–420
- Tadżykistan 180–220
- Uzbekistan 20–50
Rozmnażanie
Irbisy łączą się w pary jedynie w okresie godowym. Matka rodzi od 2 do 5 młodych, które przebywają z nią do ukończenia 1 roku. Młode irbisy rodzą się w jaskiniach lub szczelinach skalnych, które są wyłożone mchem i sierścią matki. Młode posiadają ciemniejsze umaszczenie od rodziców, dzięki czemu łatwiej jest im wtopić się w otoczenie i ukryć pośród skał.
Ochrona
Irbis znajduje się na liście Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody jako gatunek chroniony. Obejmuje go również konwencja CITES (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora) ograniczająca handel dzikimi zwierzętami.
Szczegółowe dane / wymiary
Irbis, pantera śnieżna, śnieżny leopard (Panthera uncia)
- Długość tułowia: 75 – 130 cm
- Długość ogona: 80 – 100 cm
- Wysokość: 60 cm
- Waga: 27 – 55 kg (rzadko 75 kg)
- Prędkość: do 56 km/h
- Długość życia: 16-18 lat
Irbis – ciekawostki. Czy wiesz, że…
- Irbis wykonuje najdłuższe skoki ze wszystkich kotów – do 15 metrów.
- Długi ogon służy irbisowi podczas skoków jako … ster do zachowania równowagi.
- Irbis posiada krótkie i szerokie przednie łapy, dzięki temu świetnie radzi sobie w głębokim śniegu.
- Kończyny tylne Irbisa są dłuższe, umożliwiają mu one oddawanie niezwykle długich skoków.
- Irbis ma owłosione podeszwy łap.
Irbis nie ryczy…
Większość serwisów podaje, że Irbis nie ryczy… Faktycznie tak naprawdę to ryczy tylko lew. Pozostałe koty owszem, wydają przeróżne dźwięki, lecz trudno je porównać do ryku lwa. Tygrys np. fuka, puma jest największym kotem, który … miauczy. Irbis wydaje podobne dźwięki do innych dużych kotów za wyjątkiem wspomnianego wcześniej lwa. Nie będziemy bawić się jednak w onomatopeje 🙂 Poniżej zamieszczamy krótki film z ogrodu zoologicznego. Jakie dźwięki wydaje Irbis możecie sami ocenić.
Polecamy – wielkie koty:
I have no idea how you do this but I’m completely fond of DinoAnimals.
czemu ten komentarz jest po angielsku?
Najwyraźniej autor tego komentarza był anglojęzyczny 🙂
DRGA REDAKCJO MAM PYTANIE CO DO WALKI IRBISA Z HIENĄ CĘ TKOWANĄ KTO BY WYGRAŁ I ILE MIAŁ BY NA WYGRANĄ PROCENT
Wolelibyśmy takie spekulacje pozostawić czytelnikom 🙂 Niemniej na YT możesz zobaczyć film, na którym hiena zaatakowała lamparta, aby odebrać mu łup. Wprawdzie ostatecznie po krótkiej walce uciekła, ale sam fakt ataku pokazuje odwagę i nieprzewidywalność hieny. Należy pamiętać, że irbis jest mniejszy od lamparta. W przypadku dużej hieny, ważącej 80-90 kilogramów… wnioski wyciągnij sam 😉
Czyli ila % dla hieny
Chciałbym wypowiedzieć się w kwestii ochrony tych pięknych drapieżników.Moim zdaniem nie warto jest zabijać tych bardzo urodziwych zwierząt, ponieważ w ten sposób przyczyniamy się do wyginięcia owego gatunku.Watro też jest zastanowić się jak za kilka lat wyglądał będzie świat bez tych ślicznych kotów.
Człowiek niestety przyczynił się wyginięcia wielu gatunków zwierząt. Jako dominujący drapieżnik, któremu nic nie jest w stanie zagrozić sukcesywnie wypiera wiele zwierząt i co smutne przyczynia się do ich zagłady.
Filmik niezły o przedstawieniu irbisa. Jednak jak usłyszałem jego odgłosy to raczej nie wykazuje to zadowolenia tylko raczej wołanie o pomoc a irbis pewno chciał na m powiedzieć „POMOCY, RATUNKU, UWOLNIJCIE MNIE !!! POMÓŻCIE MI WRÓCIĆ NA MÓJ REWIR GDZIE SĄ INNE IRBISY CZYLI MOI BRACIA I SIOSTRY, DAJCIE MI OPCJĘ NA WOLNĄ SWOBODĘ WŚRÓD POZOSTAŁYCH IRBISÓW !!! CHCE WRÓCIĆ DO DOMU DO MYCH BRACI I SIÓSTR IRBISÓW, DO MEJ KOCIEJ RODZINY”. Tak jak kiedyś powiedziałem, powinno się rozwiązać ogrody Zoologiczne a wszystkie zwierzęta zwrócić na ich teren mieszkalny – czyli słonie, lwy, gepardy, antylopy, pawiany, guźce do Afryki !!! Tygrysy, lamparty, pawie do Indii !!! Kangury, dziobaki, kolczatki do Australii !!! pumy, grizzly do USA itp. itd.
I tak i nie. Najlepiej rzeczywiście aby zwierzęta były na wolności, albo w parkach narodowych, niemniej ogrody zoologiczne często pełnia rolę ratunkową dla wielu gatunków – dzięki nim (oczywiście nie wszystkim) udaje się czasami dokonać reintrodukcji niektórych gatunków zwierząt. Niemnie oczywiście, w większości służą one rozrywce ludzi oraz edukacji – dzięki nim można te zwierzęta zobaczyć na własne oczy. Co również ciekawe, większość zwierząt żyje dłużej w niewoli niż na wolności – często nawet trzykrotnie dłużej. Można zatem w przypadku niektórych gatunków zapytać – lepiej się szarpać i umierać młodo na wolności, czy mieć pełną miskę i żyć długo i bez stresu w niewoli 😉
Cóz, odpowiedź na to pytanie stanowi historia. Zobacz na przykładzie ludzi. Ludzie wolą żyć krótko na wolności, czy długo w niewoli? Też jesteśmy w dużej mierze zwierzętami, więc myślę, że akurat w tym nie byłoby rozbierzności.
To dość złożona tematyka. Oczywiste jest dla mnie, że ptaki czy inne zwierzęta, które potrzebują do życia przestrzeni, gdyż tak je stworzyła natura wybrałyby wolność. Ale czy np. psy i koty również? Dla irbisa pewnie wolność jest lepsza, ale z drugiej strony mając odpowiednie warunki w zoo żyje sobie bezproblemowo.
My jako ludzie jesteśmy w pewnym stopniu w niewoli. To niewola cywilizacji – konieczność codziennej pracy, aby przeżyć. Płacenia podatków i wielu innych uwarunkowań. Godzimy się na tę niewolę, gdyż dzięki niej żyjemy dłużej – niewielu z nas wybiera życie w Bieszczadach 🙂
Osobiście jednak przychylam się do zdania, jak sądze większości, iż miejsce większości zwierząt jest na wolności.
W Bieszczadach też chyba trzeba płacić podatki XD A ZOO owszem, sprawia, że zwierzęta żyją dłuzej, ale czy są szczęśliwe? Watpię, poziom stresu gdy dzikie zwierzę jest otaczane codzienne przez setki ludzi jest pewnie taki sam, jak na wolności, gdzie czyhają zagrozenia. Zauważcie także, że zwierzęta w ZOO często nie chcą się rozmnażać, albo zabijają/porzucają młode. A ludzie też już nie wiedzą, jak to jest żyć bez tych wszystkich ograniczeń, dlatego za tym nie tęsknią. Ludzie w Amazonii są naprawdę szczęśliwi i niezestresowani, wystarczy na nich popatrzeć 🙂
Ja wiem, że ten komentarz został dodany dwa lata temu, ale ludzie w Amazonii szczęśliwi i niezestresowani? Proponuję pooglądać trochę filmów podróżniczych i dokumentalnych. Na jakiej płaszczyźnie świadomości ty żyjesz człowieku.
Ale gdyby nie ogrody zoologiczne to tygrysy chińskie już by nie istniały, więc w czym problem Anonimie? Nie lubisz tygrysów?
Szczerze to mi bardzo ta pantera przypomina rysia. Ale pantera to pantera 🙂
W Gdańsku nie ma irbisów 😀
Z posiadanych przez nas informacji wynika, iż irbisy były w oliwskim zoo (między innymi samiec Mundi, który przyjechał z Berlina w 2009 roku). Jeśli ich tam już nie ma, to prosimy o informację.
nie ma w 100% 🙂 za to w Bydgoszczy są irbisy. przyjechały z Warszawy 🙂
W Warszawie też są.
Ile km/h potrafi biec irbis ?
Maksymalna prędkość irbisa to 56 km/h.
Jeśli przy jakimś zwierzęciu nie ma podanej prędkości polecamy zawsze zerknąć do tabeli zawartej w artykule Najszybsze zwierzęta Top 100.
Ale tygrys ryczy na odległość 3km to chyba warto o tym wspomnieć. 15 metrów długości więcej niż Giganotozaur czy Karcharodontozaur nieźle.?
Najpierw napisaliście, że w ogrodach zoologicznych jest ok. 600 irbisów, a następnie że 600
A tak na marginesie, to świetny artykuł i zdjęcia 😉
* następnie 200
pomyłka, chodzi o to, że pod jednym ze zdjęć jest napisane 200
Faktycznie – dziękujemy. Ok. 600 irbisów żyje w ogrodach zoologicznych na całym świecie.
Świetny pomysł z tym obrazkiem przedstawiającym geograficzny zasięg występowania. Takie przekazanie informacji jest o wiele czytelniejsze niż sam opis słowny. Dobrze byłoby zastosować to przy opisach innych zwierząt.
Oczywiście, że świetny pomysł, tylko, że w DinoAnimals jest opisanych ze 2 tysiące zwierząt, zdajesz sobie sprawę ile czasu wymagałoby zrobienie 2000 takich rysunków? Powiedzmy, że czas wykonania takiego rysunku to tylko godzina (przypuszczam, że raczej zdecydowanie więcej czasu jest potrzebne). Przyjmując, że grafik pracowałby 8 godzin dziennie bez weekendów, to potrzebny byłby rok, aby wykonać takie grafiki dla wszystkich zwierząt. I to byłyby tylko grafiki z zasięgiem występowania.
Dlaczego nie ma podanych wagi wzrostu itp. samicy tylko jest samiec czy one ważą tyle samo i dlaczego jest podana długość tułowia a nie całego ciała
Chce hronić te piękne koty ale jestem jeszcze za mała
Mam pytanie w którym zoo w Poznaniu jest irbis?
W Nowym Zoo są irbisy w Poznaniu. W sektorze ssaków drapieżnych, gdzie są również manule, koty amurskie, żbiki.
Dziękuję mam zamiar się wybrać
Jeśli dochodzi do spotkania z wilkami tybetańskimi to kto je wygrywa
Jeden na jeden wygrałby irbis, ale kiedy jest sfora, to irbis bierze nogi za pas.
Redakcjo ile skacze do góry irbis
Irbis potrafi skoczyć na wysokość około 6 metrów.
Tak 5,5-5,6m?coś w tym stylu?
Do 6 metrów.
Czyli nie zawsze potrafi wyskoczyć no 6 m?
A ty za każdym razem potrafisz wyskoczyć na taką samą wysokość? A zawodnicy w skoku wzwyż z każdym razem osiągają taki sam rezultat ;)?
Z obserwacji w zoo wynika, że irbis potrafi wyskoczyć mniej więcej na wysokość 6 metrów. Nikt nie organizował zawodów, ani dokładnych pomiarów 🙂
Irbis należy do rodzaju Lampart. Do rodzaju Panthera zaliczane są tylko pantery mgliste i pantery sundajskie.
Rodzaj lampart ma właśnie łacińską nazwę Panthera. Zatem irbis należy to rodzaju lampart (Panthera).
Dzięki 🙂
Dlaczego piszę że dobrym znajomym panter śnieżnych jest yeti przecież nie udowodniono istnienia yeti pytam???
To przenośnia, chodzi o wysokie góry w których Irbis i legendarny Yeti występują.