AzjaKotowateLampartySsakiZwierzęta

Lampart perski i lampart amurski

Lampart perski (Panthera pardus saxicolor) i lampart amurski (Panthera pardus orientalis)

Dwa opisane w niniejszym artykule podgatunki lamparta to równocześnie jedne z ostatnich populacji, jakie zachowały się w Azji. Ich los, podobnie do nosorożców białych i czarnych, jest niepewny, można nawet rzec – smutny.

Klasyfikacja

  • Gromada: ssaki
  • Rząd: drapieżne
  • Rodzina: kotowate
  • Rodzaj: Panthera
  • Gatunek: lampart
  • Podgatunki: lampart perski i lampart amurski
Lampart amurski (Panthera pardus orientalis).

Występowanie i siedlisko

Lampart perski – największy lampart

Prawdopodobnie przebywa w całym Kaukazie z wyjątkiem równin. Badania przeprowadzone między rokiem 2001, a 2005 potwierdziły, że podgatunek nie występuje w zachodniej części Wielkiego Kaukazu, a w partiach wschodnich przetrwał tylko w kilku miejscach. Największa współczesna populacja przebywa natomiast w Iranie, jednak zmiany polityczne i społeczne w byłym Związku Radzieckim w 1992 r. spowodowały poważny kryzys gospodarczy i osłabienie dawniej skutecznych systemów ochrony. Generalnie rzecz ujmując, populacja lamparta perskiego jest mocno rozdrobniona, a ze względu na brak metod monitorowania podgatunku trudno ocenić spadek liczebności tych pięknych kotowatych.

Lampart perski (Panthera pardus saxicolor).

Liczebność

  • Iran – 550-850 osobników; kraj jest ostoją lamparta w Azji Przedniej
  • Afganistan – 200-300 osobników
  • Turkmenistan – 78-90 osobników
  • Armenia, Azerbejdżan – poniżej 10-13 osobników
  • Kaukaz Północny (Północnokaukaski region ekonomiczny) – poniżej 10 osobników
  • Turcja, Gruzja – poniżej 5 osobników
  • Górski Karabach – 3-4 osobniki

Lampart perski unika pustyń, terenów, na których pokrywa śnieżna długo zalega oraz rejonów blisko miast. Na siedlisko wybrał łąki subalpejskie, lasy liściaste, doliny Wielkiego Kaukazu, skaliste zbocza, górskie stepy, rzadziej lasy jałowcowe Małego Kaukazu i Iranu.

Lampart amurski (Panthera pardus orientalis).

Lampart amurski

Spotykany w północno-wschodnich Chinach, prawdopodobnie na południe od Pekinu oraz na Półwyspie Koreańskim. W połowie wieku XX ich rozmieszczenie w Rosji zostało ograniczone do wysuniętego daleko na południe regionu Ussuri (Kraj Nadmorski). Granicę północną stanowi wybrzeże Morza Japońskiego, ale w latach ’50-tych lamparty te obserwowano 50 km na północ od Władywostoku i w rezerwacie przyrody Kedrovaya. Siedliska lamparta amurskiego są ograniczone do miejsc, w których żyją dzikie lub sztuczne populacje jelenia wschodniego. Zimą przebywają na skalistych zboczach regionów południowych.

W latach ’70-tych populację podzielono na 3 oddzielne, jednak na przełomie wieku XX i XXI ostała się tylko ta z południowo-zachodniej części Kraju Nadmorskiego, gdzie zajmuje powierzchnię ok. 3000 km2 wzdłuż granicy z Chinami i Koreą Północną.

Osobniki tego podgatunku krążą między Rosją, Chinami, a Koreą Północną przez rzekę Tumen mimo postawienia wysokiego drutu granicznego.

Liczebność

To najsmutniejsza karta naszego dzisiejszego artykułu. W 2007 roku naliczono na wolności 14-20 dorosłych osobników oraz 5-6 młodych lampartów amurskich. Obecnie uważa się, iż na wolności żyje od 19 do 26 lampartów amurskich, choć dane z 2015 i 2016 roku szacunki te zwiększają do 80 osobników (w latach 2015-2016 udało się podwoić liczbę lampartów amurskich na wolności).

W ogrodach zoologicznych na całym świecie jest ich nieco więcej, niż w stanie dzikim. Lampart amurski ma niestety najniższą zmienność genetyczną pośród wszystkich gatunków lamparta i niestety następuje krzyżowanie kazirodcze, co nie wpływa dobrze na jakość przekazywanego materiału genetycznego. Przykro jest nam o tym pisać, ale wygląda na to, iż na naszych oczach ginie właśnie ten przepiękny kot. Mamy nadzieję, że nie będziemy musieli wkrótce przenosić tego artykułu do działu wymarłe

Lampart perski (Panthera pardus saxicolor).

Charakterystyka

Wygląd

Lampart perski

Chociaż wielkość danego osobnika zależna jest od regionu geograficznego, w jaki przebywa, nie różni się zbytnio od innych przedstawicieli gatunku. Zazwyczaj ma stosunkowo krótkie kończyny, krępą i silną sylwetkę. Na grzbiecie, po bokach ciała i biodrach widoczne czarne rozetki, na głowie, szyi, klatce piersiowej i brzuchu małe „groszki”. Tło, na którym widoczne są wzory, zazwyczaj mieści się między odcieniem bladożółtym a głębokim złotem, wyjątkiem jest jasna spodnia część ciała od brody do ogona. Rozetki i łaty rozciągają się aż do końca ogona, który stanowi 60 – 75% długości ciała razem z głową. Czaszka jest duża w stosunku do reszty ciała, dzięki czemu potężne mięśnie szczękowe mogą działać bez zarzutu.

Lampart amurski (Panthera pardus orientalis).

Lampart amurski

Od pozostałych krewnych wyróżnia się jasnym (kremowym) umaszczeniem oraz bardzo ciemnymi, dużymi i szeroko rozmieszczonymi rozetowymi wzorami i pierścieniami. Podgatunek ten jest świetnie przystosowany do życia w trudnym, mroźnym klimacie – w zimie futro ma grubość dochodząca do 7 cm. Ponadto, w odróżnieniu od innych lampartów, ten wydaje z siebie chrapliwe wokalizacje, natomiast bardzo rzadko ryczy. Futro zimowe zmienia się z jasnożółtego do żółto-czerwonego o złotym poblasku lub rdzawo-czerwono-żółtego. Latem sierść jest jaśniejsza, a wzory bardziej wyraziste.

Lampart perski (Panthera pardus saxicolor).

Dieta, sposób polowania, tryb życia

Lampart perski

Menu lamparta perskiego jest raczej zróżnicowane, ponieważ drapieżnik potrafi dostosować się do zmian zachodzących w populacji zwierząt, na które poluje. W związku z tym, jego dieta jest zmienna na całym obszarze występowania. W Iranie, Armenii i Turkmenistanie żywi się kozami bezoarowymi i muflonami, stanowiącymi podstawę diety.

Ofiarę obserwuje z punktu widokowego, takiego jak drzewo czy półka skalna. Kiedy ją zlokalizuje, cicho zbliża się do zdobyczy, aby rzucić się na nią.

Powszechnie uważa się go za zwierzę nocne, ale istnieje bardzo mało badań i zapisanych obserwacji, które pozwalałyby na bliższe poznanie zwyczajów lamparta perskiego. Wydaje się natomiast, że w miejscach, gdzie nie występują inne duże drapieżniki (tygrysy) wykazuje częściej aktywność dzienną.

Lampart amurski (Panthera pardus orientalis).

Lampart amurski

Podobnie do pozostałych lampartów poluje przez zaskoczenie – rzuca się na ofiarę z kilku metrów. Poluje na wiele zwierząt, ale żywi się głównie zającami, sarnami i jeleniami wschodnimi.

Lampart amurski jest bardzo wybredny, jeśli chodzi o wybór terytorium. Na swój dom wybiera zazwyczaj dorzecza i naturalne granice danego obszaru. Czasem jednak terytoria dwóch osobników nakładają się, ale tylko w niewielkim procencie. W zależności od płci, wieku i wielkości rodziny, powierzchnia areału mieści się w przedziale 5000 – 30 000 ha. Zdarza mu się korzystać z tych samych na przestrzeni wielu lat szlaków łowieckich, migracyjnych, a nawet miejsc wypoczynkowych.

W rejonach bogatych w zwierzynę łowną lamparty te nie migrują lub wykonują tzw. migrację pionową, w ślad za stadami ssaków kopytnych. W regionie Ussuri głównym łupem lamparta padają sarny, jelenie wschodnie, wapiti, piżmowce, łosie, dziki. Rzadziej łapie zające, borsuki, ptactwo i myszy. W rezerwacie przyrody najczęściej poluje na sarny, ale również na małe niedźwiedzie himalajskie, które nie przekroczyły 2 roku życia.

Wydaje się, że samce preferują siedliska w pobliżu jeleni, a samice z młodymi często spotykane są w sąsiedztwie saren.

Lampart perski (Panthera pardus saxicolor).

Rozmnażanie

Lampart perski

Choć przeważnie samotne, samce czasem pozostają z samicą przez krótki okres po kopulacji. Sezon rozrodczy trwa przez cały rok, ale szczyt przypada na okres zimowy. W jednym miocie pojawia się od 1 do 4 młodych po ciąży trwającej 90 – 105 dni. Niezależność osiągają między 13, a 18 miesiącem życia, a średnia długość życia wynosi 10 – 15 lat, choć możliwe, że dożywają nawet 20 lat.

Lampart amurski

Dojrzałość płciową osiągają w 2 – 3 roku życia, a zdolność reprodukcyjna trwa 10 – 15 lat. Samice mają ruję przez 12 – 18 dni w miesiącu, a w wyjątkowych przypadkach nawet przez 25 dni. Lamparty te rozmnażają się wiosną i wczesnym latem.

Ciąża, podobnie jak u lamparta perskiego, trwa 90 – 105 dni, ale zazwyczaj 92 – 95 dni. Młode, których w jednym miocie może być od 1 do 4, ważą średnio 500 – 700 g, oczy otwierają po 7 – 10 dniach, natomiast po 12 – 15 dniach zaczynają pełzać. W drugim miesiącu wychodzą ze swoich nor i zaczynają jeść mięso mimo, iż laktacja trwa 5 – 6 miesięcy. Zdarza się, że kocięta pozostają z matką do jej pierwszej po ciąży rui. Zazwyczaj opuszczają samicę w 17 – 24 miesiącu życia, ale w rezerwacie przyrody widziano młode z dwóch różnych miotów przebywające z matką.

Lampart amurski (Panthera pardus orientalis).

Szczegółowe dane i wymiary

Lampart perski (Panthera pardus saxicolor)

  • Długość ciała: 91 – 191 cm
  • Długość ogona: 58 – 110 cm
  • Masa: samce: 37 – 90 kg, samice: 28 – 60 kg
  • Długość życia: 10 – 15 lat

Lampart amurski (Panthera pardus orientalis)

  • Długość ciała: 107 – 136 cm
  • Długość ogona: 82 – 90 cm
  • Wysokość w kłębie: 64 – 78 cm
  • Masa: samce: 32 – 48 kg, samice: 25 – 42,5 kg
  • Skoki: długość – do 5.8 m, wysokość – do 3 m
  • Prędkość: do 60 km/h
  • Długość życia: 10 – 15 lat /w niewoli do 21 lat/
Lampart perski (Panthera pardus saxicolor).

Lampart perski i amurski – ciekawostki

  • Spośród uznanych ośmiu podgatunków lampart perski jest jednym z największych przedstawicieli gatunku.
  • Lampart amurski, jako jedyny podgatunek lamparta, jest przystosowany do zimnego klimatu.
  • Lampart amurski jest uważany za jednego z najbardziej zagrożonych wyginięciem przedstawicieli wielkich kotów – na wolności pozostało 19 – 26 (być może 35) osobników. Wszystkie żyją na rosyjskim Dalekim Wschodzie.
  • Lampart perski został sklasyfikowany jako gatunek zagrożony wyginięciem, natomiast lampart amurski jest gatunkiem zagrożonym w stopniu krytycznym.
  • Przyczyny wymierania tych dwóch podgatunków to: wycinanie lasów, kłusownictwo, obecność wojsk i szkolenie żołnierzy na obszarach przygranicznych, pożary, rozwój rolnictwa i infrastruktury. W obrębie podgatunku amurskiego wpływ na wymieranie ma też chów wsobny, prowadzący do degradacji genetycznej, czego skutkiem są wady wrodzone. Największym zagrożeniem dla obu podgatunków jest jednak działalność człowieka.
Lampart amurski (Panthera pardus orientalis).

Polecamy


Baza Dinozaurów

31 komentarzy

  1. Myślałem, że lamparty żyją tylko w Afryce, ale numer 🙂 A tu okazuje się, że największy z nich żyje w Azji.

      1. Nigdy nie czytałiście „księgi dżungli”Kiplinga? przecież czarna Pantera Baghera(jedna z głównych postaci) to właśnie Lampart odmiana melanistyczna…

    1. Owszem – w płockim zoo żyje lampart Perski o imieniu Orlando. W kontekście lampartów amurskich w polskich ogrodach zoologicznych nie mamy takich informacji. Najbliżej nas lamparty te mieszkają w Pradze i w Berlinie.

        1. Lamparta amurskiego nie da się za bardzo filmować – na świecie pozostało mniej niż 50 tych kotów. Jedyne zdjęcia na wolności jakie zostały zrobione tym lampartom, wykonane zostały z pułapek fotograficznych w Chinach. Z kolei najwięcej lampartów perskich żyje w Iranie i Afganistanie. Najlepiej udać się do Central Alborz Protected Area w Iranie. Afganistan odradzamy.

  2. Lamparty amurskie to chyba najpiękniejsze z kotowatych, choć wśród kotów dużych i małych praktycznie są same piękności. Mają cudne, lekko skośne oczy i spojrzenie pięknej, zakochanej kobiety. Oby się udało uratować ten gatunek, choć przy mniej niż 100 osobnikach żyjących łącznie na wolności i w niewoli, trudno
    mieć nadzieję. 🙁

  3. Właśnie dane z 2016 roku mówią o zwiększeniu populacji lampartów amurskich, kocięta się rodzą nie jest tak źle. Żyje dziś nawet 80 osobników.

  4. Droga redakcjo Mam na imię Ola i mam 7 lat , szukałam tu o 2 psach : ogarze polskim i fila
    brasileiro . Czytałam w komętarzu Celiny że ona też chciała przeczytać coś o ogarze polskim.
    Sprawdzałam w wyszukiwarce… i nic! Zróbcie coś o tym i nie odpowiadajcie ” Sprawdż w
    wyszukiwarce.

  5. nie kumam, jak można ocalić ten czy ów ginący gatunek kiedy populacja ludzka rośnie i dla zwierzaków niema po prostu środowiska bytowania? tereny naturalne są niszczone pod uprawy itd. takimi sposobami eliminuje się gatunek za gatunkiem i do prawdy nie wiem jak można ratować dzikie zwierzęta kiedy nasilają się polowania na nie bo komuś szkoda kozy itd.; wycina się lasy bo przecież ile ludzi głoduje, nie? no nie jestem za śmiercią głodową dla biedaków, ale jak można to pogodzić?

    1. Zmniejszyć przyrost naturalny. Po co tyle ludzi na Ziemi? To jak z 500+, nie liczy się jakość, tylko ilość. Taka głupia polityka jet wszędzie. Nikt nie prowadzi polityki globalnej, tylko wszyscy lokalną. I tak mamy kraje w których jest głód i przeludnienie (Afryka, Azja), co pociąga degradację środowiska. Mnożenie się ludzi jak króliki prowadzi do zagłady zwierząt i środowiska naturalnego.
      Ale powiedz to głośno, to cię zjedzą.

      1. ciekawe, co byś zrobił zamiast 500+ i globalnie. serio, nie gniewam się; ale nie wiem jak to zrobić. w sumie dużo ludzi już skorzystało no ale dużo dzieci chyba też cierpi…
        jak to wałęsa mówił 'są plusy dodatnie i plusy ujemne’

    1. Pewnie w zoo, mają najlepsze warunki, nie muszą nic robić, pokarmu pod dostatkiem. a na wolności trudno to ocenić, gdyż ich populacja jest rozdrobniona.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button