Rasy psów – Owczarek środkowoazjatycki

Ich prawdziwą naturę poznali azjatyccy tubylcy, współpracujący z nimi podczas opieki nad stadami owiec. Dzisiaj owczarek spełnia się jako „pasterz” rodziny, choć lepiej temperować jego instynkty, które niewprawnego właściciela mogą wprowadzić we frustrację.

Klasyfikacja FCI

• Grupa 2: Pinczery, sznaucery, molosy i szwajcarskie psy do bydła
• Sekcja 2.2: molosy typu górskiego
• Nie podlega próbom pracy

Historia rasy

Z pewnością jest to jedna z najstarszych ras, rozwijająca się na drodze naturalnej selekcji przez 4000 lat. Owczarki środkowoazjatyckie są potomkami najstarszych, tybetańskich psów stróżujących, które natomiast pochodziły od azjatyckich mastyfów, pilnujących stad, karawan i działek. Na charakter i wygląd rasy wpłynęła niewątpliwie ostra selekcja naturalna spowodowana bardzo trudnymi warunkami klimatycznymi, obecnością drapieżników i walkami z nimi. Dlatego też owczarki to zwierzęta nieustraszone, silne i umiejące gospodarować zasobami energetycznymi. Dopiero w latach ’30-tych XX wieku Związek Radziecki postanowił hodować sztucznie tę rasę.

Pochodzenie rasy

Owczarek środkowoazjatycki pochodzi, najprawdopodobniej, z obszarów między Uralem, Morzem Kaspijskim, Azją Mniejszą, a północno-zachodnimi Chinami. Ludy tubylcze Azji Środkowej można znaleźć do dzisiaj w Kirgistanie, Tadżykistanie, Turkmenistanie, Kazachstanie, Afganistanie, Uzbekistanie, itp. U ludów tych rasa spełniała i spełnia różnorakie role: od pasterzy, przez „ochroniarzy” właścicieli, do zawodników biorących udział w walkach psów, będących w niektórych krajach azjatyckich tradycją narodową.

Rasa jest bardzo podobna genetycznie do innych pierwotnych ras pasterskich Azji, zwłaszcza do owczarka kaukaskiego, anatoliana i akbasza.

Badania rasy

Rosyjscy biolodzy badali miejscowe populacje owczarka środkowoazjatyckiego od XVIII wieku. Po rewolucji komunistycznej rząd sowiecki skoncentrował się na rasach psów pracujących dla Armii Czerwonej, a najlepszych przedstawicieli importowano do Rosji, jako psy wojskowe i stróżujące. Przez dziesięciolecia praktyki te szkodziły rdzennym populacjom czworonogów, bowiem wprowadzenie nowych ras doprowadzało do krzyżówek genetycznych. Ostatecznie, rasowe owczarki pozostały tylko pod opieką pasterzy, miłośników rasy i hodowców. Mimo to, populacja owczarka środkowoazjatyckiego jest stabilna i ceniona za umiejętności, niezależnie od kraju jego pochodzenia.

Odmiany

Rasa obejmuje wiele odmian, różniących się wielkością, umaszczeniem, kształtem głowy i rodzajem sierści. Co ciekawe, owczarki te mają tendencję do tworzenia grup społecznych, których każdy członek ma inne zadania do wykonania, a w jednym miocie pojawienie się szczeniąt różnych odmian nie jest niezwykłe. Charakterystyczny wygląd, jak również tradycyjne jej określenia dały podstawy do stworzenia wzorca rasy; psy wyróżniają się specyficzną anatomią, elastycznymi stawami, obecnością żeber rzekomych, ułożeniem głowy, bardzo silną szyją i masywnym podgardlem oraz ekspresyjnym, niemal ludzkim spojrzeniem, ukazującym inteligencję.

Walki psów

Owczarki hodowano w wielu kierunkach, zależnie od przeznaczenia, jakie ich czekało. Zwracano uwagę, aby rasa była przystosowana do walk psów, jednak nigdy nie były one okrutne i zabójcze, jak w krwawych sportach z udziałem pitbulli. Co roku wszyscy pasterze z jednego regionu spotykali się i konfrontowali ze sobą najsilniejsze samce, chodziło jednak nie o krwawą jatkę, a dominację – większość oceniała siebie wzajemnie, a słabsze i bardziej uległe osobniki w ogóle nie próbowały swych sił. Zwierzęta rzadko odnosiły rany, z reguły dochodziło raczej do niewielkich zadrapań. Tylko prawdziwi liderzy musieli pokazać swą siłę za pomocą walki kontaktowej, co w porównaniu do codziennych obowiązków psa (starcia z drapieżnikami i jadowitymi wężami), nie znaczyło zbyt wiele.

Owczarki środkowoazjatyckie to najpotężniejsze psy obronne zwierząt hodowlanych i, choć nieznacznie, są silniejsze od owczarków kaukaskich, anatolianów i akbaszów.

Współcześnie

Współczesne osobniki hodowlane różnią się często od rasy tradycyjnej, hodowanej do walk. Doświadczeni hodowcy odróżniają psy z różnych linii: te związane krwią z psami walczącymi są bardzo agresywne wobec innych psów, ale dla całej rasy wysoki poziom agresji jest nietypowy. Ogólnie rzecz biorąc, owczarki mogą pochodzić z linii psów pracujących, walczących lub obronnych, zatem zachowują się odpowiednio do swego wewnętrznego przeznaczenia, niezależnie od kraju, z jakiego pochodzą. Aby się tego dowiedzieć, wystarczy zwykła analiza rodowodowa i rozmowa z hodowcą, który ujawni, jakich podstawowych instynktów można się spodziewać po danym osobniku.

Charakterystyka

Wygląd

Silny, duży pies, o ogromnej sile. Choć jest dość wysoki w kłębie, jego długość jest nieco mniejsza. Sierść krótka lub średniej długości z obfitym podszerstkiem, włos okrywowy sztywny, gęsty i prosty. Uszy z reguły są przycinane w krajach jego pochodzenia, ale pierwotnie są dłuższe, średniej wielkości, grube i w kształcie trójkąta, wiszące i nisko osadzone. Ogon znajduje się stosunkowo wysoko, jest gruby u nasady, szablasty lub wyraźnie skręcony. Gdy pies jest aktywny, podnosi go na wysokość grzbietu lub nieco wyżej, w spoczynku zwisa, ale w krajach pochodzenia i nie posiadających zakazów w tej materii z reguły jest przycinany.

Umaszczenie

Najczęściej spotyka się umaszczenie czarne, białe, łaciate, różne odcienie płowości, od jasnej do ciemnej czerwieni, pręgowane, a niektóre osobniki posiadają czarną maskę.

Głowa solidnie zbudowana, szyja nisko osadzona, krótka, z podgardlem. Cała sylwetka natomiast szeroka, proporcjonalna, a mięśnie są raczej płaskie. Klatka piersiowa wydaje się bardzo długa z powodu rozwiniętych żeber rzekomych. Nogi są proste, długie, a zad szeroki. Z reguły porusza się galopem, ale może również godzinami kłusować.

Temperament

Choć mniej niż w przeszłości, nadal jest potrzebny jako pies obronny i pilnujący stad. Może również chronić człowieka przed różnego rodzaju intruzami, do czego przyczynia się również jego silny instynkt terytorialny. Mimo to, dobrze wychowany, nadaje się na towarzysza dzieci, kocha i wykazuje szacunek wobec osób dorosłych i starszych, ponadto, może bronić małych zwierząt przed drapieżnikami, jest natomiast bardzo delikatny w stosunku do członków rodziny. Do cech jego charakteru zalicza się też niezależność, czujność i nieustraszoność.

Dobrze spełnia się w roli psa pracującego ze względu na terytorialność i wysoką inteligencję. Dlatego też nie wymaga skomplikowanego szkolenia, aby zrozumieć zasady panujące w „ludzkim stadzie” i nauczyć się szacunku do domowników, jakim jego przodkowie obdarzali pasterzy.

Psy pasterskie

Psy te wprowadzono między stada owiec, co okazało się wielkim sukcesem, ponieważ owczarki środkowoazjatyckie mogą współpracować ze sobą w celu ochraniania zwierząt hodowlanych, dlatego, jako stróże, nie mogą przejawiać silnej agresji, bowiem współpraca z innymi psami byłaby niemożliwa.

Niezależny i odpowiedzialny

Hodowany w celu rozwiązywania różnego rodzaju problemów dysponuje niezależnym myśleniem, siłą, odwagą i odpowiedzialnością. Chociaż duży, jest bardzo zwinny, czasem wręcz określany „kotem w psiej skórze”. Ze względu na silny charakter nie poleca się rasy osobom niedoświadczonym w obcowaniu z psami o podobnym usposobieniu. Nie można mu za to odmówić dużej wrażliwości i lojalności oraz umiejętności przywódczych. Dlatego też rygorystyczne, brutalne szkolenie to strzał w kolano właściciela i instruktora, dla owczarka środkowoazjatyckiego liczy się bowiem przyjacielskie nastawienie i szacunek człowieka.

Szczegółowe dane i wymiary

Owczarek środkowoazjatycki

• Wysokość w kłębie: psy: powyżej 70 cm, suki: powyżej 65 cm
• Masa: psy: powyżej 50 kg, suki: powyżej 40 kg
• Długość życia: ok. 11 lat

Owczarek środkowoazjatycki – ciekawostki

• Owczarek środkowoazjatycki potrzebuje dużej przestrzeni do poruszania się, głównie porusza się jednostajnie, ale musi robić to stosunkowo długo w ciągu dnia. Ponadto, aby zaspokoić jego instynkty, powinien dostawać coś, co może chronić. Przydaje mu się również najwyższy punkt obserwacyjny, aby mógł mieć oko na wszystko, co dzieje się w okolicy.
• Kluby rasy w krajach europejskich rzadko wymagają uczestnictwa w egzaminach Schutzhund czy IPO (Internationale Prüfungsordnung), ponieważ rasa ta nie nadaje się zbytnio do tego rodzaju zawodów. W związku z tym niektóre kraje opracowały specjalne testy dla dużych ras psów, mające na celu ocenienie stabilności wewnętrznej zwierzęcia (np. Mentality Assessment Test w Szwecji).
• Ze względu na duża wytrzymałość, może mieszkać poza domem cały rok, znosi bowiem temperatury do -25 st. C.
  

Polecamy

• Psy domowe
• Rasy psów
• Akita
• Amstaf
• Beagle
• Bernardyn
• Berneński pies pasterski
• Border collie
• Buldog angielski
• Buldog francuski.
• Bulmastif
• Bulterier
• Cavalier king charles spaniel
• Chow chow
• Cocker spaniel angielski
• Cyjon
• Doberman
• Dog niemiecki
• Dogue de Bordeaux
• Golden retriever
• Grzywacz chiński
• Husky syberyjski
• Komondor
• Labrador
• Leonberger
• Likaon
• Mastif angielski
• Mastif neapolitański
• Mastif tybetański
• Mops
• Nowofundland
• Owczarek belgijski
• Owczarek kaukaski
• Owczarek niemiecki
• Owczarek podhalański
• Pies dingo
• Pies faraona
• Psowate
• Pudel duży
• Rottweiler
• Seter irlandzki
• Sznaucer miniaturowy
• Sznaucer olbrzym
• West Highland White Terrier
• Wilczarz irlandzki
• Wilk
• Yorkshire Terrier