Bawół afrykański – byk z afryki

Bawół afrykański, bawół kafryjski, bawół przylądkowy (Syncerus caffer)

Bawół afrykański to gatunek bydła, które nigdy nie zostało udomowione. Stało się tak głównie ze względu na jego wyjątkowo nieprzewidywalny charakter, przez który jest bardzo niebezpieczny dla człowieka. Wbrew dość powszechnej opinii nie wywodzi się on od tych samych przodków, co współczesne bydło domowe, a jego pochodzenie wciąż pozostaje niejasne.

Klasyfikacja

• Gromada: ssaki (Mammalia)
• Rząd: parzystokopytne (Artiodactyla)
• Rodzina: krętorogie (Bovidae)
• Rodzaj: Syncerus
• Gatunek: bawół afrykański (Syncerus caffer)

W oficjalnej klasyfikacji znalazły się cztery podgatunki bawoła afrykańskiego:

Syncerus caffer caffer

Najbardziej typowy i zarazem największy podgatunek bawoła afrykańskiego. Samce ważą nawet 910 kilogramów. Jego charakterystyczną cechą jest ciemna, prawie czarna sierść. Najczęściej można go spotkać w południowej i wschodniej Afryce.

Syncerus caffer nanus

Najmniejszy podgatunek, zwany bawołem leśnym lub krótkorogim. Jego wysokość w kłębie nie przekracza 120 centymetrów, a średnia waga to około 270 kilogramów. Kolor sierści tego podgatunku ma barwę bardziej czerwoną z ciemniejszymi łatami na głowie i ramionach. Jest to zwierzę występujące powszechnie na centralnych i zachodnich terenach Afryki.

Syncerus caffer brachyceros

Bawół sudański; jest to podgatunek pośredni między dwoma wyżej wymienionymi. Występuje w Afryce zachodniej.

Syncerus caffer mathewsi

Występuje w Afryce wschodniej, jednak nie wszyscy badacze są zgodni, co do zaklasyfikowania tego zwierzęcia, jako podgatunku bawoła afrykańskiego

Występowanie

Zasięg występowania bawoła afrykańskiego rozciąga się od otwartych obszarów sawanny, aż do gęstych, wilgotnych lasów tropikalnych. Zamieszkuje takie państwa jak: Zambia, Sudan, Zimbabwe, Mozambik, Botswana, Namibia, Kenia, Tanzania i Republika Południowej Afryki.

Cechy charakterystyczne

Bawoły afrykańskie to bardzo wytrzymały gatunek zwierząt. W porównaniu z innymi, dużymi krętorogimi mają długi, ale krępy korpus. Ich nogi także są dość krótkie i bardzo masywnie zbudowane, co powoduje, że wysokość ciała bawoła afrykańskiego pozostaje relatywnie niska. Głowa tych zwierząt usytuowana jest dość nisko – poniżej linii grzbietu. Przednie kopyta zwierzęcia są szersze niż tylne, co wiąże się z koniecznością utrzymania dużego ciężaru przedniej części ciała, która jest cięższa niż tylna.

Rogi przybierają bardzo osobliwy kształt. Najpierw rozchodzą się na boki, następnie pochylają się, płynnym łukiem wykręcają w górę, a następnie na zewnątrz. Występują one zarówno u samców jak i u samic. U żeńskich osobników są jednak średnio od 10 do 20% mniejsze. Ich wytrzymałość zależy także od danego podgatunku: rogi bawoła leśnego są o wiele mniejsze niż u tych mieszkających występujących na sawannach.

Sierść bawołów przybiera barwy od czarnego po różne odcienie czerwieni. U gatunków sawannowych ma ona kolor prawie czarny, a stare byki mają białe obwódki wokół oczu. Samice, podobnie jak samce zamieszkujące lasy oraz młode wszystkich gatunków, są bardziej koloru czerwono-brązowego.

Dieta

Głównym składnikiem diety bawołów jest trawa, ale jedzą także krzewy i części drzew. Bardzo ważne jest dla nich regularne dostarczanie świeżego jedzenia, dlatego też bardzo szybko zaczynają cierpieć z powodu niedożywienia, gdy w pobliżu nie ma wystarczająco dużej ilości pokarmu, aby zaspokoić ich apetyt.

Zachowanie społeczne

Liczebność stada u bawołów afrykańskich jest bardzo zróżnicowana. Zazwyczaj są to grupy hierarchiczne, w których centrum znajdują się samice oraz ich potomstwo. W stadzie jest także miejsce dla dominującego samca, od którego inne męskie osobniki trzymają się na dystans. Najsilniejszego bawoła z grupy rozpoznaje się po grubości rogów.

Do charakterystycznych zachowań byków należą pojedynki, w których zazwyczaj uczestniczą samce – czasem jest to tylko zabawa, a czasem prawdziwa walka o dominację.

Jeśli grupa zmuszona jest uciekać przed drapieżnikiem – wszyscy jej członkowie trzymają się bardzo blisko siebie, a młode biegną w środku. Bawoły afrykańskie zareagują także na każde wołanie rannego członka stada – szczególnie małego, próbując mu pomóc.

Rozmnażanie i rozwój

Bawoły afrykańskie rozmnażają się wyłącznie podczas pory deszczowej. Byk stara się pilnować swojej partnerki, tak, aby inne samce nie miały do niej dostępu. Ciąża u tych zwierząt trwa 11, 5 miesiąca, a nowonarodzone młode pozostaje w ukryciu roślinności przez kolejne kilka tygodni. Matka opiekuje się nim, ale tylko okazjonalnie. Po dołączeniu do stada, młode zawsze są otoczone przez dorosłe osobniki, aby utrudnić do nich dostęp drapieżnikom. Dojrzałość płciową osiągają zazwyczaj w czwartym roku życia.

Dane/Wymiary

Bawół afrykański (Syncerus caffer)

Bawoły mieszkające na sawannie są większe – zazwyczaj o połowę i cięższe od swoich kuzynów występujących na terenach leśnych.

• Długość ciała: od 1,7 do 3,4 metra
• Wysokość w kłębie: od 1 do 1,7 metra
• Długość ogona: od 70 do 110 centymetrów
• Rozpiętość rogów: do 100 centymetrów ( u bawołów leśnych jednak nie więcej niż 40 centymetrów)
• Waga: od 500 do 910 kilogramów (bawoły leśne od 250 do 455 kilogramów)
• Długość życia: do 20 lat

U bawołów występuje dymorfizm płciowy – samice są lżejsze i mniejsze niż samce.

Bawół afrykański – ciekawostki

• Bawoły afrykańskie uważane są za zwierzęta wyjątkowo niebezpieczne. Rocznie od ich ataków ginie ponad 200 osób.
• Bawoły afrykańskie potrafią atakować nawet nosorożce, czego dowód widać na głównym zdjęciu artykułu.
• Choć bawoły afrykańskie nie są gatunkiem zagrożonym ich populacja wciąż zmniejsza się – głównie przez polowania oraz ekspansję terytorialną człowieka.

Polecamy:

• Gaur – największy z byków
• Tur – wymarły dziki byk
• Jeleń olbrzymi
• Żubr – władca puszczy
• Bizon amerykański
• Bawół afrykański
• Łoś
• Jak
• Piżmowół
• Renifery i karibu
• Antylopa gnu
• Kozły śnieżne
• Suhak
• Antylopy