Piżmowół – wół piżmowy
Piżmowół, wół piżmowy (Ovibos moschatus)
Włochaty stwór stworzony do życia w ekstremalnych warunkach klimatycznych. Zwierzęta stadne, stawiające na silną hierarchizację, ale i sprawiedliwość. Potężne i mądre. Oto symbol arktycznych obszarów Ameryki Północnej – wół piżmowy, zwany piżmowołem.
Klasyfikacja
- Gromada: ssaki
- Podgromada: ssaki żyworodne
- Rząd: parzystokopytne
- Rodzina: krętorogie
- Podrodzina: kozłowate
- Rodzaj: Ovibos
- Gatunek: wół piżmowy, piżmowół
![Wół piżmowy, DinoAnimals.pl](https://dinoanimals.pl/wp-content/uploads/2013/06/Wół-piżmowy-DinoAnimals.pl_.jpg)
Występowanie
Zwierzęta te żyją na Grenlandii i w północnej Kanadzie. Istnieją również niewielkie introdukowane populacje na Alasce, Syberii, Półwyspie Tajmyr, Wyspie Wrangla, w Norwegii oraz w Szwecji.
Charakterystyka
Wygląd
Byk jest o wiele większy od samicy, obie płcie mają krótkie ogony, z reguły ukryte pod warstwą długiego futra. Szata jest niebywale gruba, a głowa ma duże rozmiary, przez co gabaryty piżmowoła wydają się większe niż w rzeczywistości. Cięższy od woła piżmowego jest z całą pewnością żubr (Bison bonasus), ważący nawet 2 razy więcej. Sierść zawiera wiele barw: od czarnego przez brązowy po szary. Istna tęcza dla pesymistów. Zdarzały się również osobniki białe.
Włosy są długie, niemal sięgające ziemi. Futro piżmowoła zawiera 2 rodzaje włosów: krótki, gęsty, miękki i gruby podszerstek (znajduje się pod włosami okrywowymi) i włosy okrywowe, dochodzące do 90 cm długości.
Piżmowoły hoduje się dla ich mleka, futra i mięsa. Produkowana z futra wełna quiviut jest bardzo ceniona za swą miękkość, wytrzymałość i wysokie właściwości izolacyjne. Nie jest to materiał tani – cena za ok. 30 g wełny mieści się w granicach od 40 do 80 dolarów,
Na dużej głowie rosną długie, kręte rogi, skierowane w dół i ku przodowi. U samic są słabiej rozwinięte. Struktura jest gładka, pozbawiona wyżłobień. Pysk jest ciemniejszy od reszty ciała.
Kopyta są rozwidlone, tworząc dwa palce zakończone racicami.
![Wół piżmowy, DinoAnimals.pl 1](https://dinoanimals.pl/wp-content/uploads/2013/06/Wół-piżmowy-DinoAnimals.pl-1.jpg)
Tryb życia
Jest typowym roślinożercą, jada głównie zioła, mchy, porosty, rośliny drzewiaste, np. wierzbę arktyczną. W lecie uwielbia spożywać świeżą, soczystą trawę, wierzbę arktyczną częściej wybiera w zimnych miesiącach. W okresie letnim wół piżmowy przebywa na terenach bogatych w wodę (doliny rzek), w zimie zmienia miejsce na wyższe tereny, aby nie tonąć w śniegu.
Z powodu dużych rozmiarów i trudnych warunków bytowania piżmowół potrzebuje bardzo dużych zapasów tłuszczu w ciele. Aby zużywać jak najmniej energii, w zimie przebywa na płytkich śniegach, przez co nie musi się męczyć głębokim rozkopywaniem białego puchu w poszukiwaniu pożywienia.
Największym zagrożeniem piżmowoła jest wilk polarny (Canis lapus arctos). Dla cieląt, osobników, chorych i słabych głównym niebezpieczeństwem jest niedźwiedź polarny (Thalarctos maritimus) i niedźwiedź grizzly (Ursus arctos horribilis).
![Wół piżmowy, DinoAnimals.pl 2](https://dinoanimals.pl/wp-content/uploads/2013/06/Wół-piżmowy-DinoAnimals.pl-2.jpg)
Piżmowół jako zwierzę społeczne
Żyje w stadach złożonych z 12 – 24 osobników w zimie i z 8 – 20 członków w lecie. Nie zajmuje terytorium, ale oznacza swoje trasy specjalną substancją wydzielaną z gruczołu znajdującego się tuż pod wewnętrznymi kącikami oczu.
Starsze osobniki mają pierwszeństwo w dostępie do wszelkiego rodzaju zasobów, zwłaszcza pożywienia. Samiec dominujący podkreśla swą pozycję na wiele sposobów, między innymi poprzez poganianie i szturchanie głową innych członków stada. Jest to rodzaj ostrzeżenia i szansa na ucieczkę dla niepokornego młodego piżmowoła. Następnie dominator ryczy, kiwa głową, i rozgrzebuje kopytem podłoże, gotując się do ataku. Dodatkowo, dominujący piżmowół może symulować kopulacje na podwładnym młodszym byku i obwąchiwać jego narządy płciowe.
Okres godowy rozpoczyna się pod koniec czerwca lub z początkiem lipca. W tym czasie byki walczą między sobą o prawo do stworzenia haremu złożonego z 6 – 7 krów oraz ich młodych. Przed walką samce ocierają swoje gruczoły przedoczodołowe o przednie kończyny, głośno przy tym rycząc i prezentując przeciwnikowi rogi. Ustawiają się naprzeciw siebie w ok. 20-metrowej odległości, obniżają głowy i szarżują na siebie. Rytuał jest powtarzany dopóki jeden z samców się nie podda. Przegrani tworzą stada kawalerskie, opuszczając pierwotną grupę. „Wygnańcy” mają prawo powrotu do stada, gdy potrzebna jest ochrona cieląt przed drapieżcami.
![Wół piżmowy, DinoAnimals.pl 9](https://dinoanimals.pl/wp-content/uploads/2013/06/Wół-piżmowy-DinoAnimals.pl-9.jpg)
Dominujący samiec nie pozwala swym samicom opuścić haremu. Aby uspokoić i nakłonić krowę do kopulacji, byk delikatnie kopie ją w przednie kończyny. Haremy rozpadają się wraz z nadejściem jesieni.
Podczas okresu godowego to samce decydują o funkcjonowaniu grupy, ale potem role odwracają się. Ciężarne samice stają się równie agresywne jak samce w okresie rui i dyktują, jaką odległość pokona stado w danym dniu i gdzie będzie spać w nocy.
W okresie laktacji stada przemieszczają się częściej, aby zapewnić karmiącym matkom jak najwięcej pożywienia. Ciąża trwa do 9 miesięcy, zatem porody odbywają się od kwietnia do czerwca. Po ocieleniu się, krowa jest „pod ochroną”.
Młode zaczynają chodzić o własnych siłach już po kilku godzinach od momentu przyjścia na świat. Są ciepło przyjmowane do stada i pielęgnowane przez wszystkich. Po ok. 2 miesiącach młode zaczyna jeść pokarm stały, ale jest to nadal rzadkość. Więź z matką zanika po ok. 2 latach.
![Wół piżmowy, DinoAnimals.pl 3](https://dinoanimals.pl/wp-content/uploads/2013/06/Wół-piżmowy-DinoAnimals.pl-3.jpg)
Szczegółowe dane/wymiary
Piżmowół, wół piżmowy (Ovibos moschatus)
- Wysokość w kłębie: 110 – 150 cm
- Długość: 200 – 250 cm (samce), 135 – 200 cm (samice)
- Długość ogona: do 10 cm
- Waga: przeważnie ok. 285 kg, ciężar mieści się między 180 a 410 kg na wolności, w niewoli osobniki osiągają nawet 650 kg
- Długość rogów: 61 – 67 cm każdy
- Długość życia: 12 – 20 lat
![Wół piżmowy, DinoAnimals.pl 4](https://dinoanimals.pl/wp-content/uploads/2013/06/Wół-piżmowy-DinoAnimals.pl-4.jpg)
Piżmowół, wół piżmowy – ciekawostki
- W czasie zalotów samiec piżmowoła wydziela słodki zapach piżma z gruczołów okołoodbytniczych, aby zachęcić partnerkę do zalotów. Piżmo w połączeniu z alkoholem tworzy bazę do perfum o słodkim, ciężkim, nieco „zwierzęcym” zapachu.
- Krowy nie rodzą co roku. Podczas surowych zim ruja nie ma miejsca, zatem ocielenie się w przyszłym roku jest niemożliwe.
- Główny drapieżnik polujący na piżmowoła – wilk polarny – jest przyczyną nawet 50% wszystkich zgonów wśród populacji tych krętorogich ssaków.
- Matki komunikują się ze swoimi młodymi poprzez ryk przypominający głos osła.
- Piżmowoły mają specyficzne formy obrony swego potomstwa: gdy stado jest zagrożone, byki i krowy stają skierowane głowami na zewnątrz, tworząc pierścień lub półkole wokół cieląt. Na pierwszej linii obrony stają oczywiście byki, następne są krowy i ich młodzi, dostatecznie rozwinięci potomkowie.
- W stadach, oddzielnych dla samców i samic, panuje hierarcha wiekowa – starsze osobniki kierują młodszymi.
- Dominujące byki traktują podwładne osobniki jak samice – kopią je w przednie nogi podobnie jak czynią to w okresie rui.
![Wół piżmowy, DinoAnimals.pl 5](https://dinoanimals.pl/wp-content/uploads/2013/06/Wół-piżmowy-DinoAnimals.pl-5.jpg)
To uczucie kiedy dowiadujesz się że piżmowołowi jest bliżej do kozła niż do wołu 😀 .
No ja właśnie poczułem się tak samo 😀 .
Nie jestem zaskoczony,w końcu najbliższym żyjącym krewnym piżmowołu jest kozłopodobny takin z południowej,wschodniej oraz południowo-wschodniej azji.
Ale czym nie jesteś zaskoczony JBon?Tym,że piżmowół jest bliżej spokrewniony z kozłem niż z wołem?
Tak,właśnie dlatego nie jestem zaskoczony,de facto,takin i piżmowół wyglądają częściowo jak bliźniaki 🙂 ,jedynymi różnicami anatomicznymi są:
-umaszczenie
-rogi
-długość futra
To tak na prawdę jedyne różnice pomiędzy tymi dwoma gatunkami 🙂 .
Taki, fajny zwierz, Do niedawna nie wiedziałem w ogóle o jego istnieniu 🙂