DinozauryDinozaury drapieżneJura

Allozaur (Allosaurus)

Allozaur (Allosaurus)

„Dziwny jaszczur” – bo tak brzmi dosłowne tłumaczenie nazwy – to jeden z najlepiej poznanych dinozaurów. Jego życie było prawdopodobnie pełne bólu fizycznego i ryzyka związanego z czasami, w jakich przyszło mu istnieć.

Klasyfikacja

  • Gromada: zauropsydy
  • Nadrząd: dinozaury
  • Rząd: dinozaury gadziomiedniczne
  • Podrząd: teropody
  • Rodzina: allozaury
  • Rodzaj: allozaur
Allozaur (Allosaurus) – szkielet.

Odkrycie i nazwa

Pierwsze tropy, które mogły wskazywać na nowe odkrycie odnaleziono w 1869 roku. Znalezisko pochodziło ze stanu Kolorado, a dokładniej – z Middle Park, z formacji skalnej Morrison. Niezwykłego odkrycia dokonał Ferdynand Vandiveer Hayden, który następnie wysłał kości Josephowi Leid’emu twierdzącemu, że Hayden znalazł fragment kręgu ogonowego, jednak na początku uznano, że jest to dinozaur znany nauce – Poekilopleuron.

Allozaura opisano na podstawie niewielkiej liczby kości: kawałku żebra, trzech kręgach, kości stopy i kości ramienia.

Pierwszą osobą, która użyła nazwy Allosauarus fragilis był Othniel Charles Marsh, nadający dinozaurowi tę nazwę formalnie w 1877 roku. Określenie „dziwny jaszczur” wzięło się z niezwykłej budowy kręgów. Gatunkowy człon – „fragilis” – oznacza „kruchy” i odnosi się do ich niebywałej lekkości.

Allozaur (Allosaurus) – wizualizacja.

W czasach walki o zdobycie jak największych ilości kości i dużej rywalizacji między paleontologami, Charles Marsh poświęcił się wykopaliskom w Wyoming, a w 1883 roku Felch znalazł jeden prawie kompletny szkielet allozaura oraz kilka niekompletnych. Odkrycia dokonał w Garden Park. 4 lata później paleontolodzy z rywalizującej z Marshem grupy prowadzonej przez Edwarda Drinkera Cope’a również znaleźli szkielet allozaura, ale tym razem w Como Bluff. Nie było jednak wzmianki na temat kompletności znaleziska, bowiem badacz nie zanalizował kości.

6 lat po śmierci Cope’a – w 1903 roku – zbadano je i okazało się, że był to najbardziej kompletny szkielet teropoda, jaki kiedykolwiek znaleziono, 5 lat później wystawiono go w Amerykańskim Muzeum Historii Naturalnej.

Allozaur (Allosaurus) -jego czaszka była stosunkowo mała jak na drapieżnika.

Występowanie

Zwierzę okresu późnej jury, żyjące w kimerydzie i tytonie, 155 – 145 mln lat temu. Szczątki allozaura znaleziono w Ameryce Północnej, w formacji skalnej Morrison. Niewykluczone, że dinozaur ten żył również na terenach dzisiejszej Portugalii i, być może, Tanzanii.

Przez większość XX wieku określany był nazwą Antrodemus, ale po znalezieniu ogromnej liczby kości w Cleveland-Lloyd nazwę zmieniono na Allosaurus, stając się jednym z najpopularniejszych dinozaurów wśród naukowców i pasjonatów.

Większość skamieniałości zalegało na terenach stanu Kolorado, Wyoming i Utah. Jurajska Ameryka Północna wyglądała inaczej niż dziś – allozaur „załapał się” na czasy, gdy w tamtym miejscu dominowały równiny bogate w lasy szpilkowe, zamieszkałe przez wiele rodzajów płazów, owadów, potężnych i powolnych oraz małych i zwinnych dinozaurów.

Charakterystyka

Wygląd

Allozaur to duży teropod o stosunkowo niewielkiej czaszce, krótkiej, masywnej szyi, długim ogonie i nisko osadzonych, krótkich kończynach przednich. Najbardziej znane okazy miały długość dochodzącą do 8,5 m, a największy osobnik mógł mierzyć 9,7 m. Szacowana waga mieści się w przedziale 1,4 – 2,3 ton. Istnieją jednak znaleziska sugerujące, że allozaur mógł mierzyć 10 – 13 m, a masa dochodziła do 4 ton.

Allozaury polowały między innymi na stegozaury.

Rogi

Całe ciało było raczej smukłe, a tym, co wyróżniało allozaura od swoich krewnych, były skostniałe „rogi” nad oczami. Zgrubienia te były prawdopodobnie w innym kolorze niż reszta ciała – mogły mieć odcień czerwieni. Rogi były przedłużeniem kości łzowych i różniły się u każdego osobnika kształtem oraz rozmiarem.

Grzebienie

Wzdłuż kości nosowej przebiegały dwa grzebienie prowadzące do rogów pokrytych keratynową osłonką. Jakie funkcje pełniły? Trudno kategorycznie stwierdzić. Możliwe, że chroniły oczy przed słońcem, spełniały rolę ozdoby lub broni służącej do walk z innymi przedstawicielami gatunku, choć – jak na broń – były raczej kruche.

Garb

Garb z tyłu głowy to miejsce przyczepu mięśni, podobnie jak u tyranozaurów.

Allozaur (Allosaurus) – wizualizacja.

Oczy

Oczy były rozstawione szeroko, więc zwierzę miało problemy z widzeniem obuocznym i postrzeganiem głębi (w przeciwieństwie do T. rexa, który widział przestrzennie).

Na szczycie

Mimo swych niedoskonałości stał na szczycie łańcucha pokarmowego, polując na wiele dinozaurów, np. ornitopody (Ornihopoda), stegozaury (Stegosauria) i potężne zauropody (Sauropoda).

Kończyny

Kończyny przednie były silne, ale krótkie, wyposażone w 3 palce. Nogi były krótsze od nóg tyranozaurów, a pazury nie przypominały szponów, a raczej kopyta. Z każdej stopy wyrastały trzy palce utrzymujące kontakt z podłożem, natomiast z tyłu stopy ulokowany był pazur nie spełniający funkcji podporowej. Uważa się, że pazur ten mógł być wykorzystywany do chwytania młodych.

Allozaur (Allosaurus) – rekonstrukcja szkieletu.

Zęby

Miał zakrzywione, piłowate zęby, które często wypadały, a na ich miejsce wyrastały nowe, co oznacza, że zmieniały się przez całe życie. Najdłuższe zęby znajdowały się z przodu szczęki i „skracały się” im bardziej zbliżały się do tyłu. Kości szczękowe posiadały specjalne zatoki, który były wykształcone lepiej niż u innych teropodów, co może mieć związek ze zmysłem węchu.

Czaszka

Szczyt czaszki był cienki, prawdopodobnie w celu obniżania temperatury mózgu. Często naukowcy znajdowali skamieniałe elementy uzębienia allozaura w kościach stegozaurów lub zauropodów.

Jak na drapieżnika, czaszka jest stosunkowo niewielka (ok. 84 cm długości), ale dzięki temu potrafił szybciej biegać, choć budowa kończyn tylnych na to nie wskazuje – patrz wyżej.

Allozaur (Allosaurus) – wizualizacja.

Dieta i polowanie

Specjaliści twierdzą, że allozaur polował na duże dinozaury: zauropody i stegozaury. Nie pogardził również padliną. Zwracając jednak uwagę na gabaryty drapieżnika i jego zdobyczy łatwo wywnioskować, że samotny allozaur nie miał szans upolować swych ofiar. Niewykluczone jednak, że polował nie na osobniki dorosłe, ale niedojrzałe, mniejsze.

Na podstawie budowy zębów (ząbkowane krawędzie) ustalono, że allozaur zabijał poprzez liczne ugryzienia prowadzące do wykrwawienia się potężnej ofiary. Możliwe, że allozaur używał czaszki jak siekiery/topora: biegł na ofiarę z otwartą paszczą i ciął mięso, wyrywając jego duże kawałki, przy czym nie łamał kości.

Budowa czaszki sugeruje, że drapieżnik potrafił wykorzystywać rozmaite techniki łowieckie, które dostosowywał do upatrzonej zdobyczy – dzięki lekkiej budowie czaszki mógł atakować szybkie ornitopody, ale czaszka ta była na tyle mocna, że poradziłby sobie z powaleniem stegozaura lub zauropoda.

Niektórzy naukowcy wysnuli tezę, że allozaur nie zabijał swych ofiar, ale atakował je, odgryzał kawałek ich ciała i pozostawiał. Zwierzę dochodziło do siebie i znów mogło stać się pożywieniem dla drapieżcy. Możliwe również, że przy atakowaniu ornitopodów allozaur zachowywał się jak typowy dziki kot: łapał ofiarę przednimi kończynami i gryzł ją w szyję do momentu zmiażdżenia tchawicy. Mimo, iż nie miał zbyt dobrze rozwiniętego widzenia obuocznego, był w stanie ocenić odległość od ofiary i moment, w którym powinien ją zaatakować. Ulokowanie oczu sugeruje, że allozaur polował przez zaskoczenie.

Allozaur (Allosaurus) – czaszka.

Zachowania (a)społeczne

Uznano, że na duże zwierzęta polował stadnie i opiekował się potomstwem. Możliwe, że przynosił im pokarm i pilnował, aby żaden inny drapieżca nie zgładził młodych.

Dowody na zachowania społeczne allozaura są niestety wątłe, natomiast dowody sugerujące agresję wewnątrzgatunkową (obrażenia żeber allozaura i czaszek pasujące również do zębów allozaura) – liczne.

Niewykluczone, że przemoc miała na celu ustanowienie dominacji w grupie i ustalenie granic terytorium. Fakt, że polowały stadnie nie wyklucza agresji po upolowaniu zdobyczy. Nawet współcześni potomkowie dinozaurów (ptaki) czy żyjące obecnie gady (krokodyle, jaszczurki) działają stadnie bardzo rzadko, częściej przejawiając agresję w stosunku do przedstawiciela tego samego gatunku. Ich stadność przejawiała się wyłącznie przy padlinie, kiedy to obce sobie allozaury spotykały się nad nią, aby się najeść. Bardzo możliwe, że wykazywały skłonności kanibalistyczne, ponieważ blisko kości żeber znajdowano zęby tego drapieżnika, a na łopatkach odkryto ślady po jego ugryzieniach.

Allozaur (Allosaurus) – Wielki Al.

Wielki Al (Big Al)

W 1991 roku doszło do przełomowego odkrycia w dziedzinie paleontologii – wykopano w 95% kompletny szkielet allozaura mierzącego ok. 8 metrów długości. Odkrycia dokonano w stanie Wyoming niedaleko Shell. Szkielet odkryła grupa ze Szwajcarii, prowadzona przez Kirby’ego Sibera, która może się pochwalić drugim wielkim znaleziskiem – Wielkim Alem Dwa – najlepiej zachowanym szkieletem tego rodzaju.

Nazwa znaleziska ma swoje źródło w kompletności i wysokim stopniu zachowania. Znaleziony osobnik z gatunku Allosaurus fragilis nie osiągnął pełnych rozmiarów – był zwierzęciem w wieku młodocianym. Na jego kościach znaleziono aż 19 blizn po złamaniach lub zakażeniach. Wiele z nich mogło stać się przyczyną przedwczesnej śmierci. Kilka śladów wygląda na przebyte zapalenie kości, zwłaszcza infekcja w prawej stopie, mająca wpływ na upośledzenie aparatu ruchu, co w konsekwencji mogło doprowadzić do uszkodzeń w drugiej stopie.

Allozaur (Allosaurus) – wymiary. Najmniejszy – Wielki Al.

Fenomen z Cleveland-Lloyd

Choć w miejscu tym wykopaliska odbywały się już pod koniec lat ’20-tych XX wieku, dopiero w latach ’40-tych uznano to miejsce za stanowisko paleontologiczne. Oficjalne wykopaliska rozpoczęły się w roku 1960. W ciągu 5 kolejnych lat odkryto i wydobyto mnóstwo kości, z czego większość stanowiły kości allozaurów.

Naukowcy nie potrafią wyjaśnić tego stanu rzeczy. Spośród 73 rodzajów dinozaurów, 46 należy do allozaurów i, co ciekawe, kości te były wymieszane. Powstało mnóstwo teorii i hipotez, często wykluczających się wzajemnie.

Uznawano, że zwierzęta utonęły lub zamęczyły się w głębokim i gęstym błocie w okresie suszy lub utonęły w bagnie bądź zbiorniku wodnym. W cmentarzysku znaleziono kości po osobnikach z każdej grupy wiekowej i wymiarowej (najmniejsze osobniki mierzyły poniżej 1 m długości, największe – ponad 12 m).

Allozaur (Allosaurus) vs T. rex.

Allozaur vs T. rex

Allozaur był mniejszy i lżejszy od swego kredowego wielkiego następcy. Oba wielkie teropody nigdy się ze sobą nie spotkały, dzieli je bowiem aż 80 milionów lat. W przeciwieństwie do T. rexa, allozaur nie widział stereoskopowo (przestrzennie) – nie było przecież wówczas telewizorów 3D, a w później kredzie już były ;). Lżejsza konstrukcja, mniejsza czaszka i słaby nacisk szczęk wymuszały również odmienne sposoby polowania obu gadów.

Szczegółowe dane i wymiary

Allozaur (Allosaurus)

Wymiary
  • Długość: 8,5 – 13 m
  • Wysokość: do 3,5 m
  • Masa: 1,4 – 2,3 t (maks. 4 t)
  • Długość życia: do ok. 25 lat
Występowanie
  • Tereny: Ameryka Północna, tereny dzisiejszych stanów: Wyoming, Kolorado, Utah oraz tereny dzisiejszej Portugalii
  • Okres: 155 – 145 mln lat temu, późna jura
  • Wiek: kimeryd i tyton
Allozaur (Allosaurus).

Allozaur (Allosaurus) – ciekawostki

  • Słowo allosaurus wywodzi się z greckich słów allos – „inny”/„dziwny” i sauros – „jaszczur”/„gad”.
  • Do 15. roku życia ciężar ciała allozaura zwiększał się o ok. 150 kg rocznie.
  • Mimo, iż jego głowa i szczęki były dosyć duże i silne, moc ukąszenia była mniejsza od współczesnych krokodyli czy niektórych kotowatych (np. lwa).
  • Allozaur był bohaterem powieści Arthura Conan Doyle’a pt.: Zaginiony Świat.
  • Ponieważ zęby allozaura są dosyć powszechną skamieliną (zęby odrastały przez całe życie, a allozaur często je gubił), można je kupić w stosunkowo niskiej cenie – 1 sztuka kosztuje kilkaset dolarów.
  • Niewykluczone, że allozaur był wyposażony w organ podobny do narządu Jacobsona.
  • Czaszka allozaura mogła wytrzymać pionowy nacisk na zęby o sile 55 000 N.
  • Specjaliści próbowali ocenić maksymalną prędkość, jaką rozwijał allozaur. Niektórzy uważają, że mógł biegać z prędkością 30 – 55 km/h, inni natomiast twierdzą, że nie przekraczał 28,8 km/h.
Allozaur (Allosaurus).

Polecamy:


Baza Dinozaurów

43 komentarzy

  1. Wiecie jakie są główne róźnice między allozaurem a zaurofaganaksem-o ile nie należy ten drugi do
    rodzaj Allosaurus … Mówiąc tak szczerze to nie różnią się za bardzo ;-).
    Pozdrawiam szanowną redakcję Dinoaniamls 🙂

    1. Klasyfikacja zaurofaganaksa (Saurophaganax) jest przedmiotem sporu. Część paleontologów klasyfikuje go jak odrębny rodzaj Zaurofaganaks, pozostali zaś uważają, że Allosaurus maximus. Ostatnio badacze przychylają się do tezy, iż jest to oddzielny rodzaj, choć przynależny do rodziny allozaurów. Być może nowe badania w Nowym Meksyku rzucą nieco więcej światła w tej materii. Dziś rzeczywiście trudno wskazać istotne różnice.

  2. Kiedyś w mojej książce pisało że ważył 6 t
    czy to możliwe proszę szanowną redakcję
    dinoanimals o odpowiedź z góry
    dziękuję 🙂

    1. Być może w książce (nie wiemy jakiej) takie informacje się pojawiły 🙂 Należy pamiętać, iż na przestrzeni lat szacunki wraz z nowymi odkryciami zmieniają się. Nad wagą allozaurów debata trwa od lat 70-tych XX-wieku. Wagę wielkiego Ala oszacowano na 1,5 tony. Obecnie przyjmuje się, że allozaury osiągały ok. 8,5 metra długości, niemniej istnieją oszacowania, iż mogły mieć nawet 12-13 metrów. Ich wagę w oparciu o komputerowe modelowanie szacuje się w przedziale 1,4 – 4 tony, przy czym zazwyczaj jest to przedział 1,5-2,3 tony. Musimy pamiętać, iż allozaury miały delikatniejszą budowę niż tyranozaury, zatem ich waga nie osiągała takich wielkości jak w przypadku tarbozaura czy T.rexa.

  3. Co do odkrycia z Cleveland to co wiadomo odnośnie odkrytego tam 12 m allozaura? W jakim stopniu kompletny jest szkielet tego osobnika? Są to tylko szacunkowe rozmiary czy można zdecydowanie stwierdzić że miał aż 12m? Czy dinozaury rosły przez całe życie czy tylko do określonego pułapu wiekowego?

    1. W w Cleveland-Lloyd nie odkryto jednego, lecz szczątki 46 allozaurów; było tam jeszcze 27 dinozaurów innych gatunków. W wykopaliskach odnaleziono zróżnicowane wiekowo i rozmiarami allozaury. Istnieje wzmianka, iż odnalezione tam kości sugerują, iż allozaury mogły osiągać nawet 12 metrów długości, niemniej to nie jest kompletny szkielet, zatem nie możemy tego obecnie potwierdzić. Największy niemal kompletny szkielet to jak wiadomo szkielet Wielkiego Ala – 8 metrów długości, niemniej przyjmuje się, iż Al nie był jeszcze w pełni dojrzały.

      W kontekście drugiego z pytań, nie ma na nie dotychczas jednoznacznej odpowiedzi. Musielibyśmy dokonać szczegółowego opisu i analizy obecnego stanu wiedzy i ścierających się poglądów w tym zakresie. Skracając jednak cały tok rozumowania – zasadnicza kwestia sprowadza się do znalezienia jednoznacznej odpowiedzi na pytanie czy dinozaury były stało czy zmiennocieplne. Ta kwestia związana z ich metabolizmem i pytaniem, czy były bardziej podobne do ptaków, które wykluwając się z jaj w ciągu niezwykle krótkiego okresu dorastają, czy gadów, czy też ssaków. Część badaczy twierdzi, iż dinozaury drapieżne były stałocieplne, inne analizy wskazują, iż młode dinozaury roślinożerne miały niższą temperaturę (ok. 25 C), podczas gdy dorosłe wyższą (41 C) – np. apatozaur. Dominującym dotychczas poglądem był wzrost dinozaurów przez całe życie (jak u gadów), niemniej nie jest to pogląd przez wszystkich uznawany – raczej ciągły wzrost nie dotyczył wszystkich gatunków.

  4. Jeżeli przeciętne dorosłe allozaury miały po 8.5 m długości a największe osobniki nawet 13 (a zatem były aż o 53% dłuższe od tych średnich!), to wychodziłoby na to że z kolei najmniejsze z dorosłych musiałyby mieć zaledwie po 4 m długości (taki wynik wychodzi jak się od 8.5 odejmie 53% z tej liczby), a w takim razie w rubryce „wymiary” powinniście panie & panowie redaktorzy podać przedział wartości od 4 do 13 m a nie od 8.5 do 13, ponieważ chodzi chyba o to aby podać wymiary licząc od najmniejszych dorosłych osobników do największych, a nie od przeciętnych do największych z pominięciem tych małych, tak jak i określając dajmy na to chociażby wzrost ludzi powinno się podać w przybliżeniu wartości od 150 cm do 200 cm (jako średni wzrost wskazując na 1.75 m) czyli dolne i górne ekstrema w jakich mieści się ogromna większość populacji, a nie od 175 do 200 cm, bo takie „widełki” (zamiast odnosić się do przedziału od najniższych do najwyższych, czyli takiego powiedzmy całościowego ujęcia) uwzględniałyby tylko osobniki od przeciętnych wzwyż, z pominięciem tych niskich których przecież też jest sporo?

    1. Nawet w odniesieniu do współczesnych zwierząt, ba psów, czy kotów nie ma w praktyce dostępnych tak dokładnych danych, lub są one wyjątkiem. W przypadku dinozaurów mamy do czynienia albo z rekonstrukcjami fragmentarycznymi, rzadziej kompletnymi. Jeśli nawet pojawia się rekonstrukcja, to jest to najczęściej jeden osobnik, którego wiek na 100% trudno stwierdzić. Często więc przyjmuje się złożenia i szacunki.

      Podajemy szacunki dostępne w literaturze i nie dokonujemy ich ekstrapolacji, gdyż to byłoby nadużycie z naszej strony. Paleontolodzy dokonują tych obliczeń, które i tak często są kwestionowane.

      W kontekście allozaura – najbardziej typowe znane obecnie osobniki miały ok. 8,5 metra, największy znany osobnik miał 9,7 m, ale istnieją szacunki mówiące, że mogły osiągać 12-13 metrów długości. Nie ma szacunków podających rozmiary karłowatych allozaurów, choć zapewne i takie sie zdarzały. Poza tym podanie przedziału 4 – 13 metra powodowałoby jedynie mętlik w głowie czytelnika. Czytelnik zastanawiałby się, czy to było zwierzę wielkości niedźwiedzia czy słonia, gdyby rozbieżności były tak wielkie. To oczywiście przykład nie nawiązujący bezpośrednio do wielkości allozaura.

      Zamiast przedziałów można także podawać medianę, ale do tego potrzebna jest reprezentatywna próba, której w przypadku dinozaurów nie mamy.

      W odniesieniu do człowieka, można by również podać jeszcze bardziej skrajny przedział: 73-272 cm (He Pingping – Robert Wadlow) dla mężczyzn, czy 62v- 248 cm (Jyoti Amge – Zeng Jinlian ) dla kobiet.

      Wracając do allozaura, gdybyśmy dysponowali takimi danymi (szacunki dotyczące mniejszych osobników), to oczywiście taki przedział byśmy zaprezentowali i uwaga jest jak najbardziej słuszna.

      1. Najbardziej logiczne byłoby zatem podanie przedziału 8,5 – 9,7 m i dopisanie w nawiasie, że maks. 12 – 13 m wg niektórych szacunków, bo z podanych liczb (że niby 8,5 – 13 m) wynikałoby, iż przeciętny allo musiałby mierzyć 10,5 – 11 m, czyli tylko odrobinę mniej od przeciętnego t – rexa, co oczywiście jest przecież nieprawdą; to samo zresztą w kwestii wysokości tego gada, średnio mierzył on 3 – 3,5 m a nie 3 – 5 (z takiego przedziału wynikałoby, iż średni allo musiałby mieć aż 4 m wzrostu, czyli więcej od średniego t – rexa) i to taki właśnie przedział powinien być podany, tzn. 3 – 3,5 właśnie plus do tego co najwyżej dopisek w nawiasie, że wedle niektórych szacunków największe osobniki mogłyby dorastać aż do 5 m, także te dwie rzeczy zdecydowanie moglibyście poprawić – abyście dobrze zrozumieli o co mi chodzi, przedstawię Wam to na podstawie takiego porównania: w tej chwili to co jest podane w rubrykach „wysokość” i „długość” wygląda tak, jakbyście w rubryce „waga” podali przedział 1,4 – 4 t (a nie 1,4 – 2,3 t z dopiskiem w nawiasie, iż maksymalne szacunki mówią o 4 t w przypadku najcięższych osobników).

  5. Widzę, że dane dot. masy zwierzęcia już poprawiliście i plus dla Was za to, ale info które umieściliście w rubryce „wysokość” to bez urazy ale iście absurdalne jest; przeciętny Allozaur, taki 8.5 – metrowej długości miał niewiele ponad 2 m wzrostu (w najwyższym miejscu, czyli na czubku głowy) największy szkielet będący na 100% szczątkami Allozaura przy długości 9.7 m ma niecałe 3 m wysokości, a ten słynny Epanterias (który nawet nie wiadomo, czy jest Allozaurem) jest wysoki na ok. 3.5 m, więc nawet jeśli by uznać Epanteriasa za Allozaura to jako przedział wzrostu powinniście podać 2 – 3.5 m, a nie 3 – 5 m gdyż to bzdura kompletna; słuchajcie, przecież nawet Tyranozar, Karcharodontozaur ani Giganotozaur nie miały aż tyle wzrostu (jedynie Spinozaur dorastał do 5 m, o ile stał na dwóch łapach a nie czterech) i mierzyły po ok. 4 m w najwyższym miejscu.

      1. Aha, i jeszcze jedna kwestia o której wspomniałam już Wam (bagatela!) 2 lata temu: w rubryce „długość” powinniście wpisać 8 – 9 m (albo ew. przykładowo 7.5 – 9.5 m, jeśli preferujecie podawanie kapkę szerszych zakresów) i dopisać w nawiasie „maks. 12 – 13 m”, albowiem przeciętny Allozaur mierzył tylko 8.5 m, a z zakresu przez Was podanego (8.5 – 13 m) wynikałoby, iż średni Allo był znacznie dłuższy niż w rzeczywistości; pamiętajcie, że nie wiadomo na 100% czy Epanterias był Allozaurem czy nie, a nawet jeżeli był to mamy tu do czynienia jedynie z pojedynczym odosobnionym przypadkiem (no chyba, że o czymś nie wiem; w takim wypadku proszę o doinformowanie mnie) jakiegoś genetycznego mutanta, wszystkie pozostałe Alle były bowiem O WIELE mniejsze, a tak to z wartości liczbowych jakie podaliście wychodziłoby, iż średnia długość Allozaura wynosiła aż 10.5 – 11 m a nie 8.5 m. Aha, i jeszcze jeden drobiazg a propos ciężaru Alla; Epanterias z tego co mi wiadomo „wyceniony” został jakoś na 4.5 – 5.5 t wagi, także jeśli zakładacie że był on Allozaurem, to w rubryczce „masa” powinniście wpisać „maks. 5.5 t” a nie 4 t.

        1. Zazwyczaj podane zakresy (dla przykładu 8,5 – 13 m) pokazują rozbieżności w szacunkach długości i wydawało nam się, że tak powinny być odczytywane. Oczywiście często podajemy to w notacji np. 8,5 – 9,5 m (max 13 m), ale nawet tego typu zapis nie zmieni faktu, że przedział wynosi 8,5 – 13 m. Przyjmując, że Epanterias był allozaurem, nie możemy przyjmować, iż był to osobnik jakoś wyjątkowy w swoim rodzaju i wielkości. Fakt odnalezienia bowiem kilku szkieletów allozaurów, które były mniejsze i jednego większego nie przesądza, że wszystkie były mniejsze.
          Nie mamy naukowego źródła mówiącego o wadze Epanteriasa wynoszącej 5 ton.

      2. Jeśli już, to dolna wartość w podanym przez Was przedziale powinna wynosić mniej niż 8.5 m, ponieważ te 8.5 m to mierzyły PRZECIĘTNE a nie najmniejsze Allozaury, jeśli zaś chodzi o Epanteriasa i jego masę, to te 5 – 5.5 t wyszło z tego co pamiętam chociażby Scott’owi Hartman’owi na podstawie porównania jednej z kości Epanteriasa z odpowiadającą mu kością ze szkieletu MOR 693 oraz z UUPV 6000; na tej samej zresztą podstawie ocenił też długość zwierzęcia na 11 – 12 m i wysokość miednicy (czubek głowy oczywiście sięgał jeszcze nieco wyżej) na 3 m.

  6. Sprawdziłem jak to jest z tym epanteriasem i allozaurami… Kość krucza na podstawie której podawało się rozmiary 12 m dla Epanterias amplexus mierzy 32,8 cm, co daje wynik nieznacznie mniejszy niż u akrokantozaura (po skalowaniu Epanterias miałby mniej niż 11 m). Jeśli porównamy go z rekonstrukcjami Hartmana to wychodzi na to, że Epanterias miał w granicach 10-11 m długości ale nie więcej (więc poraz kolejny popularne 12 m to przesada… – identyczny wynik jak ja uzyskał też Andrea Cau). Jeśli natomiast chodzi o allozaura, to największy przypisywany osobnik do Allosaurus fragilis- NMMNH P-26083 ma po przeskalowaniu kości udowej około 10,7-10,8 m. Zatem maksymalna długość dla Allosaurus fragilis to 10,8 metra. Stare szacunki typu 12-13 m zapewne są przesadzone podobnie jak to miało miejsce z wieloma dinozaurami tyranozaurem, stegozaurem, triceratopsem, czy nawet diplodokiem… Tak to już jest.

    Co mogę napisać więc „Sorry guys” ale największy allozaur nie był w granicach 12 metrów, nawet i zaurofaganax był prawdopodobnie poniżej…

      1. Niedawno skalowałem wszystkie największe osobniki Triceratops, podobnie jak wcześniej Franoys. Największe osobniki triceratopsa mają po skalowaniach 8,3-8,6 m- w tym zakresie są osobniki takie jak- UCMP 128561 (Ugrosaurus olsoni), EM P15.1, BYU 12183, CMN 8862 (Triceratops „albertensis”) i Triceratops maximus

      2. No tak, czyli Tric miał faktycznie te 8 – 9 m długości i najprawdopodobniej blisko 10 t wagi; a ze Stegiem jak to w końcu było, bo nie mogę tak na szybko znaleźć nigdzie w necie nazw konkretnych szkieletów?

      3. Chodziło mi oto, że jako tako nie ma osobnika 9 metrowego- te szacunki zapewne opierają się na starych rekonstrukcjach triceratopsa gdzie dodano mu znacznie więcej kręgów grzbietowych niż miał w rzeczywistości 🙂 Jeśli chodzi o stegozaura to 7,7 m coś takiego wyszło Franoys’owi gdy skalował największe osobnik – Paul podaje tylko 7 metrów.

      4. Sorry za ten wpis z 22:43 – wysłałam go, ponieważ przy próbie zamieszczenia poprzedniego (tego, przy którym widnieje godz. 22:06) coś się popsuło bo nie pojawił się on od razu na stronie (stąd właśnie napisałam kolejny o tym samym) i „wskoczył” dopiero po opublikowaniu kolejnego; poproszę redakcję o skasowanie go (tego krótszego) gdyż nie wysyłałabym go gdyby poprzedzający go post (ten z 22:06) od razu się „wczytał” na stronie.

        1. Pozostawimy ten wpis, gdyż są już pod nim kolejne odpowiedzi. Po jego usunięciu wypadłyby następujące po nim odpowiedzi. Komentarz nie pojawił się automatycznie, gdyż było w nim słowo, które system zablokował 😉

  7. NCSM 14345 największy osobnik Acrocanthosaurus (11,5-11,8 m – szacunki) ma kość kruczą o długości 36 cm, więc Epanterias mający kość kruczą 32,8 cm – jest w granicach 10,47-10,75 m, na podstawie skalowania z rekonstrukcji Hartmana dla Allosaurus UUVP 6000 (8,45 m Hartman, 7,9 m Mortimer) to Epanterias ma 10,36-11,08 m (bo kość krucza UUVP 6000 ma około 25 cm).
    Franoys szacuje go na 10,1 m natomiast Cau stwierdza, że był ponad 10 m i wcześniej pisze o przedziale 10-11 m. Dlatego uważam te dane za wpełni uzsadnione co wykazałem wyżej obliczeniami przedział 10-11 m wydaje się najlepszym uzyskanym wynikiem dla Epanterias, nie ma natomiast mowy o długości 12 m.

    Jeśli chodzi o allozaura to tak jak wspomniałem NMMNH P-26083 ma 10,8 m (Franoys 2017) co się całkowicie zgadza albowiem jak przeskalujemy kości udowe (~1,1 m) z AMNH 680 (1,008 m) to mamy 10,58-10,80 m dla NMMNH P-26083 (bo AMNH 680 jest szacowany na 9,7-9,9 m). Natomiast jeśli przeskalujemy NMMNH P-26083 do UUVP 6000 to otrzymamy 10,74 m (jeśli UUVP 6000 ma 8,45 m- Hartman i kości udowe 88 i 85 cm- średnio 86,5 cm).

    To tyle szczegółow, mam nadzieję, że już nie będzie więcej wątpliwości o rozmiary tych teropodów 😉

      1. Hartman nigdy nie zrobił rekonstrukcji Epanterias amplexus i tym bardziej nie szacował jego masy na 5,5 tony, natomiast porównanie z jego rekonstrukcją wskazuje 10-11 m- podałem dokładne obliczenie w centymetrach co do tych osobników.

      2. OK, dzięki za wyprowadzenie z błędu; jeśli Epanterias faktycznie miał tylko 10 – 11 m a nie aż 12 – 13 m jak przeważnie podają, to jak najbardziej mógł być po prostu bardzo dużym osobnikiem Allozaura.

  8. Co do masy Franoys używając GDI uzyskał dla Epanterias 3,3 tony (mogłobyć ewentualnie ok 4 ton gdyby założyć, że ten mierzył 11 m a nie 10,1 m jak wyliczył Franoys), dla NMMNH P-26083 – niecałe 4 tony, natomiast dla największego osobnika Saurophaganax OMNH 1370 – 4,1 tony.

    Nie ma najmniejszych szans, żeby 10-11 metrowe allozaurydy mogły ważyć 5 ton, pamiętajmy, że taką masę przy tej długości osiągał zdecydowanie masywniejszy tyranozaur.

    1. Na 5 – 5.5 t to ocenił Epanteriasa Hartman (5 t dla osobnika 11 – metrowego i 5.5 t w przypadku prawie 12 – metrowego) a czy miał rację to nie mam pojęcia, podaję po prostu te dane z którymi miałam styczność, bez żadnej własnej „ekspertyzy” – choć gdybym już miała pobawić się w specjalistkę i pozwolić sobie na własne szacunki, to jak najbardziej się z Tobą zgadzam że szczupły w porównania do T – Rexa Epanterias nie wyglądał raczej na 5 – 5.5 t…

      1. Czytaj wyżej- to nie Hartman ocenił na tyle, tylko ktoś wziął jego rekonstrukcję, źle zeskalował i tak mu wyszło

  9. Jaszczurki nie są współczesnymi potomkami dinozaurów jak napisano w artykule. Jaszczurki należą do lepidozaurów a dinozaury z kolei należały archozaurów.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button