DinozauryDinozaury roślinożerneKredaRaptory

Gigantoraptor (Gigantoraptor erlianensis)

Gigantoraptor (Gigantoraptor erlianensis)

Być może ten potężny dinozaur nigdy nie zostałby odkryty, gdyby nie przypadek. Dzięki jednak takim przypadkom udaje się odkrywać kolejne rozdziały z dziejów Ziemi. W 2001 dowiedzieliśmy się, że na naszej planecie żył pierzasty (lub nie) olbrzym, będący bliskim krewnym najmniejszych znanych teropodów z grupy owiraptozaurów. Czego jeszcze naukowcy dowiedzieli o gigantoraptorze na przestrzeni kolejnych lat?

Klasyfikacja

  • Gromada: zauropsydy
  • Nadrząd: dinozaury
  • Rząd: dinozaury gadziomiedniczne
  • Podrząd: teropody
  • Klad: owiraptozaury
  • Rodzina: cenagnaty
  • Rodzaj: Gigantoraptor
  • Gatunek: Gigantoraptor erlianensis
Gigantoraptor (Gigantoraptor erlianensis)
Gigantoraptor (Gigantoraptor erlianensis).

Datowanie

Szacuje się, że gigantoraptor żył na Ziemi ok. 70 mln lat temu, ale niektórzy datują szczątki tego dinozaura na 85-90 mln lat temu.

Odkrycie

Odkrycia gatunku dokonano, jak to często bywa, przez przypadek. W 2001 r. chiński paleontolog, Xu Xing, poproszony o ponowne analizy szczątków sonidozaura w kamieniołomie Saihangaobi (gdzie odnaleziono mnóstwo fragmentów kości tych zauropodów), wykopał nową kość. Naukowiec był przekonany, że jest to kość udowa sonidozaura, jednak po jej oczyszczeniu zorientował się, że nie jest to kość zauropoda, ale niezidentyfikowanego teropoda wielkości albertozaura.

Pierwszy opis nowego dinozaura oraz jego nazwę ukuto w 2007 roku. Całe znalezisko składa się z niepełnych szczątków osobnika niedojrzałego. Szkielet pozbawiony jest czaszki, znaleziono jednak żuchwę, pojedynczy kręg szyjny, większą część tułowia i ogon.

Gigantoraptor (Gigantoraptor erlianensis).
Gigantoraptor (Gigantoraptor erlianensis).

Występowanie

Gigantoraptor występował na terenach dzisiejszych północno–środkowych Chin (Mongolia Wewnętrzna, rejon pustyni Gobi).

Rozmiary

Ten potężny teropod mógł mierzyć ok. 8 m długości, 5 m wysokości i ważyć 1400 kg, choć w roku 2010 Gregory S. Paul oszacował, że mógł osiągać ciężar nawet 2000 kg.

Gigantoraptor (Gigantoraptor erlianensis).
Gigantoraptor (Gigantoraptor erlianensis).

Wygląd

Żuchwa gigantoraptora nie była wyposażona w zęby, przypominała ona raczej szeroką łopatę. Na podstawie jej wielkości oszacowano, że czaszka (której nie udało się do dzisiaj odnaleźć) mogła mierzyć ok. 50 cm długości. Szczęka górna również mogła być pozbawiona zębów i tworzyć twardy, duży dziób.

Przednie kręgi ogonowe posiadały kolce nerwowe. Środkowa część ogona była stosunkowo krótka i usztywniona. Kończyny przednie były raczej długie, na co wskazują wydłużone kości dłoni. Wydaje się, że kciuki były przeciwstawne względem reszty palców. Długie i szczupłe były również kończyny tylne – świadczy o tym wygląd kości udowej. Kości stóp były natomiast mocne, duże i silne, wyposażone dodatkowo w zakrzywione szpony. Głowa umocowana była na długiej szyi.

Gigantoraptor (Gigantoraptor erlianensis).
Gigantoraptor (Gigantoraptor erlianensis).

Budowa a styl życia

Długa szyja gigantoraptora przywodzi na myśl wiele roślinożernych dinozaurów, jednak ostre szpony wskazują, że mógł on polować na inne zwierzęta. Taka mieszanka cech roślinożerców i mięsożerców nie ułatwia badaczom w ustaleniach, co jadł gigantoraptor i jakie siedliska wybierał. Długa szyja i ostre pazury występują jednak nie tylko u opisywanego teropoda. Te same cechy posiada np. terizinozaur czy ornitomimozaur z rodzaju Deinocheir.

O trybie życia gigantoraptora powiedzieć mogą co nieco długie tylne nogi, głównie niższe odcinki. Tego rodzaju budowa kończyn wskazuje na to, że gigantoraptor, podobnie do innych teropodów, mógł rozwijać duże prędkości. Jeśli był on roślinożercą, mógł wykorzystywać tę umiejętność do pokonywania dalekich odległości na terenach półpustynnych w poszukiwaniu pokarmu roślinnego. Jeżeli natomiast byłby mięsożercą, z łatwością doganiałby swą zdobycz.

Gigantoraptor (Gigantoraptor erlianensis).
Gigantoraptor (Gigantoraptor erlianensis).

Czy gigantoraptora pokrywały pióra?

Nie ma bezpośrednich dowodów potwierdzających, że gigantoraptory pokryte były piórami. Xu Xing i wspólnicy w 2007 r. stwierdzili, że mimo przynależności do grupy dinozaurów, w której występowały pierzaste teropody (np. rodzaj paudipteryks czy gatunek protarcheopteryks) niewykluczone, że gigantoraptor mógł zostać pozbawiony tej cechy.

Możliwe, że wpłynęły na to rozmiary zwierzęcia – było ono bowiem 300 razy masywniejsze od wspomnianych przedstawicieli owiraptorów. Do regulacji temperatury mógł więc wykorzystywać swą masę, nie zaś pióra, które były bardzo potrzebne małym teropodom. Xu zaznacza jednak, że gigantoraptor mógł posiadać mniejszą liczbę piór do celów godowych, ogrzewania jaj w czasie inkubacji lub w celu utrzymania ciepłoty ciała w trudnych warunkach środowiskowych, np. w czasie zimnych nocy na terenach półpustynnych.

Gigantoraptor (Gigantoraptor erlianensis).
Gigantoraptor (Gigantoraptor erlianensis) – czaszka.

Szczegółowe dane

Gigantoraptor (Gigantoraptor erlianensis)

  • Długość ciała: 8 m
  • Wysokość: 3,5  w kłębie, 5 m do czubka głowy
  • Waga: 1400-2000 kg
  • Datowanie: 90-70 mln lat temu (kampan-mastrycht)
  • Występowanie: Północno–środkowe Chiny, Mongolia Wewnętrzna, Pustynia Gobi
Gigantoraptor (Gigantoraptor erlianensis).
Gigantoraptor (Gigantoraptor erlianensis) – szpon.

Gigantoraptor ciekawostki

  • Słowo gigantoraptor to połączenie dwóch łacińskich słów: gigas, gigantis („wielki”) i raptor („złodziej”). Drugi człon nazwy gatunkowej – erlianensis, pochodzi od miejsca odkrycia gigantoraptora – zagłębia ulokowanego na pustyni Gobi.
  • Gigantoraptor jest największym przedstawicielem owiraptorów – grupy wszystkożernych i roślinożernych teropodów. Gigantoraptor był ok. 35 razy dłuższy od największego znanego do tej pory owiraptozaura z rodzaju Citipati.
  • Odkrycia gigantoraptora dokonano w trakcie kręcenia japońskiego filmu dokumentalnego na temat sonidozaura – zauropoda z grupy tytanozaurów.
  • Poziom kostnienia kości strzałkowej gigantoraptora wskazuje, że odkryty osobnik umarł mając ok. 11 lat. Wydaje się również, że we wczesne stadium dorosłości dinozaury te wchodziły w ok. 7 roku życia.
Gigantoraptor (Gigantoraptor erlianensis).
Gigantoraptor (Gigantoraptor erlianensis).

Polecamy


Baza Dinozaurów

10 komentarzy

  1. A którędy biegł nerw wzrokowy? Na zdjęciu czaszki (której nie udało się odnaleźć, jest więc to tylko zwykłe dzieło sztuki) nie widać żadnych otworów prowadzących do mózgu.

  2. 20metrów to inaczej dwa gigantoraptory i cztery ósme dziesiąte gigantoraptora,ponieważ jeden gigantoraptor mierzy 8metrów a 2*8=16,potem bierzemy jednego gigantoraptora i dzielimy go na na dwa kawałki gdzie jeden kawałek mierzy 4metry a drugi mierzy 6metrów czyli dwie ósme,potem dodajemy 16+4=20 i tak oto działa mój eksperyment.

  3. A ile mierzył owiraptor ?

    Wg. Książki dinopedia owiraptor mierzy 2.5 m długości, a wg. Prehistoric wildlife mierzy do 2 metrów, a jeszcze inni mówią że owiraptor mierzy 1.5 m długości.
    Już w głowie mi się miesza wszystko.

    1. Oviraptor philoceratops – długość ok. 190 cm i waga ok. 22 kg.
      Richardoestesia isosceles (synonim Oviraptor mongoliensis) – długość ok. 150 cm, waga ok. 6 kg

Skomentuj Ronin Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button