AfrykaAmeryka PdAmeryka PnAustraliaAzjaGadyKrokodyleZwierzęta

Krokodyl – najstarszy żyjący gad

Krokodyle (Crocodilia)

Krokodyle należą do najstarszych żyjących współcześnie zwierząt

Krokodyle to jedne z najstarszych żyjących współcześnie zwierząt, które od milionów lat królują w wodnych ekosystemach naszej planety. Te potężne gady, niemal niezmienione od czasów prehistorycznych, są żywymi reliktami epoki dinozaurów, a ich ewolucyjna historia sięga wczesnego triasu. Dzięki doskonałej adaptacji do życia w wodzie, wyjątkowej sile i skuteczności w polowaniu, krokodyle zdobyły miano niekwestionowanych mistrzów przetrwania. Od tropikalnych rzek Afryki, przez bagna Ameryk, po słonowodne wybrzeża Australii i Azji Południowo-Wschodniej, te zmiennocieplne drapieżniki opanowały najcieplejsze zakątki świata, budząc zarówno podziw, jak i respekt.

Krokodyl różańcowy (Crocodylus porosus)

Największym żyjącym współcześnie gatunkiem jest olbrzymi krokodyl różańcowy, w niektórych wypadkach osiągający długość 7 m i ważący blisko 1 tonę. Krokodyl różańcowy występuje w Indiach, na Sri Lance, w Azja Południowo-Wschodniej, na Filipinach, w Północnej Australii, na Cejlonie, Sumatrze, Jawie, Borneo oraz Fidżi.

Najstarsze zwierzęta

Krokodyle należą do najstarszych żyjących współcześnie zwierząt. Występują na Ziemi, w prawie niezmienionej postaci od milionów lat. Pojawiały się na Ziemi 83,5 miliona lat temu, choć ich przodkowie zasiedlali nasza planetę już we wczesnym triasie – 250 mln lat temu.

Krokodyl z przekąską…:)

Gatunki krokodyli

Współcześnie na świecie żyje kilkanaście gatunków krokodyli. Najbardziej znane to aligatory, krokodyle nilowe, krokodyle różańcowe, kajmany, gawiale. Gwoli ścisłości wyróżniamy trzy rodziny należące do rzędu krokodyli:

Występowanie

Krokodyle zamieszkują najcieplejsze obszary naszej planety. Występują w Afryce, Azji, Australii oraz obu Amerykach. Właściwym siedliskiem tych gadów jest woda i raczej niechętnie wychodzą na suchy ląd.

Zmiennocieplne

Krokodyle są zmiennocieplne – dlatego, aby utrzymać ciepło ciała, dużo czasu spędzają wylegując się na słońcu.

Śmiercionośne szczęki krokodyla.

Największe i najmniejsze krokodyle

Do najmniejszych przedstawicieli krokodyli należą kajmany, które nie przekraczają 1,4 m długości, choć i tu są wyjątki. Największym żyjącym współcześnie gatunkiem jest olbrzymi krokodyl różańcowy, w niektórych wypadkach osiągający długość aż 7 metrów i ważący blisko 1 tonę. Wzmianki o największych przedstawicielach podają długość nawet 10 m oraz wagę 2 ton – patrz: Największe drapieżniki oraz Najcięższe zwierzęta lądowe, niemniej nie ma na to dowodów i wydaje się to obecnie niemożliwe.

Współczesne krokodyle miały kiedyś „nieco” większych krewniaków – patrz Rhamphosuchus jeden z największych krokodyli.

Skuteczni myśliwi

Krokodyle to niezwykle skuteczni drapieżcy. Polują, cierpliwie czyhając na ofiary w wodzie lub wodnych zaroślach. W chwili ataku krokodyl chwyta zdobycz, zatrzaskując szczęki, po czym topi ją wciągając pod wodę. Gady te nie gardzą również padliną. Ich głównym pożywieniem są ptaki wodne, ryby, także ssaki. Większe gatunki napadają na duże zwierzęta, jak antylopy lub lwy. Zdarzają się również przypadki pożerania ludzi.

Leżące na słońcu krokodyle nie interesują się zdobywaniem pokarmu.

Jajorodne

Krokodyle są jajorodne. Samice składają białe jaja i zagrzebują w gnieździe zbudowanym z traw, trzcin i liści. Potem uważnie ich pilnują, aż do wylęgu.

Część gatunków jest zagrożona

Wiele gatunków krokodyli jest zagrożonych wyginięciem. Często są zabijane przez kłusowników, liczących na zarobek ze sprzedaży ich cennych skór. Dlatego, jako przedstawiciele zagrożonych gatunków są hodowane w specjalnych ośrodkach i rezerwatach.

Krokodyl potrafi zaatakować nawet słonia.

Adaptacje do życia w wodzie i na lądzie

Krokodyle to prawdziwe arcydzieła ewolucji, doskonale przystosowane do ziemno-wodnego trybu życia. Ich oczy i nozdrza umieszczone na czubku głowy pozwalają im niemal całkowicie zanurzyć się w wodzie, czatując na ofiarę, przy jednoczesnym zachowaniu zdolności widzenia i oddychania.

  • Skóra pokryta kostnymi tarczkami (osteodermami) działa jak naturalna zbroja, chroniąc przed urazami i regulując temperaturę ciała.
  • Potężny ogon, stanowiący nawet połowę długości ciała, napędza krokodyle w wodzie, umożliwiając im błyskawiczne ataki z prędkością dochodzącą do 15 m/s.
  • Ich szczęki, wyposażone w mięśnie zdolne wywierać nacisk rzędu 16 000 N (u krokodyla różańcowego), są jednymi z najsilniejszych w królestwie zwierząt, choć zaskakująco słabe przy otwieraniu – można je utrzymać zamknięte jedną ręką!
  • Krokodyle posiadają także unikalny układ krążenia z sercem czterokomorowym, które pozwala im efektywnie zarządzać tlenem podczas długich nurkowań, trwających nawet do 3 godzin u niektórych gatunków.
Krokodyl Gustaw

Krokodyle w kulturze i mitologii

Krokodyle od wieków budzą podziw, strach i fascynację, znajdują swoje miejsce w mitach, sztuce i wierzeniach.

  • W starożytnym Egipcie krokodyl nilowy (Crocodylus niloticus) był czczony jako wcielenie boga Sobeka, symbolu siły i płodności.
  • W kulturach aborygeńskich Australii krokodyl różańcowy jest totemem i bohaterem opowieści o stworzeniu świata.
  • W Indiach gawial gangesowy bywa kojarzony z duchową czystością rzeki Ganges.

Jednak nie wszędzie krokodyle są gloryfikowane – w wielu regionach uważane są za zagrożenie, co prowadzi do konfliktów z ludźmi. Współczesna popkultura, od filmów po literaturę, przedstawia krokodyle jako groźne bestie, choć w rzeczywistości ataki na ludzi są rzadkie i zwykle wynikają z naruszenia ich terytorium.

Krokodyl

Krokodyl – ciekawostki

  • Krokodyle mogą żyć nawet 90 lat: Krokodyle, takie jak krokodyl nilowy (Crocodylus niloticus) czy różańcowy (Crocodylus porosus), mogą dożywać nawet 90 lat w naturze, a w niewoli rekordziści przekraczają 100 lat, jak słynny krokodyl Cassius z Australii.
  • Krokodyle połykają… kamienie: Krokodyle połykają kamienie, zwane gastrolitami, które działają jak balast, pomagając im utrzymać równowagę w wodzie i wspierać trawienie twardego pokarmu, np. kości czy skorup.
  • Leżące w bezruchu krokodyle spowalniają procesy życiowe: Podczas nurkowania krokodyle wchodzą w stan bradykardii, spowalniając tętno do zaledwie 1–3 uderzeń na minutę, co pozwala im oszczędzać tlen i przetrwać pod wodą nawet 2–3 godziny w spoczynku.
  • Krokodyl może przebywać pod wodą bez wynurzania się do 3 godzin.
  • Błyskawiczne ataki: W wodzie krokodyl różańcowy może wystrzelić z prędkością do 24 km/h, by chwycić ofiarę, choć na lądzie osiąga maksymalnie 17 km/h w krótkim sprincie – to i tak wystarczy, by zaskoczyć nieostrożną zdobycz!
  • Symbioza z ptakami: Wygrzewające się na słońcu krokodyle, jak krokodyl nilowy, często pozwalają ptakom, np. sieweczce egipskiej (Pluvianus aegyptius), czyścić ich zęby z resztek pokarmu. Ta niezwykła współpraca korzysta obu stronom – ptaki zyskują pożywienie, a krokodyle higienę.
  • Morscy wędrowcy: Krokodyle różańcowe (Crocodylus porosus) są prawdziwymi podróżnikami, pokonując w morzu nawet 600 km, korzystając z prądów morskich, by dotrzeć do nowych siedlisk, np. między wyspami Oceanii.
  • Krokodyle są kanibalami: Krokodyle, zwłaszcza większe gatunki, nie wahają się zjadać mniejszych osobników swojego gatunku. Dlatego stada tych zwierząt zwykle składają się z osobników o zbliżonej wielkości – mniejsze mogą zostać bowiem łatwo pożarte przez większe.
Mapa występowania krokodyli
Mapa występowania krokodyli

Polecamy:


Baza Dinozaurów

36 komentarzy

  1. Dzień dobry.Czy krokodyle rosną co rok?Jeśli tak to ile.I czy 80-letni samiec krokodyla różańcowego jaką miałby długość.Proszę o szybką odpowiedź.

    1. Krokodyle zazwyczaj rosną przez całe życie. Nie tyle jednak wiek ile skłonności osobnicze mają tu jednak znaczenie i jednocześnie możliwość dożycia tak sędziwego wieku (większości krokodyli ze względu na polowania i kłusownictwo się to nie udaje).

      Krokodyl różańcowy jest największym z krokodyli. Dorosły samiec krokodyla różańcowego mierzy zazwyczaj od 4,3 do 5,2 metra długości. Waga takiego krokodyla to 400-1000 kg. Bardzo duży wpływ na wagę ma długość – przeciętne krokodyle różańcowe mierzą ok. 4,8 metra i przy tej długości ważą ok. 520 kg. Wzrost długości istotnie przyczynia się do zwiększenia wagi.

      Obecnie w Księdze rekordów Guinnessa znajduje się krokodyl różańcowy o długości 7,1 metra i wadze 2000 kg.

      Największa zmierzona samica miała 4,2 metra długości.

    1. Cóż, domyślamy się, że pytanie dotyczy krokodyli w ogrodach zoologicznych. Niestety nie posiadamy takich danych. Być może ktoś z czytelników DinoAnimals posiada taką wiedzę.

      __________

      Z ciekawostek – na początku bieżącego roku na Filipinach zakończył swe życie największy krokodyl będący w niewoli. Kiedy przeniósł się do Krainy wiecznych łowów miał 50 lat i 617 cm długości. Był to krokodyl różańcowy, nazywał się Lolong i ważył ponad 1000 kg. W 2012 roku został wpisany do Księgi Rekordów Guinnessa.

  2. może się trochę czepiam ale w „Występowaniu” nie jest uwzględniona Afryka, dopiero dowiadujemy się tego z mapki na samym dole

  3. Możecie polecić jakieś naukowe publikacje na temat krokodyli? Chodzi mi konkretnie o ewolucję, ale bardziej ogólne też są mile widziane.

        1. Niedźwiedź polarny w wodzie jest bez szans z krokodylem. Dla krokodyla woda to jego żywioł, a niedźwiedź jedynie potrafi w wodzie pływać. Aby sensownie walczyć, musiałby mieć stały grunt pod łapami.

          1. Przekombinowujesz 😉 – zależy ile miałby te łapy zanurzone – jeśli płytko, to wygrałby z krokodylem, jeśli głęboko to nie.

  4. Kto by wygrał 10 m krokodyl różańcowy czy hipopotam?

    Ja osobiście głosuję na krokodyla.

    PS Piszę to pytanie tu bo nie mogę zapisać komentarza w hipotetycznych pojedynkach zwierząt

        1. 10 metrowa maszyna do zabijania ma przegrać na lądzie z hipciem?
          może…
          W palącym słońcu hippo nie ma szans 🙂

    1. Moim zdaniem zdecydowanie krokodyl by wygrał. 10-metrowy krokodyl ważyłby kilka ton, jak deinozuch, zatem hipopotam byłby bez szans, niezależnie czy w wodzie, czy na lądzie.
      A tam nie da się dodawać komentarzy, bo było ich tysiąc i Redakcja pisała, ze strona się zbyt długo generowała.

      1. Dziękuje Anchiornis 🙂 i Arturowi za przedstawienie swojego zdania

        PS Dzięki Artur ale ja zdążyłem już się domyśleć 🙂

  5. Hipopotam moze zabic nilskiego. Hipi ma predkosc w wodzie 8 km/h, a krokodyl 25 km/h. Na ladzie zadeptal by krokodyla…

    1. My „gadamy” o krokodylu różańcowym a nie nilowym w dodatku 10 m krokodylu
      jak jest zapisane w tym blogu na początku.

  6. To że jest niszy to nie znaczy że hipopotam może go sobie po prostu zdeptać
    jasne hipopotam porabia krokodyle nilowe ale my „gadamy” o (i tu znowu się powtarzam)
    10 m krokodylem różańcowym który (jasne nie było by łatwo ale) mógłby go chwycić a w tedy no…
    myślę że któryś z nich mógłby się wycofał albo kroko zirytowany że nie może go chwycić
    albo hippo wycofujący się. Po za tym krokodyle nie nie są takie wolne jak Ci się wydaję.

    1. 10 metrowy krokodyl rozszarpałby hipopotama na strzępy. Przy tej długości ważyłby z 5 ton i byłby najpotężniejszym drapieżnikiem wodno-lądowym.

      1. Jest niski…
        Hipi jest wyzszy, wiec krok maksymalnie rozszarpal by nogi bardzo wolnego hipopotama…
        Bardzo wolnego, nie zwyczajnego albo szybkiego

  7. Dokładnie tak jak napisał Gagaaga. Niedźwiedzie brunatne muszą rywalizować z wilkami o pożywienie więc mają w genach walkę o jedzenie a polarne nie i jak każdy drapieżnik jeżeli nie jest zmuszony unika ryzyka poranienia. W tym przypadku pewnie tak było. Nie oznacza to jednak, że zawsze tak jest, bo każdy osobnik (tak jak u ludzi) ma inny temperament.

Skomentuj Maciej Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button