Parazaurolof (Parasaurolophus)

Parazaurolof (Parasaurolophus) – najgłośniejsze zwierzę świata

Parazaurolof to olbrzymie zwierzę, które zamieszkiwało tereny obecnej Ameryki Północnej w okresie późnej kredy. Mimo swoich imponujących rozmiarów był to dinozaur wyjątkowo łagodny, a swoje ostre zęby wykorzystywał jedynie do rozdrabniania roślinności. Zmuszony był jednak dzielić swoje terytorium z drapieżnymi zwierzętami i często padał ich ofiarą.

Klasyfikacja

• Gromada: zauropsydy(Sauropsida)
• Nadrząd: dinozaury
• Rząd: dinozaury ptasiomiednicze (Ornithischia)
• Podrząd: Cerapoda
• Infrarząd: ornitopody
• Rodzina: hadrozaury (Hadrosauridae)
• Rodzaj: parazaurolof (Parasaurolophus)

W oficjalnej klasyfikacji wyróżnia się trzy gatunki parazaurolofa:

• Parasaurolophus walkeri z Alberty
• Parasaurolophus turbicen z Nowego Meksyku
• Parasaurolophus cytrocristatus z południowego regionu stanu Utach w USA

Wszystkie gatunki występowały na świecie około 76,5-73 milionów lat temu.

Kto oglądał Park Jurajski?

Kto oglądał drugą część Parku Jurajskiego – ręka w górę 🙂 Wszyscy oglądali, ok. A kto widział w filmie bohatera naszej dzisiejszej opowieści – parazaurolofa? Nikt? Naprawdę :)?

Dość łatwo się domyślić, że choć to duży dinozaur, to na tle głównych bohaterów – tyranozaurów, większości z nas nie pozostał w pamięci. Łatwiej także było zapamiętać scenę przejazdu motocyklem pod mamenchizaurem 🙂 Dla przypomnienia więc – parazaurolof występuje w scenie, kiedy łowcy dinozaurów pojawiają się na wyspie i rozpoczynają swoje polowanie, a raczej połów dinozaurów. W sumie zajmują się niemal tym samym co Tomek Wilmowski 🙂 Zarzucają mu na szyję i nogi lasso. Parasaurolophus obracając się unosi dwóch łowców w górę. W końcu łowcom udaje się powalić dinozaura.

Moment polowania można zobaczyć na zdjęciu głównym artykułu.

Występowanie i odkrycie

Wszystkie znalezione dotąd szczątki parazaurolofa odkryto w Ameryce Północnej – na terytoriach obecnie należących do Stanów Zjednoczonych oraz Kanady. Zamieszkiwały one tamtejsze tereny w epoce późnej (górnej) kredy – w kampanie.

Dinozaur ten należy do rodziny dość rzadkich hadrozaurów więc wszystkie informacje o nim badacze czerpali z nielicznych dobrze zachowanych szczątków.

Same hadrozaury (tzw. dinozaury „kaczodziobe”) są dość dobrze poznaną rodziną. Znaleziono sporo ich skamieniałości  obejmujących dinozaury we wszystkich stadiach rozwoju – poczynając od niewyklutych z jaj piskląt do dorosłych zwierzęta. Hadrozaury były najbardziej zróżnicowaną i najliczniejszą grupą dużych kręgowców żyjących w górnej kredzie na superkontynencie – Laurazji.

Cechy charakterystyczne

Parazaurolof to olbrzymie zwierzę o krępym i masywnym tułowiu. Jego tylne kończyny były silniejsze, dłuższe oraz bardziej umięśnione niż przednie, których rozmiar był o wiele mniejszy.

Najbardziej charakterystyczna cecha parazaurolofa to jednak grzebień czaszkowy wyrastający poza tył głowy. Najprawdopodobniej tworzyły go kość nosowa oraz przedszczękowa. Grzebień ten był pusty w środku i mógł pełnić wiele różnych funkcji – od typowo fizjologicznych po społeczne.

U gatunków Parasaurolophus walkeri i Parasaurolophus turbicen grzebienie te były słabo zakrzywione i wyjątkowo długie – czaszka wraz z grzebieniem mierzyła nawet od 1,6 do 2 metrów. Natomiast Parasaurolophus cytrocristatus wykształcał krótsze i bardziej zaokrąglone wyrostki.

Nie udało się ustalić, jakiego koloru był parazaurolof. Jedynie w przypadku gatunku Parasaurolophus walkeri badaczom udało się zdobyć odciski skóry, na podstawie których określili ją jako jednorodne łuski.

Parazaurolof (Parasaurolophus) należał do grupy dinozaurów ptasionogich – ornitopody (Ornithopoda). O największych dinozaurach w tej grupie można przeczytać w artykule: Ornitopody – największe dinozaury ptasionogie.

Dieta

Pomimo swoich olbrzymich rozmiarów parazaurolof żywił się wyłącznie roślinami. Podobnie zresztą jak inne hadrozaury.

Zwierzę zrywało pożywienie pyskiem, a następnie przetrzymywało je w narządach, które przypominały policzki. Rozdrabnianie pokarmu ruchem podobnym do żucia zapewniała mu wyspecjalizowana w tym celu budowa szczęki. Dzięki silnym zębom, które ciągle były zastępowane przez kolejne, parazaurolof mógł żuć nawet wyjątkowo twardy pokarm taki jak igliwie.

Lokomocja

Parazaurolofy mogły poruszać się zarówno na dwóch jak i na czterech nogach. Ze względu jednak na swoje pokaźne rozmiary większość czasu zwierzęta te spędzały na czterech kończynach. Najprawdopodobniej w takiej właśnie pozycji pasły się. Tylne kończyny służyły natomiast do biegania i szybkiej ucieczki przed drapieżnikami – jednak nie na długie odległości.

Zachowanie

Parazaurolof był najprawdopodobniej zwierzęciem stadnym, tworząc grupy składające się z kilkunastu lub kilkudziesięciu osobników jak współczesne bydło. Przypuszcza się także, że zamieszkiwał raczej obszary nizinne, ale mógł przenosić się w bardziej górzyste tereny w celu reprodukcji.

Parazaurolof prowadził dzienny tryb życia.

Inteligencja

Inteligencję dinozaurów wyznacza się najczęściej na podstawie zależności między masą mózgu a wagą całego ciała. Taki pomiar u parazaurolofa dał wynik plasujący zwierzę pośrodku różnego typu dinozaurów.

Po co parazaurolofowi grzebień?

Pokaźny grzebień u parazaurolofa mógł pełnić kilka różnych funkcji:

• Identyfikacja – grzebień mógł stanowić element pozwalający na rozpoznawanie poszczególnych osobników w stadzie
• Komunikacja – pusta przestrzeń i skomplikowane połączenia nosowe w środku grzebienia wskazują na fakt, że mógł być on stosowany do wydawania dźwięków, a zatem do komunikowania się – głównie między rodzicami, a ich potomstwem
• Termoregulacja – dobre ukrwienie i znaczna powierzchnia grzebienia mogą wskazywać, że był on używany m.in. do chłodzenia mózgu. W 2006 roku po kilkudziesięciu latach dyskusji badacze uznali, iż z pewnością był to choć początkowy czynnik warunkujący dalszy rozwój grzebienia.

W momencie odkrycia pierwszych szczątków parazaurolofa naukowcy przypuszczali, że grzebień mógł służyć mu do oddychania pod wodą lub do walki z innymi gatunkami. Hipotezy te w trakcie dalszych badań zostały jednak wykluczone.

Najgłośniejszy dinozaur

Parazaurolof to najgłośniejszy ze wszystkich dinozaurów. Trudno sobie wyobrazić jaki dokładnie dźwięk mógłby wydawać, jednak badacze porównują go do odgłosu wyjątkowo głośnej trąbki.

Wielkość

Długość typowego Parasaurolophus walkeri wynosiła 9,5 metra, a waga jego ciała dochodziła do 2,5 ton. Jednak na podstawie pomiaru długości czaszki Parasaurolophus turbicen osiągającej długość ponad 2 metrów przypuszcza się, że ten gatunek był jeszcze większy.

Szczegółowe Dane/Wymiary

Parazaurolof (Parasaurolophus)

Wymiary

• Długość ciała: około 9,5 metra
• Waga: do 2,5 ton
• Długość czaszki: od 1,6 do 2 metrów

Występowanie

• Ameryka Północna
• Żył: 76,5–73 milionów lat temu/późna kreda (kampan)

Odkrycie

• Ameryka Północna – Stany Zjednoczone i Kanada
• Odkryty: 1922 rok
• Odkrywca: William Parks

Parazaurolof – Ciekawostki

• Nazwa „parasaurolophus” ma swój rodowód w starożytnej grece i oznacza dosłownie „obok grzebieniastego jaszczura”.
• Parazaurolofy zamieszkiwały świat w tym samym czasie co tyranozaury (np. gorgozaur (Gorgosaurus) i często padały ich ofiarami.
• Parazaurolof najprawdopodobniej padał również często ofiarą Deinozucha.
• Dźwięki wydawane przez parazaurolofy miały raczej niskie częstotliwości – od ok. 48 do 375 Hz, w zależności od gatunku.

Polecamy:

• Ornitopody – największe dinozaury ptasionogie
• Dinozaury – mity i fakty
• Opancerzone dinozaury
• Stegozaur
• Triceratops
• Welociraptor
• Deinonychus
• Mamenchizaur (Mamenchisaurus)