Kruk zwyczajny, kruk (Corvus corax)
Rodzimy ptak Starego Świata, potrafiący dostosować się do wielu rodzajów siedlisk. Niezwykłość kruka kryje się przede wszystkim w jego inteligencji i kreatywności. Jednak nie jest jedynym przedstawicielem krukowatych przejawiającym tak duże możliwości – cała rodzina może pochwalić się wysokim poziomem intelektualnym – nie bez powodu krukowate znalazły się w naszym TOP 10 najinteligentniejszych zwierząt świata.
Klasyfikacja
- Gromada: ptaki
- Rząd: wróblowe
- Podrząd: śpiewające
- Rodzina: krukowate
- Rodzaj: Corvus
- Gatunek: kruk zwyczajny
Występowanie
Przebywa w różnych typach klimatu, jego zasięg obejmuje państwo holarktyczne od Arktyki, przez umiarkowane klimatycznie siedliska Ameryki Północnej i Eurazji. Spotykany również na pustyniach Afryki Północnej i na wyspach Oceanu Spokojnego. Z Wysp Brytyjskich upodobał sobie najbardziej Szkocję, Walię, północną Anglię i zachodnią Irlandię. W Tybecie jego obecność zarejestrowano na wysokościach powyżej 5000 m n.p.m., a nawet 6350 m, na zboczach Mount Everest. Poza Arktyką zamieszkuje jedno siedlisko przez cały rok, młode ptaki mogą się lokalnie rozpraszać.
Najczęściej spotykany na obszarach leśnych z dużymi otwartymi przestrzeniami w pobliżu, nie pogardzi również terenami przybrzeżnymi jako miejscem lęgów i żerowania. W zaludnionych regionach, np. w Kalifornii jego liczebność gwałtownie wzrosła ze względu na dostępność żywności. Populacje są równomiernie rozmieszczone wzdłuż wybrzeży, lubią bowiem budować gniazda na klifach. Jego zamiłowanie do wybrzeży jest spowodowane łatwym dostępem do wody i pokarmu oraz stabilnymi warunkami pogodowymi, w których temperatury nie są ani zbyt niskie, ani zbyt wysokie.
Charakterystyka
Wygląd
Długość ciała wynosi od 56 do 78 cm, rozpiętość skrzydeł również jest spora – dochodzi do ok. 150 cm. Kruk nie jest raczej ciężki, waży od 0,69 do 2 kg. Osobniki z regionów chłodniejszych, takich jak Himalaje czy Grenlandia są zazwyczaj większe i dysponują okazalszymi dziobami, mimo iż kruk zwyczajny wręcz słynie z posiadania specyficznego, dużego dzioba, którego górna część mierzy 5,7 – 8,5 cm długości. Jedynie kruk grubodzioby (Corvus crassirostris) jest posiadaczem większego dzioba; długi i spiczasty jest również ogon.
Upierzenie
Ptak pokryty jest pięknymi czarnymi piórami mającymi tendencję do opalizowania, tęczówka oka jest przeważnie brązowa. Pióra na szyi są dłuższe, a ich trzon jest z reguły brązowo-szary. Nogi i stopy duże – długość stępu wynosi 6 – 7,2 cm. Upierzenie osobników niedojrzałych jest podobne do dorosłych, nie występuje jednak charakterystyczny poblask, a tęczówka oka ma niebiesko-szary kolor.
Kruk zwyczajny różni się od swoich kuzynów nie tylko rozmiarem, ale również większym dziobem, długimi piórami na podgardlu i klinowatym ogonem.
Wokalizacje (dźwięki)
Wyróżnia się specyficznymi niskimi, donośnymi wokalizacjami, dzięki którym doświadczony słuchacz może odróżnić go od innych krukowatych. „Słownik” odgłosów jest bogaty i bardzo złożony, ptak tworzy nierzadko całe sekwencje „muzyczne”.
Naśladowanie mowy ludzkiej
Podobnie jak inne krukowate potrafi naśladować dźwięki otoczenia, w tym ludzką mowę. Badania przeprowadzone w latach ’60-tych wykazały, że kruk stosuje od 15 do 30 różnych wokalizacji, a większość z nich spełnia funkcję komunikacyjną z innymi ptakami. Nie wydaje odgłosów tylko dzięki dziobowi, ale również poprzez „klaskanie” skrzydłami występujące częściej u samic.
Jeśli jeden z partnerów znika, drugi emituje dźwięki mające na celu przywołanie zaginionego.
Inteligencja i zabawa
Inteligencja
Kruk zwyczajny posiada duży mózg, jeden z największych w gromadzie ptaków, szczególnie duży jest Wulst, czyli hyperpallium – jeden z elementów płaszcza mózgowego odpowiedzialny za przetwarzanie wrażeń zmysłowych.
Wykazano, że ptak ten posiada wysoką zdolność rozwiązywania problemów, dysponuje ciekawymi funkcjami poznawczymi – naśladuje i rozumie.
Na podstawie wielu badań okazało się, że kruk przekazuje innym krukom informacje na temat obiektów lub zdarzeń odległych w czasie lub przestrzeni od momentu przekazania informacji.
Informowanie grupy
Młode kruki gniazdują wspólnie w nocy, ale żerują samotnie w ciągu dnia. Kiedy jednak jeden ptak zauważa padlinę, wraca do gniazda i przekazuje reszcie grupy komunikat o znalezieniu pożywienia. Następnego dnia grupa leci w nowe miejsce.
Cecha ta jest uznawana przez wielu specjalistów za krok milowy w ewolucji ludzkiej mowy, kruk jest zatem drugim po nas stworzeniem, które opanowało tę umiejętność.
Manipulacja
Nie tylko sposób porozumiewania się jest zbliżony do ludzkiego, równie dobrze jak my potrafi manipulować innymi zwierzętami – emituje specjalny dźwięk przyciągający wilki lub kojoty w miejsce, w którym znajduje się padlina. Dzięki psowatym ma łatwiejszy dostęp do mięsa, ponieważ ostre kły ssaka skutecznie porcjują mięso i rozcinają grubą skórę.
Kruk chowa resztki pokarmu pamiętając rozmieszczenie skrytek innych kruków, przez co często dochodzi do kradzieży. Zachowanie to jest nieodzownym elementem współżycia czarnych ptaków. Wiele z nich znajduje jednak inne kryjówki mieszczące się o wiele dalej niż znaleziony pokarm. Zwierzę często oszukuje współbraci tworząc „fałszywe skrytki”, w których nie ma pożywienia.
Kruk to nie sroka, ale…
Chyba każdy człowiek spotkał się z opowieścią o kradzieży przez kruka błyszczących przedmiotów – co ciekawe, nie są to bajki. Potrafi ukraść kamyk, kawałek metalu, a nawet piłkę golfową. Jedna z teorii głosi, że ptak kolekcjonuje błyszczące przedmioty, aby zaimponować pozostałym krukom.
Inne obserwacje wskazują, że młode osobniki są wyjątkowo ciekawskie i żądne nowych rzeczy, największym pociągiem pałają do jasnych, okrągłych przedmiotów przypominających ptasie jaja. Starsze osobniki tracą z czasem zainteresowanie przedmiotami przejawiając wręcz neofobię – lęk przed nowym, nieznanym.
Zabawa
Kruki angażują się w różne gry, np. młodzież uwielbia zjeżdżać ze śnieżnych zjeżdżalni wyłącznie dla zabawy. Nierzadko w wygłupy angażowane są inne gatunki zwierząt – w zabawie „Złap mnie, jeśli potrafisz” udział często biorą wilki, wydry i psy – kruki uwielbiają je oszukiwać.
Bardzo dobrze bawią się w powietrzu wykonując imponujące akrobacje. Kruk jest również jednym z niewielu dzikich zwierząt tworzących własne zabawki.
Dieta i sposób polowania
Ptak wszystkożerny, wysoce oportunistyczny; dieta uzależniona jest od lokalizacji, pory roku lub szczęścia. Osobniki z tundry, zwłaszcza z Alaski, żywią się przeważnie nornikami oraz padliną reniferów i pardwy górskiej.
Na innych terenach występowania żywi się głównie martwymi zwierzętami, jak również chrząszczami i czerwiami. Jeżeli ma chrapkę na większą padlinę, czeka na sępy lub innych padlinożerców potrafiących skutecznie wypatroszyć zwierzę.
Poza mięsem spożywa ziarna zbóż, jagody i inne owoce, bezkręgowce, gady i płazy oraz małe ptaki i ssaki.
Czasem konsumuje zwierzęce odchody i śmieci wytwarzane przez człowieka. Podobnie do orłów trudni się kleptopasożytnictwem kradnąc pożywienie m.in. wilkom.
Nieliczni wrogowie
Ze względu na duże rozmiary, towarzyskie usposobienie i zdolności przetrwania kruk posiada niewielu naturalnych wrogów, do których należą sowy, kuny i inne kruki.
Obrońca młodych
Zaciekle i skutecznie broni młodych, a potencjalnych napastników atakuje poprzez „naloty” i dziobanie.
Kruk nie da sobie w kaszę dmuchać…
Zdarza mu się zaatakować człowieka, jeśli znajdzie się zbyt blisko gniazda, ale nie dochodzi do poważnych urazów. Odwaga i umiejętności pozwalają mu na konfrontację z dużymi przeciwnikami, np. orłem przednim (Aquila chrysaetos) czy puchaczem wirginijskim (Bubo virginianus), również ryś, kojot, wilk i puma stosunkowo często atakują kruki.
Ostrożności nigdy za wiele…
Na nowych żerowiskach zachowuje się ostrożnie; w Ameryce Północnej zarejestrowano sytuację, w której kruk zwyczajny czekał na przybycie wrony amerykańskiej (Corvus brachyrhynchos) lub modrosójki błękitnej (Cyanocitta cristata), aby przekonać się czy dany pokarm jest jadalny.
Cóż, jak widać nie tylko Neron miał takie pomysły, aby testować pożywienie na innych…
Rozmnażanie
Podstawą zalotów są podniebne akrobacje, zachowania pokazujące inteligencję oraz zdolność do zdobywania pożywienia. Po wejściu w związek para może spędzić ze sobą resztę życia w jednym miejscu.
Zdrady…
Co ciekawe, wśród kruków może dochodzić do zdrad, nieraz obserwowano obcego samca przylatującego do gniazda samicy pod nieobecność jej partnera. Cóż, zupełnie jak ludzie…
Gniazdo i terytorium
Pary lęgowe muszą znaleźć terytorium zanim rozpoczną budowę gniazda i rozród, kiedy już dokonają wyboru, agresywnie bronią jego granic i żywności. Wielkość areału jest uzależniona od ilość pokarmu na danym terenie.
Gniazdo przypomina miskę stworzoną z dużych patyków i gałęzi połączonych warstwą błota, korzeniami i korą, wnętrze wykładają natomiast miękkim materiałem, np. futrem jelenia. Konstrukcja znajduje się zazwyczaj na dużym drzewie lub półce skalnej, rzadziej w starych budynkach i na słupach.
Młode
Samica znosi od 3 do 7 bladoniebiesko-zielonych jaj pokrytych brązowymi plamkami. Inkubacja trwa 18 – 21 dni, w którą angażuje się tylko matka. Ojciec nie jest jednak wyrodnym rodzicem – czasem kuca nad jajami, aby je ochronić, ale w rzeczywistości ich nie wysiaduje – pozorant z niego ;).
Pisklęta opierzają się po 35 – 42 dniach i są karmione przez oboje rodziców pozostając z nimi przez kolejne 6 miesięcy.
Składanie jaj odbywa się z reguły pod koniec lutego, w chłodniejszych rejonach występowania ma ono miejsce nieco później, np. w Tybecie i na Grenlandii dopiero w kwietniu, a w Pakistanie już w grudniu.
Jaja są często przysmakiem sów, kun, jastrzębi, orłów i psowatych. Mimo licznych niebezpieczeństw rodzicom bardzo często udaje się odeprzeć atak napastnika dzięki dużym rozmiarom i przebiegłości. Czasami rodzice zrzucają na drapieżniki kamienie, jeśli podejdą zbyt blisko gniazda.
Biały kruk
Mimo, iż gatunek jest znany z czarnego upierzenia, zdarzają się niezwykle rzadkie białe okazy – stąd powiedzenie – „biały kruk”. W 2010 roku na plaży w Kolumbii Brytyjskiej (Kanada) urodził się jeden z białych kruków. Niektóre białe kruki mają różowe oczy. Są to ptaki tak rzadkie, że praktycznie ornitolodzy nie zajmują się ich badaniem.
Szczegółowe dane i wymiary
Kruk zwyczajny, kruk (Corvus corax)
- Długość ciała: 56 – 78 cm
- Rozpiętość skrzydeł: 120 – 150 cm
- Masa: 0,69 – 2 kg
- Długość dzioba: 5,7 – 8,5 cm
- Długość ogona: ok. 20 cm
- Długość stępu: 6 – 7,2 cm
- Długość życia: 10 – 15 lat na wolności, ponad 40 lat w niewoli
Kruk zwyczajny – ciekawostki
- Kruk zwyczajny opanował największy obszar spośród wszystkich członków rodziny krukowatych, jest również jednym z największych (obok kruka grubodziobego) przedstawicieli wróblowych.
- Na Wyspach Owczych żyła biało-czarna odmiana kruka zwyczajnego, ale najprawdopodobniej ptak wyginął w XX wieku.
- Kiedy warunki środowiskowe wyraźnie się zmieniają, kruk reaguje na to stresem. Wszystko za sprawą hormonu o nazwie kortykosteron, który uaktywnia się, gdy ptak wystawiony jest na stres wywołany np. koniecznością dalekiej migracji – tu znów mamy niezwykłe podobieństwo do ludzi.
- Kruk zwyczajny jest najcięższym przedstawicielem wróblowych.
Kruk zwyczajny – ciekawostki cd.
- W locie pióra kruka wydają specyficzny dźwięk przypominający szelest jedwabiu.
- Kruk zwyczajny często kradnie jaja i porywa pisklęta krytycznie zagrożonego wyginięciem kondora kalifornijskiego (Gymnogyps californianus), stając się głównym zagrożeniem dla przetrwania tego gatunku.
- Najstarszy dziki kruk dożył 23 lat i 3 miesięcy.
- W tradycji judeochrześcijańskiej i islamskiej kruk był pierwszym zwierzęciem wypuszczonym z Arki Noego.
- W mitologii nordyckiej Huginn (ze staronordyckiego słowa oznaczającego „myśl”) i Muninn (słowo oznaczające „pamięć” lub „umysł”) są parą kruków latających po całym świecie – Midgardzie, których zadaniem jest przynoszenie informacji ze wszystkich jego rejonów bogowi Odynowi.
- Jedna z angielskich legend głosi, że na kraj nie najedzie żaden wróg, dopóki w Tower of London żyją kruki.
- Kruk z Tower of London dożył 44 lat.
Polecamy:
Zrobicie artykuł o orle Haasta?
Tak, mamy w planach taki artykuł.
A kiedy będzie?
Najwcześniej w perspektywie miesiąca. Na razie mamy sporo artykułów, które są już opracowane i czekają na publikację.
Czym różni się kruk zwyczajny od czarnowrona?
Czarnowron jest mniejszy od kruka i ma bardziej prostokątny ogon.
Oglądałem zdjęcia kruków i czarnowronów i jakoś żadnej różnicy się nie dopatrzyłem. A powiedzcie czym się różni kruk od GAWRONA i czym się różni od WRONY ZWYCZAJNEJ 🙂
Duże prawdopodobieństwo, że nie odpisalibyście na ten komentarz ponieważ zniknął z tabelki najnowszych 🙂 Komentarz 16 paź 2014 at 20:26
To nie z tego wynika. Czasami zadajesz pytania, na które odpowiedź możesz bez trudu znaleźć, a z naszej strony taka odpowiedź wymagałaby przedstawienia tabeli różnic 5 gatunków ptaków, co jest pracochłonne. Z drugiej strony trudno przypuszczać, abyś nie widział różnic pomiędzy wroną zwyczajną a krukiem 🙂
Tak, a co jeśli chodzi o gawrona i kruka?
Kruk jest większy od gawrona. Jeśli jednak chcesz odróżnić je na pierwszy rzut oka, to kruk jest cały czarny łącznie z dziobem. Gawron jest czarny, lecz jego dziób ma kolor siwy. Młode gawrony mają nasadę nosa porośnięta jasnymi piórami, a stare wytartą do jasnej skóry.
Dziękuje 🙂 A jak odróżnić kruka od czarnowrona na PIERWSZY rzut oka?
Nie odróżnisz 🙂 Czarnowron jest mniejszy, ale równie dobrze możesz trafić na młodego kruka.
Skąd więc macie pewność, że na waszych zdjęciach są kruki?
Nie mamy 100% pewności.
Witam 🙂 Od dawna interesują mnie te niezwykłe ptaki. Chciałbym je fotografować, ale mam problem ze znalezieniem gniazda.. Od tygodnia chodzę po lasach i szukam jakiejkolwiek oznaki ich przebywania i nic… Znalazłem jedno ogromne gniazdo jednak nie widziałem w pobliżu żadnego większego ptaka.. Mam zdjęcie 🙂 Jest możliwość, że w Kędzierzynie- Koźlu Kruków nie ma?
Prosiłbym o jakąkolwiek pomoc
Kruk zwyczajny w Polsce zaliczany jest do nielicznych ptaków lęgowych. Nieliczny oznacza, że na 100 km² występuje 1–10 par. W praktyce zatem spotkanie kruka na wielu obszarach może być trudne. Gniazda najlepiej wypatrywać na drzewach iglastych, rzadziej występują w koronach drzew liściastych.
Dziękuję za odpowiedz 🙂 Prawdopodobieństwo nie jest duże, ale jest i to się liczy 🙂 Porozmawiam ze znajomymi leśniczymi kto wie może mają jakieś informacje ^^
fotografowanie ptaków na gniazdach jest bardzo nieetyczne, a w przypadku gatunków chronionych prawnie zabronione!
Z tym białym krukiem to pojechaliście po bandzie, biały kruk występuje tylko w przysłowiu, w naturze niestety nie.
Rozszerzyliśmy nieco artykuł, gdyż uznaliśmy że warto kwestię białych kruków omówić nieco szerzej. Odpowiedź na Twoje wątpliwości znajduje się zatem w artykule. Białe kruki istnieją w przyrodzie naprawdę, choć są niezwykle rzadkie – jak przysłowiowy „biały kruk” 🙂
Wbrew pozorom biale kruki zdarzają(wykluwają ) się dość często. Problem polega na tym, że kiedy się pierzą i rodzice zobaczą, że piskle jest inne to zostaje natychmiast zabite( po żyjących bialych widać że nie zawsze) Biale kruki są też terroryzowane przez inne czarne osobniki …
To dyskryminacja białych kruków 🙂
Gdy patrzę na kruki białego czy normalnego to przymina mi się kolega ze ŚDS-u który u nas gra kruka w przedstawieniu „KRUK I LIS”
Po jakim czasie taki kruk staje się „samodzielny”, odlatuje z gniazda?
Po 6 miesiącach, ta informacja jest w artykule.
Witam, ile potrzebuje czasu kruk od wyklucia do nauczenia się latania? Obserwujemy z mężem taką rodzinę kruków od zeszłego lata. W tym roku wykluły się młode i widzimy, że mały cały czas jest albo za drzewem, ale śpi przy drodze. Nie mogę nigdzie znaleźć informacji na ten temat.
Młode kruki opuszczają gniazdo w okresie od 32 do 42 dni od urodzenia – pomiędzy 5 a 6 tygodniem życia. Z rodzicami pozostają jeszcze przez około 6 miesięcy.