Antarktozaur (Antarctosaurus)
„Południowy jaszczur” z okresu późnej kredy, charakteryzujący się ogromnymi rozmiarami, imponującymi nawet dla tytanozaurów. W czasach połączenia kontynentów mógł podróżować. Upływający czas nie pozostawił po nim wiele śladów, więc wiedza o nim nadal jest dosyć uboga.
Klasyfikacja
- Gromada: zauropsydy
- Rząd: dinozaury gadziomiedniczne
- Infrarząd: zauropody
- Rodzina: antarktozaury
- Rodzaj: antarktozaur
Występowanie
Z całą pewnością przebywał na terenach Ameryki Południowej, na obszarze dzisiejszej Brazylii, Argentyny i Urugwaju. Możliwe, że przemieszczał się z Indii do wymienionych wcześniej terenów. Mimo swej nazwy, nie wiadomo, czy zamieszkiwał również Antarktykę, która w okresie późnej kredy (80 – 65 mln lat temu) miała o wiele cieplejszy klimat.
Charakterystyka
Antarktozaur to zauropod o ogromnych rozmiarach, długiej szyi i ogonie. Jeśli rzeczywiście należał do grupy tytanozaurów, mógł być również opancerzony w niektórych miejscach – na grzbiecie pancerz mógł składać się z małych kostnych wypustek, podobnych do tych, jakie posiadał saltazaur (Saltasaurus). Trudno określić dokładne rozmiary tego dinozaura, bowiem nie odnaleziono pełnego szkieletu. Długość szacowana jest na ponad 18 metrów, wysokość na 4 m (od podłoża do ramienia).
W rodzaju sklasyfikowano kilka gatunków, ponieważ rozbieżność w wielkości między odnalezionymi szczątkami może sugerować zróżnicowanie międzygatunkowe: jeden okaz mógł mierzyć ok. 18 metrów (od głowy do ogona), ale inne znalezisko sugeruje, że dinozaur mógł mierzyć ponad 30 metrów długości, czyli tyle, ile argentynozaur (Argentinosaurus) – prawdopodobnie największy dinozaur w historii. Niestety, odnajdywanie kości antarktozaura to jak układanie puzzli z rozsypanych po całym świecie kawałków (jego szczątki mogą znajdować się również w Indiach, a nawet w Afryce).
Znaleziona kość udowa mierzy 235 lub 231 cm, co wskazuje na imponujące rozmiary dinozaura. Podobnie do innych późnokredowych tytanozaurów, antarktozaur charakteryzował się ogromnymi kośćmi biodrowymi, wysokimi kończynami (tylne były nieco dłuższe od przednich), długim ogonem i kilkumetrową szyją. Jeżeli antarktozaur należał do grupy tytanozaurów, z pewnością miał bardzo małą głowę (mniejszą od innych zauropodów – jest to znak rozpoznawczy tytanozaurów).
Jako roślinożerca, posiadał tępe, kołkowate zęby przeznaczone do rozcierania pokarmu. Żaden z zachowanych szkieletów nie jest jednak kompletny, więc naukowcy nie wiedzą wielu rzeczy o antarktozaurze. Niektórzy paleontolodzy, na podstawie długości kości kończyn, obliczyli, że zwierzę mogło być większe od brachiozaura (Brachiosaurus), a dokładniej od gatunku Brachiosaurus brancai, który – na podstawie kompletnego szkieletu – jest uznawany za największego dinozaura. Trzeba jednak zaznaczyć, że brachiozaur należał do zupełnie innej rodziny i żył w okresie późnej jury. Antarktozaur mógł być natomiast jednym z największych dinozaurów późnej kredy, ważącym ok 70 ton.
Odkrycie
O dinozaurze tym po raz pierwszy wspomniano w 1916 roku, ale nie były to szczegółowe opisy, nie zawierały również żadnej naukowej nazwy określającej znalezisko. Dopiero w 1929 roku paleontolog – Friedrich von Huene – stworzył rękopis, w którym zawarł nazwę odnalezionego dinozaura. W swym manuskrypcie wyjaśnił, że określenie Antarctosaurus nie odnosi się do Antarktyki, ponieważ odkrycia dokonano w Argentynie. Pochodzenie obu słów: „Antarktyda” i „antarktozaur” jest identyczne (gr. anty- – „przeciwieństwo” i Arktos – „północ”). Do nazwy dinozaura dopisał końcówkę sauros („jaszczurka”). Nazwa odnosi się zatem do zwierzęcia o gadziej naturze i miejsca znalezienia jego szczątków – południa Ameryki Łacińskiej.
Gatunki
Na przestrzeni lat do rodzaju antarktorozaur przypisano kilka gatunków, najprawdopodobniej większość z nich nieprawidłowo.
Antarctosaurus giganteus
Gatunek sklasyfikowany w 1929 roku przez von Huene’a. Naukowiec nazwał w ten sposób szkielet, ponieważ wyróżniał się ogromnymi rozmiarami. Odkryto bardzo mało szczątków tego gatunku i jest on często traktowany jako nomen dubium – gatunek niepewny. Najbardziej znanymi fragmentami Antarctosaurus giganteus są dwie gigantyczne kości udowe, mierzące ok. 2,35 m każda. Dzięki temu znalezisku oszacowano przybliżone rozmiary osobnika: mógł ważyć ok. 69 ton (niewiele lżejszy od argentynozaura ważącego prawie 70-80 ton). Został uznany za jedno z najcięższych znanych zwierząt lądowych w historii świata. Obliczono, że kości te pochodzą z okresu późnej kredy (87 – 85 mln lat temu).
Antarctosaurus wichmannianus
Drugi gatunek sklasyfikowany w 1929 roku, po odkryciu pierwszych szczątków przez geologa – Richarda Wichmanna. Von Huene używał nazwy A. wichmannianus do opisania dużego skupiska kości odnalezionych w Argentynie, w prowincji Rio Negro, w formacji Anacleto. Uznano, że pochodzą one z wczesnego kampanu (83 – 80 mln lat temu). Opisano kilka fragmentów czaszek, w tym puszkę mózgową i żuchwę. Pozostałe kości pochodziły z kręgów szyjnych, ogonowych oraz żeber, a także licznych kości kończynowych. Jedna z kości udowych mierzyła ok. 1,85 m długości, na jej podstawie oszacowano, że osobnik mógł ważyć ok. 34 ton. Kości te, w większości, nie były ze sobą połączone, ale rozproszone po całej formacji. W związku z tym wielu naukowców uważa, że nie mogą one należeć do tego samego zwierzęcia.
Domniemane gatunki
„Antarctosaurus” brasiliensis
Pozostałości tego dinozaura, w tym dwa fragmenty kości kończyn i kręgów, odnaleziono w formacji Bauru w Brazylii i zostały opisane w 1977 roku przez Arida i Vizotto. Gatunek uznawany za nomen dubium (wątpliwy).
„Antarctosaurus” jaxartensis
Pojedyncza kość udowa znaleziona w Kazachstanie stanowiła podstawę do sklasyfikowania tego gatunku. Nazwa została wymyślona przez radzieckiego paleontologa – Anatolija Riabinina w 1939 roku. Dzisiaj gatunek określany jako nomen dubium (wątpliwy).
„Antarctosaurus” septentrionalis
W 1933 roku Friedrich von Huene i Charles Matley opisali pewien gatunek dinozaura odnalezionego w Indiach. Choć istnieją pewne podobieństwa do południowoamerykańskiego olbrzyma, szczątki z Azji nie należą do antarktozaura. W 1994 roku został przemianowany na dżinozaura (Jainosaurus).
Dane/Wymiary
Antarktozaur (Antarctosaurus)
- Długość: 18 – 30 m
- Wysokość (od podłoża do ramienia): ok. 4 m
- Masa: do 69 ton, choć istnieją szacunki mówiące, że mógł osiągać masę od 80 do 100 ton.
- Żył: 87-80 mln lat temu
Antarktozaur – ciekawostki
- Dosłowna nazwa antarktozaura brzmi „niepółnocny jaszczur”, co odnosi się do jego miejsca występowania (południowa część kontynentu południowoamerykańskiego).
- Kości udowe, należące do antarktozaura są jednymi z największych kości zauropodów.
- W pobliżu kości antarktozaura odnaleziono jaja , które mogły być jajami tego lub podobnego tytanozaura.
- W czasach, gdy po Ziemi stąpały antarktozaury, prawdopodobnie istniała jeszcze Gondwana (Indie były połączone ze współczesnymi Amerykami), dzięki czemu dinozaury mógły przemieszczać się między kontynentami.
Polecamy:
- Największe dinozaury
- Najcięższe dinozaury
- Najdłuższe dinozaury
- Dinozaury o najdłuższych szyjach
- Amficelias (Amphicoelias) – największy dinozaur.
- Zauroposejdon
- Argentynozaur
- Puertazaur
- Alamozaur
