Ornitopody – dinozaury ptasionogie
Ornithopoda, z gr. ornis – ptak + pous – stopa – grupa dinozaurów z rzędu ptasiomiednicznych (Ornithischia).
Występowanie
Nie ma potwierdzonych informacji, kiedy pojawiły się pierwsze ornitopody. Istniały z pewnością już w środkowej jurze (Callovosaurus z keloweju). Do ornitopodów zalicza się żyjące od późnego triasu do wczesnej kredy heterodontozaury, oraz niewielkie występujące w środkowej jurze dinozaury ptasiomiedniczne z terenu Chin takie jak Hexinlusaurus (wcześniej Yandusaurus multidens) oraz Agilisaurus.
Charakterystyka
Ornitopody osiągnęły największe zróżnicowanie w okresie kredy. Ornitopody stały się wówczas najliczniejszymi zwierzętami lądowymi swoich czasów. Wszystkie były roślinożerne i poruszały się na dwóch nogach. Ornitopody były świetnymi biegaczami. Charakteryzowały się trzema palcami stopy, brakiem kostnego pancerza, pyskiem zakończonym dziobem, wydłużoną kością łonową oraz dziurą w dolnej szczęce. Wiele gadów z rodziny Ornithopoda miało na sklepieniach czaszki kostne wyrostki przypominające rogi lub hełmy puste od wewnątrz, które obudowane skórą mogły służyć do wydawania dźwięków.
Szantungozaur (Shantungosaurus giganteus)
Szantungozaur należący do grupy hadrozaurów (dinozaury kaczodziobe), był największym dotychczas odkrytym dinozaurem należącym do ornitopodów. Osiągał długość przekraczającą 16 metrów i wagę ok. 16 ton. Jego czaszka mierzyła ponad 1.5 metra długości. Największy zmontowany szkielet tego dinozaura znajduje się w Geological Institute of China w Pekinie i mierzy 14,72 metres długości.
Największe Ornitopody – Top 10
- Huaxiaosaurus aigahtens*: 18.7 m
- Shantungosaurus giganteus*: 15–16.6 m
- “Lambeosaurus” laticaudus**: 12.5–16.5 m
- Magnapaulia laticaudus**: 12.5–16.5 m
- Edmontosaurus annectens (Anatosaurus): 12-15.2 m
- Hypsibema crassicauda: 15 m
- Hypsibema missouriensis (Parrosaurus): 15 m
- Barsboldia: 12-14 m
- Iguanodon bernissartensis: 10–13 m
- Charonosaurus jiayinensis: 10–13 m
- Edmontosaurus regalis: 9–13 m
- Ornithotarsus immanis: 12 m
- Saurolophus angustirostris: 9.8 – 12 m
- Kritosaurus: 11 m
- Brachylophosaurus: 9-11 m
- Lanzhousaurus: 10 m
- Charonosaurus: 10 m
- Parazaurolof (Parasaurolophus): 9.5 m
- Olorotitan arharensis: 9 m
*Synonim Shantungosaurus giganteus
** Synonim Magnapaulia
Polecamy
Ornitopody lubie.!oczy ładne ornitopod?
Najlepszy Abriktozaur.lubię ornitopody.
One są obrzydliwe!Nigdy ich nie oplubię.
Widziałem już dużo;Ale ciągle mi mało.pokażcie coś więcej.;:(proszę).
O co wam ludzie chodzi????????????????to:parazaurolof abriktozaur nipponozaur sekernozaur!
Szantungozaur ma być większy od Spinozaura? Spinozaur ważył 12 ton!
A Szantungozaur (Shantungosaurus giganteus) mierzył ponad 16 metrów i ważył 16 ton, więc to raczej nieco więcej niż 12-tonowy spino 😉
Droga redakcjo,zauważyłem kolejną literówkę,powinno być w okresie kreDY/kreDOWYM zamiast okresie kreDZIE 😉 .
Oczywiście, koncepcja zdania była inna i tak powstała niepoprawna konstrukcja. Dziękujemy 🙂
Nie zapominajmy o tym, że 15 metrowy lambeozaur to magnapaulia, w dodatku oszacowano ją na maks. 13.5 metra.
A huaxiaosaurus to synonim szantungozaura 🙂
W sumie teraz tak jest, ale jak było przygotowane zestawienie jak widzę w 2012 to były traktowane jako oddzielne gatunki 🙂 Pewnie Redakcja w wolnej chwili powinna to zmienić.
Tak, wiem że wtedy mogło tak być, piszę to właśnie po to, żeby zwrócić uwagę, że ta informacja jest w świetle najnowszych odkryć nieprawdziwa i że można artykuł w przyszłości uaktualnić 🙂
Dziękujemy za zwrócenie uwagi – uzupełniliśmy i rozszerzyliśmy zestawienie zgodnie z najnowszymi danymi.
Czy w Ameryce Południowej występowały jakieś większe gatunki ornitopodów?
Z tego co wiem, to jakichś gigantycznych na razie nie odkryto. Był 6 metrowy Macrogryphosaurus i z tego co pamiętam, to odkryto jakieś ślady (ale szacunki na podstawie śladów są zawsze obarczone sporym błędem), które sugerowałyby 9 metrowego ornitopoda. Krzysztof Soiński zapewne będzie wiedział dokładniej, czy jakiegoś większego ornitopoda odkryto w Ameryce Południowej.
Ok, dzięki 🙂 Dziwne, że w Ameryce Południowej dinozaury były tak mało zróżnicowane – z tego co wiem żyły tam jedynie zauropody, teropody i w większości niewielkie ornitopody (Elasmaria i nieliczne iguanodony)
Być może po prostu jeszcze nie odkryto innych. Kiedyś uważano, że zauropody wymarły w jurze, dopóki nie odkryto tytanozaurów. Ponadto, jak popatrzeć np. na Australię, która ewolucję ma w izolacji, to tam zróżnicowanie fauny też nie jest duże.
Jeżeli chodzi o jakieś większe gatunki ornitopodów (załóżmy od 5 -6 metrów długości) z Ameryki Południowej to np Macrogryphosaurus gondwanicus (szacowany na 6 metrów długości), Lapampasaurus cholinoi (5-6 metrów choć zapewne osiągał większy rozmiar z tego względu, ze materiał skalny przypisywany jest osobnikowi młodocianemu, który nie zakończył jeszcze etapu wzrostu), Bonapartesaurus rionegrensis (szacowany na 9 metrów długości).
Czyli nic tak wielkiego jak w Chinach nie było. Przynajmniej na razie nie zostało odkryte. Z drugiej strony, skoro były tam największe zauropody, to może się okazać, że i ornitopody także. Potrzeba tylko nowych odkryć.
Szantungozaur to najwiekszy ornitopod(hadrozaur). Magnapaulia i lambeozaur byli mniejsi od edmontozaura.