Radżazaur (Rajasaurus)

Radżazaur to rodzaj mięsożernego teropoda należącego do rodziny abelizaurów. Po ziemi stąpał w późnej kredzie (ok. 67 mln lat temu), zamieszkując tereny dzisiejszego subkontynentu indyjskiego, gdzie po raz pierwszy zostały odkryte jego szczątki. Rajasaurus bardzo przypominał madagaskarskiego  mażungazaura (Majungasaurus).

Klasyfikacja

• Nadrząd: dinozaury
• Rząd: dinozaury gadziomiedniczne
• Podrząd: teropody
• Infrarząd: ceratozaury
• Nadrodzina: abelizauroidy
• Rodzina: abelizaury
• Podrodzina: Majungasaurinae
• Rodzaj: radżazaur (Rajasaurus)
• Gatunek: Rajasaurus narmadensis

Nazwa

Nazwa Radżazaur (Rajasaurus) pochodzi od języka sanskryckiego, czyli języka starożytnych Indii (najstarszy z języków indoeuropejskich). Słowo Raja oznacza „króla” lub „szefa”. Drugi człon nazwy pochodzi od starogreckiego „sauros” oznaczającego jaszczurkę. Radżazaur jest więc królem jaszczurek. Z kolei nazwa gatunku (Rajasaurus narmadensis) odnosi się do nazwy rzeki Narmada, usytuowanej w środkowych Indiach, niedaleko miejsca, gdzie kości Radżazaura zostały odkryte.

Okres i tereny występowania

Radżazaur prawdopodobnie żył w okresie późnej kredy (ok. 67-66 milionów lat temu –  wiek skamieniałości szacuje się na podstawie osadów) na terenach dzisiejszego subkontynenty indyjskiego. Prawdopodobnie występował głównie na terenie doliny rzeki Narmada.

W późnej kredzie obszar zamieszkiwany przez Radżazaura był najprawdopodobniej zalesiony. Indyjski abelizaur dzielił swoją przestrzeń życiową również z innymi gadami – na terenie formacji Lameta, gdzie odkryto kości Radżazaura, znaleziono również m.in. skamieniałości zauropodów. Indie w okresie późnej kredy były wyspą (przyczyną tego faktu był rozpad superkontynentu Gondwana), w związku z tym zwierzęta raczej nie migrowały pomiędzy kontynentami, jednak w jakiś sposób ten indyjski abelizaur znalazł się właśnie na terenach doliny rzeki Narmada.

Odkrycie przedstawicieli abelizaurów na terenie dzisiejszych Indii, Madagaskaru i Europy skłania naukowców do przyjęcia tezy, że swojego rodzaju migracje subkontynentalne były jednak możliwe. Ze względu jednak na fakt, że radżazaury żyły na odizolowanej wyspie, wykształcił się swojego rodzaju endemizm i wyjątkowe cechy, które nie zostały zaobserwowane w przypadku innych abelizaurów.

Dinozaury w jakiś sposób w pewnym momencie musiały przemieścić się pomiędzy kontynentami, jednak później, w przypadku każdego terenu, zmiany spowodowane warunkami atmosferycznymi, potrzebami dotyczącymi zdobywania pożywienia i wieloma innymi czynnikami przebiegały w sposób niezależny do innych przedstawicieli podobnych gatunków.

Odkrycie

Formacja Lameta, na terenie której odnaleziono skamieniałości Radżazaura została odkryta w 1981 roku. Odkrycia dokonali geologowie z Geological Survey of India (GSI). Szczątki indyjskiego abelizaura znaleziono w bogatym w skamieliny złożu wapiennym. Po dokonaniu odkrycia do badań dołączyły zespoły z Amerykańskiego Instytutu Studiów Indyjskich i National Geographic Society. Wsparcia naukowcom udzielił również Uniwersytet Panjab (Punjab).

Celem podjętych działań było zrekonstruowanie wybranych szczątków. Fragment górnej szczęki gada znaleziono również w północnej części formacji Lameta. Po raz pierwszy Radżazaur został opisany w 2003 roku przez Jeffreya A. Wilsona – profesora nauk geologicznych i jego współpracowników.

Charakterystyka

Radżazaur swoją budową bardzo przypominał abelizaura, którego kości zostały znalezione na Madagaskarze, jednak ich szczątki dzieli około 20 milionów lat. Radżazaur, podobnie jak inne abelizaury miał cztery palce w kończynach, krótkie ramiona i ciężko skonstruowaną głowę. To właśnie głowa była głównym narzędziem polowań. Czaszka była krótka, muskulatura szczęki raczej słabo rozbudowana a zęby stosunkowo krótkie, jednak i tak szczęki okazywały się śmiercionośnymi narzędziami. Radżazaur miał na czole róg, który powstał dzięki swojego rodzaju deformacji kości nosowej.

Śmiercionośny róg?

Róg radżazaura prawdopodobnie mógł być używany do odpierania ciosów lub też uderzanie głową innych przedstawicieli tego samego gatunku. Do walk na rogi przystosowane były również mięśnie szyi, które były w stanie wytrzymać duże obciążenia. Walki na rogi prawdopodobnie mogły być spowodowane obroną terytoriów lub walkami godowymi.

Drapieżnik zasadzki?

Radżazaur, prawdopodobnie, podobnie jak inne abelizaury, był drapieżnikiem zasadzki. Drapieżnik zasadzki to mięsożerne zwierzę, które chwyta, lub łapie swoje ofiary w pułapkę lub zasadzkę. Radżazaur preferował tę drugą formę, gdyż za zasadzkę można uznać oczekiwanie na zwierzynę a następnie dokonywanie oceny odległości, prędkości i niejednokrotnie różnych zmiennych, które pozwalają oszacować, czy ofiara znalazła się już dostatecznie blisko. Gdy już złapały swoją ofiarę, decydowały się na gryzienie i przytrzymywanie. Kości nóg były stosunkowo krótsze niż u innych teropodów, w związku z czym dinozaur był prawdopodobnie wolniejszy.

Szczegółowe dane/wymiary

Radżazaur (Rajasaurus)

• Występowanie: Indie
• Datowanie: późna kreda (ok. 67 milionów lat temu)
• Długość: 6,6 metra (badania z 2016 roku) / ok. 11 m (badania z 2010 roku)
• Masa: ok. 850 kg (2016 rok) / 4 ton (2010 rok)
• Siła nacisku szczęk: 3500 Newtonów

Ciekawostki

• Radżazaur stał się jedną z największych atrakcji indyjskiego stanu Gudżarat (Gujarat), gdzie zostały odnalezione jego skamieniałości.
• Koniec gatunku Radżazaura prawdopodobnie, tak jak w przypadku innych indyjskich dinozaurów, był spowodowany aktywnością wulkaniczną i miał miejsce około 350 000 lat przed granicą kredy i paleogenu. Dinozaury prawdopodobnie unikały obszarów wulkanicznych, jednak aktywność była tak duża, że na nic się to nie zdało.
• W stanie Gujarat powstał park dinozaurów, który przyciągał wielu turystów
• Radżazaur został wskrzeszony – w jednym z indyjskich parków tematycznych można odbyć przejażdżkę po fikcyjnych miejscach z czasów prehistorycznych, gdzie pojawia się właśnie „wskrzeszona” postać radżazaura.
• Radżazaur nie był jedynym indyjskim abelizaurem. Na terenie formacji Lameta opisano między innymi abeliozaury takie jak: Indosaurus, Indosuchus, Laevisuchus czy tytanozaur Isisaurus. Możliwe jednak jest, że radżazaur i indozaur (Indosaurus) to różne nazwy jednego stworzenia, jednak potwierdzić, ze względu na zbyt ubogi materiał porównawczy na razie tego nie można.

Polecamy

• Najdłuższe drapieżne dinozaury – TOP 10
• Najcięższe drapieżne dinozaury – TOP 10
• Najdłuższe dinozaury – TOP 10
• Najcięższe dinozaury – Top 10
• Dinozaury
• Wojna o kości dinozaurów
• Dlaczego dinozaury były takie duże
• Jak głośno ryczał tyranozaur
• Tyranozaur
• Największy tyranozaur
• Aleja tyranozaurów
• Król jest tylko jeden
• Spinozaur
• Megazauropody
• Wszystko o spinozaurze
• Abelizaur