AzjaSłonieSsakiZwierzęta

Słoń indyjski (Elephas maximus)

Słoń indyjski (Elephas maximus)

Mniejszy, ale na pewno nie gorszy kuzyn słonia afrykańskiego (Loxodonta africana). Posiada unikalne umiejętności i możliwości, dzięki budowie anatomicznej i usposobieniu. Choć jest nieco mniej rodzinny, potrafi okazywać emocje i zaskakuje inteligencją.

Klasyfikacja

  • Gromada: ssaki
  • Rząd: trąbowce
  • Rodzina: słoniowate
  • Rodzaj: Elephas
  • Gatunek: słoń indyjski

W klasyfikacji funkcjonuje podział na 3-4 podgatunki słonia indyjskiego:

  • Słoń cejloński (Elephas maximus maximus) – zamieszkuje Sri Lankę
  • Elephas maximus indicus – przebywa w Indiach, Nepalu, Bhutanie, Birmie, na Tajlandii, Półwyspie Malajskim, Laosie, w Chinach, Kambodży i Wietnamie
  • Słoń indyjski (Elephas maximus bengalensis lub indicus) – żyje głównie w Indiach
  • Słoń malajski (Elephas maximus hirsutus) – przebywa na Półwyspie Malajskim
  • Słoń sumatrzański (Elephas maximus sumatranus) – jak sama nazwa wskazuje, przebywa na Sumatrze (Wielkie Wyspy Sundajskie)
Słoń indyjski (Elephas maximus)
Słoń indyjski (Elephas maximus)

Nazwa

Kwestia nazwy może być nieco myląca. W angielskiej nomenklaturze Elephas maximus to Asiatic elephant czyli słoń azjatycki; Elephas maximus indicus to podgatunek występujący w Indiach, czyli słoń indyjski. Polska nazwa słoń indyjski jest zatem odpowiednikiem gatunku słonia azjatyckiego (Elephas maximus) oraz podgatunku Elephas maximus bengalensis.

Środowisko

Na swoje siedlisko wybiera łąki, tropikalne lasy wiecznie zielone, wilgotne i suche lasy liściaste, lasy cierniowe i busz. Przebywa na obszarach znajdujących się na wysokości powyżej 3000 m n.p.m. Latem, we wschodnich Himalajach (północno-wschodnie Indie), regularnie porusza się na wspomnianych wysokościach.

Słoń indyjski (Elephas maximus)
Słonie indyjskie (Elephas maximus)

Charakterystyka

Wygląd

Słoń indyjski jest mniejszy od słonia afrykańskiego. Ponadto, różni się od niego bardziej spiczastą głową, mniejszymi uszami i opadającym zadem. Posada 20 par żeber i 34 kręgi ogonowe. Na przednich kończynach rośnie po 5 paznokci, na tylnych po 4.

Wielkość

Choć wielkością nie dorównuje słoniowi afrykańskiemu, jego rozmiary i tak wprawiają w zachwyt, średnia wysokość w kłębie u samców rzadko przekracza 2,7 m, a u samic 2,4 m. Masa wynosi ok. 2,7 t, niezbyt często natomiast można spotkać osobnika o masie powyżej 4,16 t. Ostatni znaleziony rekordowy samiec ważył 5,4 t przy wysokości w kłębie równej 3,2 m. Długość ciała mieści się zazwyczaj w przedziale 5,5 – 6,5 m, razem z ogonem mierzącym 1,2 – 1,5 m.

Słoń indyjski (Elephas maximus)

Dlaczego słoń indyjski ma mniejsze uszy niż słoń afrykański?

Uszy u słonia indyjskiego są znacznie mniejsze niż u jego afrykańskiego kuzyna. Nie służą bowiem do termoregulacji – słonie indyjskie przed słońcem chowają się w zacienionych lasach, podczas gdy słonie afrykańskie nie mają takiej możliwości.

Trąba

Jak wszystkie gatunki słonia, również słoń indyjski, zamiast nosa, posiada długą trąbę połączoną z górną wargą. Na końcu specyficznego organu widoczny jest pojedynczy palcowaty płatek ulokowany obok nozdrzy (słoń afrykański ma dwa płatki). Trąba to bardzo wrażliwa i ruchliwa część ciała, którą zwierzę może chwytać pokarm i inne przedmioty, służy również do pobierania wody, oddychania, emitowania dźwięków, komunikacji, dotykania, obrony i ataku.

Za świetny węch odpowiada nie tylko trąba, ale również narząd Jacobsona. Długość trąby mieści się w przedziale 1,5 – 2 m lub więcej, w zależności od podgatunku i wieku danego osobnika. Mięśnie i ścięgna, w połączeniu ze świetną koordynacją, pozwalają na dużą chwytność i zwinność tego pożytecznego organu. Dzięki trąbie słoń może figlarnie zaczepiać inne osobniki, zazwyczaj jednak jest ona wykorzystywana do mowy niewerbalnej i walki.

Kończyny słonia indyjskiego.

Ciosy

Ciosy (siekacze) służą jako łopaty kopiące i łamiące grube gałęzie. Dzięki nim zwierzę znakuje drzewa, broni się i atakuje oraz chroni trąbę przed urazami.

Samice słonia indyjskiego nie posiadają ciosów, a jeśli się pojawią, są ledwo widoczne i to tylko wtedy, gdy paszcza jest otwarta.

Czasem zdarza się również, że dorosłe samce są ich pozbawione, najczęściej ma to miejsc u podgatunku cejlońskiego. Sytuacja inaczej wygląda u słonia afrykańskiego – obie płcie są wyposażone w okazałe, piękne ciosy.

Na czole widoczne są dwa kopulaste wybrzuszenia, co wyraźnie odróżnia go od słonia afrykańskiego.

Podobne artykuły

Sprawne kończyny

Kończyny pełnią ważna rolę w codziennym życiu – podczas, gdy w Afryce słoń wykorzystuje je do kopania lub zgarniania ziemi, u indyjskiego olbrzyma są bardzo zwinne i, co najciekawsze, słoń może za ich pomocą manipulować obiektami!

Słoń indyjski (Elephas maximus) uwielbia kąpiele.

Skóra

Skóra ma zazwyczaj odcień szarości, choć często nabierają barwę gleby, w jakiej zwierzę się tarza. Jest pomarszczona i mocno unerwiona, ale gładsza od skóry słoni afrykańskich z tendencją do odbarwień w okolicach uszu, szyi i trąby.

Średnia grubość na grzbiecie wynosi ok. 30 mm zapewniając ochronę przed urazami, ukąszeniami i niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. Fałdy zwiększają powierzchnię skóry, co ułatwia odprowadzenie nadmiaru ciepła. W związku z tym zwierzę lepiej toleruje zimno niż gorąco.

Inteligencja

Podobnie do swych krewnych słoń indyjski jest zwierzęciem bardzo inteligentnym i samoświadomym. Świadczy o tym budowa mózgu – duża i mocno pofałdowana kora nowa (Neocortex), będąca cechą charakterystyczną ludzi, małp człekokształtnych i niektórych gatunków delfinów.

Słoń potrafi dobrze przetwarzać informacje, procesy poznawcze są bardziej złożone niż u małp najbliżej spokrewnionych z człowiekiem. Niejednokrotnie obserwowano, jak stada słoni indyjskich przenosiły się na bezpieczniejsze obszary w okresie klęsk żywiołowych takich, jak tsunami czy trzęsienie ziemi.

Zaduma…

Tryb życia

Dieta

Słoń indyjski żeruje o zmierzchu lub o świcie, dziennie zjadając do 150 kg pokarmu roślinnego. Zjada roślinność naziemną lub drzewiastą. Na podstawie obserwacji wykazano, że w menu słonia indyjskiego znajduje się ok. 112 gatunków roślin, spośród których najczęściej wybiera malwowce, bobowate, palmy, turzycowate i trawy. W porze suchej dietę wzbogaca o korę. Wodę pije co najmniej raz dziennie i zawsze znajduje się w pobliżu zbiornika z wodą pitną. W ciągu dnia zużywa 80 – 200 l do picia i kąpieli.

Życie w stadzie

Dorosłe samice i ich młode tworzą grupy rodzinne, natomiast samce po osiągnięciu dojrzałości muszą opuścić stado. Gotowe do rozrodu samce żyją samotnie lub w tymczasowych grupach kawalerskich. Stada rodzinne nie są zbyt duże, z reguły należą do nich 3 dorosłe, spokrewnione ze sobą samice i ich potomstwo, choć można spotkać wspólnoty złożone z 15 samic.

W sezonie rozrodczym pojedyncze stada mogą się ze sobą łączyć, tworząc 100-osobowe formacje (samice, młode i niedojrzałe osobniki). Do niedawna uważano, że – podobnie jak u słoni afrykańskich – stadu przewodzi najstarsza i najbardziej doświadczona samica, jednak okazało się, że między członkiniami grupy panują płynne relacje, a stopień zażyłości jest sprawą wysoce indywidualną, zależną od danej słonicy.

Generalnie zatem uważa się, że więzi społeczne są słabsze niż u afrykańskich kuzynów, co może łączyć się z mniejszą hierarchią.

Do komunikacji słoń indyjski używa infradźwięków, słonie potrafią bowiem odróżniać i słyszeć dźwięk o niskiej częstotliwości, której ludzkie ucho nie uchwyci.

Choć na terenach występowania słonia panuje jeden z największych kotów świata – tygrys – dorosłe osobniki rzadko stają się obiektem polowań pasiastego drapieżnika. Częściej, ale i tak niezbyt często, ofiarą tych kotów padają młode.

Słoń indyjski (Elephas maximus) potrafi pływać.

Rozmnażanie

Walki godowe i agresja

Między samcami dochodzi do walk mających na celu uzyskanie dostępu do samicy. Samce osiągają dojrzałość płciową między 12, a 15 rokiem życia, a między 10 i 20 rokiem przechodzą coroczny okres samczej furii (ang. musth) – jest to czas, kiedy poziom testosteronu we krwi wzrasta 100-krotnie, co powoduje budzenie się ogromnej agresji (podobnie jak u słonia afrykańskiego). Częstym widokiem w tym wyjątkowym czasie jest wydzielająca się z gruczołów ulokowanych po bokach głowy substancja zawierająca feromony.

Ciąża i młode

Ciąża trwa 18 – 22 miesiące, po czym na świat przychodzi jedno młode (rzadko bliźnięta). Po 19 miesiącach pobytu w macicy słonik jest w pełni rozwinięty, ale pozostaje w brzuchu jeszcze przez pewien czas, aby urosnąć i po urodzeniu dosięgać do jej sutków. Świeżo po narodzinach młody słoń waży ok. 100 kg, mlekiem jest karmiony przez kolejne 3 lata. W związku z tym samice rodzą średnio co 4 – 5 lat, czyli po odstawieniu poprzedniego potomka od piersi. W stadzie, jak wcześniej wspomnieliśmy pozostają samice, natomiast samce są wypędzane.

Słonik indyjski (Elephas maximus).

Słoń indyjski i człowiek

Przez większość roku słoń indyjski jest nieśmiały i płochliwy względem ludzi jednak samotne osobniki są wyjątkiem, niesprowokowane potrafią bowiem atakować przechodniów. Samotniki często zajmują obszary blisko dróg, co bardzo utrudnia ludziom swobodne poruszanie się. Bez problemu słoń może stratować człowieka, albo wbić go w ziemię za pomocą ciosów.

Podczas okresu wzmożonej agresji samce są bardzo niebezpieczne zarówno dla ludzi, jak i innych zwierząt. Słonie oswojone są w tym czasie przypinane kajdanami, aby rozjuszone nikogo nie zabiły.

Niezwykły przypadek – mięsożerny słoń…

Istnieje udokumentowany przypadek słonicy, która straciła młode na skutek wypadku z udziałem rolników. Nie byłoby w tym może nic wyjątkowego, gdyby nie fakt, że po traumatycznej i bolesnej dla samicy sytuacji widziała w człowieku najpierw zagrożenie, a potem… pożywienie.

Zmiana podejścia wskazywała na pogorszenie stanu psychicznego, którego skutkiem było zabicie słonicy. Po jej śmierci dokonano analiz wskazujących jednoznacznie, że żywiła się ludzkim mięsem. Tragiczną historię zwierzęcia opisano w kilku artykułach i ukazano w filmie dokumentalnym pod logo Animal Planet: World’s Deadliest Towns: Man-Eating Elephant.

Słoń indyjski (Elephas maximus).

Oswajanie słoni

Zarówno w przeszłości, jak i dzisiaj słonie indyjskie oswaja się w celu poprawienia efektywności pracy człowieka. Pod ludzkim okiem zwierzę sprawnie przenosi bardzo duże ciężary, zwłaszcza duże drzewa rosnące w dżungli. Zwierzęta są cenione ze względu na przystosowanie do pokonywania trudnych terenów, stając się często naturalny jeepem. Ponadto, świetnie sprawdzają się podczas safari.

Mówiący słoń

22-letni słoń o imieniu Koshik potrafił wypowiedzieć 6 słów z języka koreańskiego. W eksperymencie koreańscy native speakerzy byli w stanie zrozumieć, co Koshik powiedział. Słoń wydobywał z siebie słowa z pomocą trąby, którą wkładał do ust, po czym modulował barwę i rytm emitowanych dźwięków. Mimo tej niezwykłej zdolności specjaliści nie wierzą, że Koshik rozumiał słowa.

Słonie to niezwykle inteligentne i ciekawe świata zwierzęta.

Szczegółowe dane i wymiary

Słoń indyjski (Elephas maximus)

  • Długość ciała od głowy do ogona: 5,5 – 6,5 m (rekord 8,06 m)
  • Wysokość w kłębie: samce: do 2,7 (rekord 3,35 m), samice: do 2,4 m
  • Długość ogona: 1,2 – 1,5 m
  • Długość trąby: 1,5 – 2 m
  • Długość ciosów: 1,5 – 1,8 m (rekord 2,4 m)
  • Masa ciosów: do 47,4 kg
  • Masa: 2 – 4 t (rekord 7 ton)
  • Długość życia: śr. 60 lat na wolności, 80 lat w niewoli
  • Uszy: znacznie mniejsze niż u słonia afrykańskiego
  • Populacja: 39 500 – 43 500 w stanie dzikim
Słonie indyjskie (Elephas maximus).

Słoń indyjski ciekawostki

  • Największy słoń indyjski w historii został zastrzelony przez Maharadżę Susanga w Asamie (Indie), w 1924 roku. Olbrzym ważył 8 ton, mierzył 3,35 m wysokości w kłębie i 8,06 m długości (z ogonem).
  • Trąba składa się z 60 000 włókien mięśniowych.
  • Dzięki świetnym manipulowaniem trąbą słoń może utrzymać przedmiot o masie 300 kg.
  • W trąbie słonia indyjskiego zmieści się ok. 4 l wody.
  • Samice wytwarzają feromony, których główny składnik występuje w feromonach płciowych licznych gatunków owadów.
Słoń indyjski (Elephas maximus) – matka z młodym.

Polecamy


Baza Dinozaurów

90 komentarzy

  1. Czy był inny przypadek w którym całkowicie roślinożerne zwierze jak słoń zjadło mięso lub całkowicie mięsożerne zjadło roślinę?

    1. Na świecie samych owadów jest około 30 mln. Szacuje się, że każdego dnia ginie bezpowrotnie od kilu do kilkunastu przedstawicieli fauny. Przyjmując zatem uproszczoną kalkulację dla 10 gatunków dziennie otrzymamy liczbę zbliżoną do 50 tysięcy. Tyle gatunków wyginęło bezpowrotnie w XXI wieku…

    1. Tygrys indochiński (Panthera tigris corbetti) jest bardzo podobny do tygrysa sumatrzańskiego. W przyszłości zapewne opracujemy jego i jego pozostałych kuzynów: tygrysa chińskiego i malajskiego, ale raczej nie będzie to czas najbliższy. Obecnie pracujemy bowiem nad artykułami, które zapewnią przegląd różnorodnych zwierząt, w dalszej kolejności będziemy uzupełniali podgatunki podobne do już opracowanych. Obecnie w DinoAnimals można znaleźć artykuły poświęcone tygrysom: syberyjskim, bengalskim i sumatrzańskim – zapraszamy do działu: Tygrysy.

    1. Liczebność słoni na Borneo nieznacznie się zwiększa. W 1992 roku ich populację szacowano na 500-1000 sztuk, podczas gdy latach 2007-2008 oszacowano ich liczebność pomiędzy 1184-3652 – źródło: Alfred, R., Ahmad, A. H., Payne, J., William, C., Ambu, L. (2010). „Density and population estimation of the Bornean elephants (Elephas maximus borneensis) in Sabah

    1. Obecna populacja udomowionych słoni w Tajlandii wynosi około 2700. Po spadku z około 100.000 udomowionych słoni w roku 1850, liczba ta jest obecnie stabilna.

      Dzikie słonie w Tajlandii są bardzo trudne do policzenia ze względu na ich gęsto zalesione siedliska, ale większość specjalistów zgodnie twierdzi, iż żyje ich ok. 2000-3000.

    1. Na przestrzeni ostatnich 25 lat na Sumatrze wyginęła połowa populacji i niemal 70% ich siedlisk zniknęło z powodu karczowania lasów. Słonie na Sumatrze mają status gatunku zagrożonego. Obecnie żyje tam 2400 – 2800 słoni.

        1. Ogrody zoologiczne na całym świecie.

          Miejscem właściwym dla słoni azjatyckich jest kontynent azjatycki. Nie tworzy się takich parków w Europie, Amerykach czy Australii dla tych zwierząt. Gdzie te słonie podziewałyby się zimą np. w Polsce, kiedy temperatura spadłaby do -30 stopni?

      1. dzięki za odpowiedź ale nie miałem tego na myśli 🙂 mianowicie zapomniałem dodać azji. czyli w innych krajach azji oprócz krajów hinduskich

      1. po prostu jestem dociekliwy i kiedyś może chciałbym by tam pojechać i przepraszam jeśli zadaje zbyd dużo zawiłych pytań

    1. Ja podziwiam, że redakcja odpowiada ci na te wszystkie pytania. Powinni wprowadzić płatność sms-ami 🙂 W zasadzie to wygląda tak:
      A w którym stanie w Państwie X jest to a to?
      Odpowiedź.
      A którym stanie w Państwie Y, jest to a to?
      Odpowiedź.
      A w którym stanie w państwie Z, jest to a to?
      Odpowiedź.
      A w którym stanie w państwie A, jest to a to….?
      Albo:
      Jaki park jest najlepszy do ochrony zwierząt.
      Odpowiedź
      Eeee, ale który jest najlepszy w innym Państwie, niż w odpowiedzi
      Odpowiedź
      Ale ja wolę inne państwo…
      Najlepiej zadaj im jedno pytanie: W którym stanie w każdym państwie na świecie jest najwięcej lasów 😉

  2. Czy przypadkiem nie wierz w jakim parku narodowym lub w jakim stanie w indiach był kręcony film the logging elephants of india 🙂

      1. wiesz znalazłem tą odpowiedź film nazywał się human planet a the logging elephant in india był krącony w asamie

        1. Świetnie Bartku, że znalazłeś odpowiedź. Z informacji, które posiadamy serial Human Planet składał się z 8 odcinków, których tytuły były następujące:

          Episode 1: Oceans – Into the Blue

          Episode 2: Deserts – Life in the Furnace

          Episode 3: Arctic – Life in the Deep Freeze

          Episode 4: Jungles – People of the Trees

          Episode 5: Mountains – Life in Thin Air

          Episode 6: Grasslands – Roots of Power

          Episode 7: Rivers – Friend and Foe

          Episode 8: Cities – Surviving the Urban Jungle

          Nie było w tym filmie odcinka o podanym tytule „The logging elephant in India”. Masz chyba na myśli odcinek 4, w którym przedstawione zostały sposoby transportu drzew z wykorzystaniem słoni azjatyckich w prowincji Assam w Indiach 🙂

        1. Bartek, tego nie da się w ten sposób wartościować. Zarówno w Birmie, jak i w Indiach znajdziesz wspaniałe warunki przyrodnicze dla słoni. Musisz pamiętać, że w obu tych krajach wiele słoni to zwierzęta prywatne (domowe :)). To jedynie kwestia Twego wyboru, który kraj Ci bardziej odpowiada. Birma, kiedyś bardzo bogaty kraj, dziś jest niestety doprowadzona na skraj ubóstwa. Nie ma tam zbyt wiele środków przeznaczanych na ochronę przyrody. W Indiach także nie jest z tym dobrze. Kiedy ludzie nie mają co do przysłowiowego garnka włożyć, to nie w głowie im ochrona przyrody. Jeśli chcesz się tym zająć, to czeka Cie ciężki kawałek chleba i nie do końca będzie to romantyczna przygoda…

    1. Z informacji które posiadamy, wynika jedynie, że Pench National Park posiada kilka słoni, które wykorzystywane są podczas safari po parku. Zazwyczaj bierze udział w takim safari 5 słoni. Turyści na grzbietach słoni zwiedzają park i docierają w trudno dostępne miejsca.

    1. Tereny obecnego Kanha National Park stanowiły inspirację dla Rudyarda Kiplinga do napisania tła przyrodniczego w Księdze dżungli. Kanha National Park to jeden z największych parków w Madhya Pradesh w Indiach. Tereny te to zarówno Park Narodowy jak i rezerwat tygrysów. Kanha National Park zlokalizowany jest na terenach Mandla i Balaghat w Madhya Pradesh.

    1. To trudno uogólnić. W przypadku ogrodów zoologicznych następuje zazwyczaj wymiana zwierząt lub ich przekazanie. Ponadto słonie to zwierzęta długowieczne i zbyt często się ich do zoo nie sprowadza. W przypadku cyrków nie posiadamy takich informacji.

    1. Jeśli masz na myśli serię Wildest India składająca się z 5 odcinków:

      1. Thar Desert: Sacred Sands

      2. Ganges: River of Life

      3. The Himalayas: Surviving the Summits

      4. Western Ghats : Monsoon Mountains

      5. India’s Lost World

      to docinek 4 kręcony był w Ghatach Zachodnich w południowo-zachodnich Indiach. Odcinek 5 kręcony był w kilu stanach zwanych Seven Sister States (siedem sióstr) lub Paradise Unexplored (nieodkryty raj): Arunachal Pradesh, Assam, Meghalaya, Manipur, Mizoram, Nagaland oraz Tripura w północno-wschodnich Indiach.

  3. Czyżby Bartek wyczerpał pytania? Niemożliwe 😀 Jesteśmy akurat w Tajlandii w okolicy Chiang Mai i podziwiamy te piękne zwierzęta.

  4. W sumie to ten słoń indyjski jest niewiele mniejszy od afrykańskiego. Myślałem że jest większa róznica.

    1. Na początku XXI wieku populację słoni azjatyckich szacowano na podobnym poziomie jak obecnie. Obecnie ich populację szacuje się na 41-52 tysiące osobników. Przy czym 39,5 do 43,5 tys. to słonie w stanie dzikim. Słonie udomowione to ok. 13 tysięcy osobników. Dokładna liczba słoni azjatyckich nie jest znana, jednak przyjmuje się, iż nie zmieniła się ona na przestrzeni ostatnich 25 lat. W latach 80-tych XX wieku ich liczbę również szacowano na 50 tys. osobników.

    1. Przeczytaj artykuł i komentarze powyżej twojego – na temat populacji słoni indyjskich napisano tu wiele.

    1. Poza człowiekiem, nikt nie jest w stanie zagrozić dorosłemu słoniowi. Największe drapieżniki Azji, to tygrys bengalski i krokodyl różańcowy – nie polują jednak na słonie.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button