Wirunga – najstarszy i najcenniejszy Park Narodowy w Afryce

Afrykańskie parki narodowe są schronieniem dla wielu gatunków zwierząt zagrożonych wyginięciem i co roku odwiedzane są przez wielu turystów. Park Narodowy Wirunga obejmuje swoim zasięgiem lasy deszczowe i sawanny, a także  najaktywniejszy z afrykańskich wulkanów, czyli Nyamuragira. Są tu też mokradła i pokryte śniegiem wysokie na 5 100 m n.p.m. szczyty wulkanicznych gór Ruwenzori.

Położenie geograficzne

Park Narodowy Wirunga znajduje się we wschodniej części Demokratycznej Republiki Konga. Przylega on do Parku Narodowego Wulkanów w Rwandzie i Parku Narodowego Ruwenzori (Queen Elizabeth) z masywem Ruwenzori w Ugandzie.

Park obejmuje także zachodnie wybrzeża Jeziora Edwarda oraz dolinę rzeki Semliki, zamieszkane przez hipopotamy oraz tereny bagien i trawiastych sawann, ciągnące się aż do jeziora Kiwu.

Na terenie parku występują lodowce, gorące źródła, czynne wulkany, a w odcinku Wielkiego Rowu Zachodniego, również wulkany wygasłe. Ten rejon parku uważany jest za najpiękniejszy.

Historia

Park Narodowy Wirunga to najstarszy obszar chroniony na kontynencie afrykańskim. Założony został w 1925 roku, aby chronić unikatowe krajobrazy, siedliska i niezwykłą różnorodność biologiczną tego obszaru, a także zamieszkujące tam goryle górskie w ich naturalnym środowisku. Na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO park ten został wpisany w 1979 roku.

Wirunga to najbardziej zróżnicowany biologicznie afrykański park narodowy chroniący lasy deszczowe i sawanny, niziny i góry. Dzisiejszą nazwę nadano mu w 1969 roku, a do tego czasu teren ten nazywano Parkiem Alberta, od imienia belgijskiego króla.

Klimat

Na terenie parku panuje klimat równikowy wilgotny. Blisko równika deszcze padają przez cały rok, z dwoma maksimami opadów, na wiosnę i w jesieni. Na południu występuje jedna pora deszczowa, od września do maja, deszcze są ulewne, a burzowych dni w roku jest około 180. Średnia temperatura miesięczna to 24 – 27°C, choć w górach bywa chłodniej. Bardzo często pojawiają się też poranne mgły i rosa.

Złoża kopalne

Od 2007 roku rząd Demokratycznej Republiki Konga prowadził na terenie Parku Narodowego Wirunga badania, mające na celu przygotowanie raportu o złożach kopalnych, znajdujących się na tym obszarze. Brytyjska firma wydobywcza Soco International, zainteresowana wydobyciem ropy naftowej, zadeklarowała jednak wycofanie się z terenu parku narodowego, ponieważ w sprawę zaangażował się również Światowy Komitet ds. UNESCO i nie wyraził zgody na jakiekolwiek działania wydobywcze na obszarze chronionym jako światowe dziedzictwo.

Jednak przedstawiciele kongijskiego rządu w 2018 roku zmienili status fragmentu parku w taki sposób, aby otworzyć sobie prawną furtkę do możliwości wydobycia w przyszłości paliw kopalnych z terenu Parku Narodowego Wirunga, co zagrozi zamieszkującym go chronionym gatunkom roślin i zwierząt.

UNESCO

Lista Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO to spis obiektów objętych szczególną ochroną międzynarodowej organizacji UNESCO z powodu ich  unikatowej wartości kulturowej lub przyrodniczej.

Park Narodowy Wirunga wpisany został na tę Listę w 1979 roku, a od 1994 roku znajduje się również na liście zagrożonego dziedzictwa UNESCO.

Od 2007 roku na terenie Parku Narodowego Wirunga prowadzono badania mające potwierdzić obecność złóż ropy naftowej na tym obszarze i zdecydować, w jaki sposób będzie wydobywana. Obecnie koncesje na wydobycie ropy naftowej pokrywają aż 85 proc. powierzchni parku, a ich największymi posiadaczami są duże koncerny paliwowe: Total i Soco International PLC.
Komitet Światowego Dziedzictwa Przyrodniczego UNESCO obawia się, że pomimo rezygnacji z działalności wydobywczej na tym terenie, wydobycie ropy naftowej może w przyszłości mieć miejsce, co mogłoby spowodować, że Wirunga straci status obiektu światowego dziedzictwa przyrodniczego UNESCO.

Zagrożenia

Po odzyskaniu niepodległości, w latach sześćdziesiątych, w kraju zaczęły wybuchać walki, co oprócz cierpień ludności, powodowało również niszczenie środowiska naturalnego.

Drugim problemem zagrażającym przyrodzie jest kłusownictwo, gdyż pomimo wytężonej pracy strażników, nadal utrzymuje się ono na wysokim poziomie.

Park Narodowy Wirunga jest ostoją zagrożonych wyginięciem goryli górskich. Lokalni działacze na rzecz ochrony przyrody tworzą patrole strażników i prowadzą działania zmniejszające presję turystów na ostoję tych zwierząt.

Przyroda

Park Narodowy Wirunga jest najbardziej zróżnicowanym biologicznie obszarem chronionym w Afryce.

Mieszkają tu lwy, słonie leśne i zagrożone wyginięciem okapi, bawoły, antylopy, liczne gatunki ryb i ptaków, a także szympansy i goryle nizinne. Na zboczach wulkanu Mikeno żyją natomiast tak chętnie odwiedzane przez turystów goryle górskie, jednak ich liczebność w ostatnich latach znacznie zmalała, głównie z powodu kłusownictwa i wojny domowej.

Park obejmuje swoim zasięgiem także zachodnie wybrzeża Jeziora Edwarda oraz dolinę rzeki Semliki, gdzie spotkać można hipopotamy.

Wzdłuż granicy z Ugandą ciągnie się łańcuch gór Ruwenzori z lodowcami i roślinnością wysokogórską.

Występują tu także czynne wulkany Nyiragongo i Nyamuragira.

Park Narodowy Wirunga jest domem dla ponad 200 gatunków ssaków i 700 gatunków ptaków, m.in. marabuta i kormorana.

Roślinność tego terenu jest bardzo różnorodna. Tworzą ją trawiaste sawanny, lasy równikowe, zarośla i lasy bambusowe, a także rośliny wysokogórskie.

Goryle górskie

Turyści z całego świata odwiedzają Park Narodowy Wirunga głównie po to, aby spotkać tu szympansy, goryle nizinne i goryle górskie. Te ostatnie właśnie są osobliwością tego miejsca, choć spotkać je niełatwo. W Afryce pozostało zaledwie około 1000 przedstawicieli tego gatunku, a mniej więcej połowa żyje właśnie na terenie tego parku narodowego. Zwierzęta te wyjątkowo źle czują się w ogrodach zoologicznych, stąd tak ważne jest, aby utrzymać je w ich środowisku naturalnym.

Goryle górskie mają dłuższe włosy i są też od nich większe. Ich wysokość dochodzi do 2 metrów. Więcej na temat goryli można przeczytać w odrębnym artykule: Goryle.

Tworzą one społeczne struktury i charakteryzują się wysoko rozwiniętą inteligencją, a nawet potrafią rozpoznawać proste znaki obrazkowe.

Dorosłe osobniki mogą ważyć nawet 220 kilogramów. Natomiast ich młode po urodzeniu ważą zaledwie 2 kilogramy i pierwsze tygodnie życia spędzają uczepione pleców matki.

Turystyka

Dzięki organizowanym przez administrację Parku Narodowego Wirunga kilkugodzinnym wyprawom, prowadzonym przez doświadczonych strażników, można obserwować goryle w ich naturalnym środowisku. Chętnych na takie wycieczki nie brakuje i miłośnicy przyrodniczych podróży przyjeżdżają tu z najdalszych zakątków świata.

Dla turystów organizowane są także wyprawy szlakiem szympansów i wycieczki na szczyt wulkanu Nyiragongo, z którego podziwiać można największe na świecie morze zastygłej lawy. Wulkan jest aktywny, ale wybuchy można przewidzieć, więc chętnych  na wycieczki nie brakuje.

Dla wytrwałych organizowane są trekkingi po górach Ruwenzori.

Niestabilna sytuacja polityczna ostatnich lat, a także działania zbrojne prowadzone w okolicy ograniczyły dostęp turystów do Parku Narodowego Wirunga. Obecnie teren ten powoli odbudowuje swoją pozycję, również dzięki międzynarodowemu wsparciu.

Góra Stanleya

Góra Stanleya  (ang. Mount Stanley; fr. Mont Stanley), to trzeci pod względem wysokości szczyt Afryki, po Kilimandżaro (5895 m n.p.m.) i Kenii (5199 m n.p.m.).

Na Górę Stanleya składają się następujące wierzchołki:

• Małgorzaty: 5109 m n.p.m.
• Alexandra: 5091 m n.p.m.
• Alberta: 5087 m n.p.m.
• Savoia: 4977 m n.p.m.
• Ellena: 4968 m n.p.m.
• Elizabeth: 4929 m n.p.m.
• Phillipa: 4920 m n.p.m.
• Moebiusa: 4916 m n.p.m.
• Great Tooth: 4603 m n.p.m.

Szczegółowe dane

Park Narodowy Wirunga (dawniej Park Narodowy Alberta)

• Nazwa angielska: Virunga National Park
• Nazwa francuska: Parc Nacional des Virunga
• Wcześniejsza nazwa: Park Narodowy Alberta
• Adres: Virunga National Park, Rumangabo, Democratic Republic of Congo
• Współrzędne: 0°55′S 29°10′E
• Powierzchnia:  8,090 km²
• Najwyższy szczyt: Góra Stanleya (ang. Mount Stanley; fr. Mont Stanley): 5109 m
• Data utworzenia: 1925 r.

Ciekawostki

• Wulkan Nyamuragira zachęca śmiałków do odbycia nocnej wycieczki w kierunku wulkanu. Wulkanolodzy ocenili, że przebywanie w pobliżu wulkanu jest bezpieczne.
• Podczas wybuchu wulkanu Nyamuragira lawa wyrzucana była na 300 metrów w górę.
• Władze parku mają w planie stworzenie obozu oddalonego od wybuchającego wulkanu Nyamuragira o 1.5 kilometra. Turyści będą mogli spędzić tam noc w namiotach płacąc za to 300 dolarów.
• Wirunga to nazwa łańcucha wulkanicznego we Wschodniej Afryce. Należy tu osiem wulkanów, z których dwa: Nyamuragira i Nyiragongo są czynne.
• W Parku Narodowym Wirunga żyje 480 goryli górskich. W całym masywie Wirunga liczba dzięki działaniom ochronnym liczba goryli górskich wzrosła z 480 w 2010 roku do 604 w 2016 roku.
• Oprócz Wirunga, drugim obszarem, w którym na wolności żyją goryle górskie, jest Park Narodowy Bwindi Impenetrable (Nieprzenikniony Las Bwindi) w Ugandzie. Żyje tam 400 goryli górskich. Na obu tych obszarach łącznie, liczba goryli górskich przekroczyła 1000.
• Bez trudu plenery Parku Narodowego Wirunga można sobie wyobrazić jako świat Tarzana i Jane, choć autor cyklu dokładnie tej lokalizacji nie precyzuje.

Polecamy

• Dian Fossey – goryle we mgle
• Podróże DinoAnimals
• Parki Narodowe
• Wodospady
• Jeziora
• Góry
• Rzeki
• Morza