Ocelot argentyński, kot argentyński, kot Geoffroya (Leopardus geoffroyi)
Ocelot argentyński – dziki kot amerykańskiej pampy
Jednym z najbardziej charakterystycznych drapieżników południowoamerykańskich równin porośniętych trawą i krzewami jest ocelot argentyński. Jako zwierzę nocne jest niemal niewidoczny, ale odgrywa ważną rolę w przyrodzie tych rejonów. Mimo że niemal nie posiada naturalnych wrogów, za sprawą człowieka jest coraz mniej liczny.
Kota argentyńskiego jako pierwszy przebadał francuski uczony Étienne Geoffroy Saint-Hilaire – słynny w swoim czasie przyrodnik, uważany za jednego z prekursorów teorii ewolucji. To właśnie on opisał pięć podgatunków tego drapieżnika. Kot ten został naukowo opisany w 1844 roku i nazwany na cześć swojego odkrywcy, przy czym zaliczono go do rodzaju Felis, tego, do którego należy kot domowy. Do dzisiaj nazwa „kot Geoffroya” jest uznawana niemal w każdym kraju.
Klasyfikacja
- Gromada: Ssaki
- Rząd: Drapieżne
- Rodzina: Kotowate
- Rodzaj: Ocelot
- Gatunek: Ocelot argentyński, kot argentyński, kot Geoffroya (Leopardus geoffroyi)
Charakterystyka
Wygląd
Kot argentyński z wyglądu przypomina nieco znanego nam kota domowego, jednak jest od niego delikatniejszy. Odróżnia się też zaokrąglonymi uszami. Mierzy do 70 cm długości, do tego dochodzi ogon długi do 31 cm. Masa zwierzęcia mieści się zwykle w przedziale 2-5 kg, chociaż znajdowano kocury ważące nawet 7,8 kg. Zwierzęta żyjące na południowych krańcach zasięgu występowania są wyraźnie większe od tych na północy.
Futro kota argentyńskiego ma dwie odmiany barwne. Koty występujące na południu są srebrnoszare z białym brzuszkiem, zaś te z populacji północnych mają futro żółtobrązowe z brzuszkiem kremowym. U obu odmian występują na ciele drobne, ciemne plamki, które czasem układają się w prążki. Na ogonie zawsze występują ciemne pierścienie, zaś uszy są czarne z białymi plamkami. Widuje się również melanistyczne koty argentyńskie, czyli całe czarne.
Występowanie
Kot Geoffroya żyje na terenie Argentyny, Chile, Boliwii, Brazylii, Paragwaju i Urugwaju. Zamieszkuje pampę i sawannę od Gran Chaco w Boliwii aż po Cieśninę Magellana. Spotyka się go na różnych wysokościach – od poziomu morza do 3800 m n.p.m.
Preferuje obfitujące w kryjówki tereny z zaroślami i krzewami, położone w pobliżu rzek. Spotka się go jednak również na łąkach, w lasach, a nawet na bagnach. Nie lubią jedynie otwartych przestrzeni, gdzie nie mogą się ukryć.
Tryb życia i zwyczaje
Koty argentyńskie to samotniki, spotykają się niemal wyłącznie w sezonie godowym. Ich terytoria są ogromne jak na zwierzęta tej wielkości – kotki zajmują dla siebie niemal 2-6 km2 terenu, zaś kocury – nawet do 12 km2. Samce bardzo uważają, by ich terytoria nie zachodziły na siebie. Koty argentyńskie poruszają się przede wszystkim po ziemi, ale potrafią też sprawnie skakać po skałach. Znakomicie pływają i chętnie wchodzą do wody. Jedynie na drzewa wchodzą niechętnie i praktycznie tylko w celu oznaczenia terytorium.
Koty te prowadzą nocny tryb życia. Na polowanie wychodzą o zmierzchu. Często przysiadają na tylnych łapach, unosząc się i rozglądając. Żywią się niemal wszystkim, co zdołają upolować. Najchętniej jedzą małe ssaki (głównie zające i świnki morskie), a także ptaki, gady, a nawet większe owady. Polują tez na ryby. W swoim środowisku są bardzo ważnym czynnikiem ograniczającym liczebność roślinożerców.
Rozród
Koty argentyńskie odbywają gody od października do marca. Kotki przechodzą ruję kilkakrotnie, w ok. 12-dniowych odstępach. Do spotkań zwierząt obu płci dochodzi najczęściej na półkach skalnych. Nierzadko jedną kotką zainteresowane są dwa kocury, które wówczas walczą ze sobą. Czas ciąży jest zróżnicowany i zależy m.in. od pogody i dostępności pożywienia, trwa 72-78 dni. Urodziny mają miejsce między grudniem a majem.
Pod koniec ciąży kotka szuka bezpiecznego legowiska, najczęściej szczeliny skalnej lub zagłębienia pod grubą gałęzią. Wydaje na świat zwykle 2-3 kocięta ważące średnio 65-95 g. Po 8-12 dniach otwierają oczy. Po 6-7 tygodniach jedzą stały pokarm i umieją się wspinać po skałach. Po 8 tygodniach matka przestaje karmić kocięta, ale opiekuje się nimi troskliwie aż do ukończenia przez nie ok. 8 miesięcy. Przez cały ten czas w ich obronie potrafi walczyć bardzo zajadle, a nawet przegonić większego od siebie napastnika. Kotki dojrzewają płciowo w wieku 18 miesięcy, a kocury – 24 miesięcy. Koty argentyńskie żyją na wolności zwykle do 15 lat, w niewoli jeden z kocurów dożył 20 lat.
Ocelot argentyński i człowiek
Kot ten był zawsze ofiarą polowań z powodu cennych skór. Prześladowania te nasiliły się najbardziej w latach 1960-80, kiedy to handel jego skórami był całkowicie legalny. W krótkim czasie uśmiercono trudną do wyobrażenia liczbę tych zwierząt – aż 350 tys. tylko w ciągu trzech lat. Jeszcze na początku lat 80., gdy oficjalnie kot ten był objęty ochroną, często padał ofiarą myśliwych, którzy nie wiedzieli o zakazie polowań; poza tym początkowo zakaz ten nie był zbyt efektywnie egzekwowany.
Kot ten nadal często pada ofiarą lokalnych rolników, którzy uważają go za szkodnika, gdyż często poluje na kury. Nadal także trwa nielegalny handel skórami, chociaż w znacznie mniejszym zakresie niż jeszcze niedawno.
Koty argentyńskie często krzyżują się z domowymi. W przeciwieństwie do swoich dzikich pobratymców, takie mieszańce są bardzo łagodne. W ten sposób w latach 70. ubiegłego wieku wyhodowano rasę kotów zwaną Safari.
Ochrona
Obecnie kot Geoffroya znalazł się w kategorii LC według IUCN, a więc jako gatunek niewielkiego ryzyka. Przyczyną tego jest szeroki zasięg występowania i stosunkowo duża liczba (jest to najliczniejszy dziki kot w swoim zasięgu występowania). Obecnie we wszystkich krajach, w których występuje kot Geoffroya, wprowadzono zakaz polowań na niego oraz zakaz handlu. Poprawiło to nieco sytuację tego zwierzęcia, jednak nadal zagrożeniem dla niego pozostają kłusownicy oraz nasilające się przekształcenia jego naturalnych siedlisk. Ciągłe zmniejszanie się liczebności tego gatunku może przyczynić się do rychłej zmiany kategorii.
Kot argentyński jest obecnie – podobnie jak wiele innych dzikich kotów – objęty EEP (Europejskim Programem Hodowlanym). Bierze w nim udział blisko 400 ogrodów zoologicznych, również polskich. Koty argentyńskie można u nas oglądać m.in. w Warszawie i Krakowie.
Szczegółowe dane / wymiary
Ocelot argentyński, kot argentyński, kot Geoffroya (Leopardus geoffroyi)
- Długość ciała: ok. 60 cm
- Długość ogona: do 31 cm
- Masa: przeciętnie 2-5 kg (rekordowo do 7 – 8 kg)
Ciekawostki
- Kot Geoffroya potrafi chodzić po spodnich stronach gałęzi, czepiając się kory pazurami. Umie też zwisać, trzymając się konarów tylko tylnymi łapami.
- Jest niezłym pływakiem i jako jeden z nielicznych kotów nie unika wody.
- Kot argentyński jest wyjątkowo agresywny i nigdy nie daje się oswoić. Zwierzęta podobne do niego, ale hodowane w domach to mieszańce z kotem domowym lub przedstawiciele rasy Safari.
Polecamy
Jaki słodki. Ja chcę takiego kotełka
Ale to raczej tę odmianę Safari, bo ten dziki jest podobno bardzo agresywny i nie daje się oswoić 🙂