Kudu wielkie (Tragelaphus strepsiceros)
Jednym z najbardziej charakterystycznych obrazów kojarzących się z Afryką są zdjęcia antylop, których głowy przyozdobione są oryginalnymi w formie rogami. Jednymi z najpiękniejszych są spiralnie skręcone rogi kudu wielkiego – jednej z większych antylop Afryki.
W przeciwieństwie do większości dużych roślinożerców Afryki kudu wielkie żyje w niewielkich stadach. Trawa stanowi bowiem tylko małą część jego pożywienia. Wyróżnia się również tym, że zupełnie nietypowo jak na antylopę, porusza się powoli, a biega niezgrabnie i mało wytrwale. To, co łączy ją ze wszystkimi innymi antylopami, są rogi o niezwykłym kształcie, który czasami bywa temu zwierzęciu przyczyną kłopotów – nie tylko za sprawą kłusowników.
Klasyfikacja
- Gromada: Ssaki
- Rząd: Parzystokopytne
- Rodzina: krętorogie
- Rodzaj: Niala
- Gatunek: Kudu wielkie (Tragelaphus strepsiceros)
Występowanie
Kudu wielkie spotykane jest w południowej i wschodniej Afryce. Antylopa ta jest najliczniejsza na terenach Namibii i RPA, zaś we wschodniej Afryce spotkać ją można głównie na terenach górskich. Spotykana jest głównie na równinach, a także na terenach pagórkowatych i w górach – tam, gdzie występują krzewy. Unika rozległych, otwartych terenów ze względu na brak kryjówek.
Jest to jeden z największych ssaków na świecie, któremu zdarza się wybierać siedliska przekształcone przez człowieka. Spotkać je można na leżących odłogiem polach lub opuszczonych pastwiskach, co jest o tyle dziwne, że na ogół unika terenów otwartych i pozbawionych kryjówek. Możliwe, że bliskość człowieka sprawia, że drapieżniki unikają takich miejsc, co sprawia, że kudu nie obawia się ataku.
Charakterystyka
Wygląd
Kudu wielkie to jedna z największych antylop. Samce mierzą do 160 cm wysokości w kłębie i ważą do 315 kg. Samice są mniejsze, mierzą do 100 cm w kłębie i osiągają do 210 kg masy. Charakterystyczne są stosunkowo duże uszy w kształcie konchy.
Samce wyróżniają się potężnymi, spiralnie skręconymi rogami, które mogą osiągać nawet 120 cm długości – przy czym największe zmierzone miały aż 187 cm. Rogi pojawiają się u samców w wieku około 6–12 miesięcy. Rosną skokowo, to znaczy, że w pewnych okresach życia dość gwałtownie zwiększają rozmiary. Pierwszy okres szybkiego ich wzrostu przypada, gdy zwierzę liczy dwa lata, a kolejny u samców sześcioletnich.
Sierść kudu ma barwę szarą lub szarobrązową. Głowa jest nieco ciemniejsza iż reszta ciała. Boki tułowia zdobią pionowe białe pasy w liczbie 4–12 par. Między oczami znajduje się biała strzałka w kształcie litery V.
Tryb życia
Kudu wielkie żyją w stadach liczących 6–20 zwierząt, złożonych z samic i młodych. Samce są samotnikami, dołączają do stad jedynie w okresie rui. Jedynie młodsze samce łączą się w niewielkie grupy liczące 4–8 zwierząt. Kudu są aktywne głównie nocą, zaś za dnia odpoczywają ukryte w zaroślach.
Żywią się liśćmi krzewów porastających sawannę i tereny, dlatego stada są nieliczne – liczniejsza grupa zwierząt szybko ogołociłaby krzewy z liści. Kudu przebywają zawsze w pobliżu wody, gdyż źle znoszą jej brak. Piją dużo, wczesnym świtem i o zmierzchu. Są zwierzętami osiadłymi, jedynie w okresie suszy podejmują wędrówki w poszukiwaniu wody.
Rozród
Z początkiem pory deszczowej rozpoczyna się dla kudu wielkiego okres rozrodu. Samce prezentują się przed samicami, ukazując zwłaszcza mięśnie szyi. Wydają przy tym różne dźwięki w celu zwrócenia uwagi. Ciąża trwa 240 dni. Młode (najczęściej jedno, rzadziej dwoje) rodzi się zwykle w lutym lub marcu, czyli pod koniec lata na półkuli południowej, gdy trawa jest najwyższa, a krzewy mają najwięcej liści.
Młode przez pierwsze 4–5 tygodni kryją się wśród roślinności. Później zaczynają towarzyszyć matce – początkowo przez krótki czas, a od 3–4 miesiąca życia trwale. W wieku 6 miesięcy są już niezależne. Samice osiągają dojrzałość płciową w wieku 15–21 miesięcy, samce zaś – w wieku 21–24 miesięcy.
Zwyczaje
Dojrzałe samce kudu są samotnikami i na widok innych samców reagują agresją. Często toczą ze sobą walki, zderzając się rogami. Walka trwa dotąd, aż jedno ze zwierząt się podda. Zdarza się, że podczas walki rogi zwierząt splączą się ze względu na ich budowę. Zdarza się, że samce nie są w stanie się oswobodzić, co kończy się ich śmiercią z wyczerpania.
Wrogami kudu są głównie lwy, hieny, lamparty i likaony. Zagrożeniem dla młodych i samic są też gepardy. Kudu potrafi wysoko skakać, dlatego na terenach górskich ma szanse uciec przed napastnikiem, jednak na równinach często pada ofiarą ataku, gdyż antylopa ta jest niewytrzymała i biega stosunkowo słabo. Poza tym kudu ma osobliwy zwyczaj zatrzymywania się i sprawdzania, czy pościg trwa, co znacznie zmniejsza skuteczność ucieczki.
Kudu wielkie i ludzie
Kudu wielkie jest uznawane za zagrożone wyginięciem w niewielkim stopniu Jest przykładem zwierzęcia, które człowiekowi zawdzięcza zarówno wiele złego, jak i dobrego. Wielkim zagrożeniem dla kudu pozostają kłusownicy, którzy nierzadko polują na te zwierzęta dla ich rogów – eksponatów wysoko cenionych na rynku nielegalnych pamiątek. Kudu często pada też ofiarą myśliwych. Poza tym jest odławiana na terenie prywatnych farm, których liczba i powierzchnia stale rosną.
Z drugiej strony kudu odnosi też korzyści z działalności człowieka. Żyjąc na terenach nierzadko ubogich w wodę, uzależnione jest od występowania zbiorników wodnych. Tymczasem ludzie nieświadomie powiększyli zasięg występowania tego gatunku, budując sztuczne jeziora.
Szczegółowe dane / wymiary
Kudu wielkie (Tragelaphus strepsiceros)
- Długość ciała: 185–245 cm
- Wysokość w kłębie
- samiec: do 160 cm
- samica: do 100 cm
- Masa ciała
- samiec: 190–270 kg
- samica: 120–210 kg
Ciekawostki
- Kudu wielkie potrafi skoczyć na wysokość do 2,5 m.
- Kudu to nazwa tego zwierzęcia w języku plemienia Khoikhoi zamieszkującego południową Afrykę – została bez żadnych zmian przyjęta również w innych językach.
- Kudu wielkie próbowano introdukować w USA w stanie Nowy Meksyk, jednak żyją na zamkniętym obszarze – nie wypuszczono ich na wolność.
Polecamy
