Chomik, Chomiki (Cricetinae)

Chomiki (Cricetinae)

Niektóre można zamknąć w dłoni, inne mają wielkość przeciętnej świnki morskiej. Wydawać by się mogło, że chomiki to zwierzęta mało zróżnicowane gatunkowo i rodzajowo, ale świat zwierząt ma to do siebie, że ciągle nas zaskakuje.

Klasyfikacja

• Gromada: ssaki
• Rząd: gryzonie
• Rodzina: chomikowate
• Podrodzina: chomiki
• Rodzaje:
  • Allocricetulus
  • Cansumys
  • Cricetulus
  • Cricetus
  • Mesocricetus
  • Phodopus
  • Tscherskia

Podział chomików

Chomiki dzielimy zwyczajowo w zależności od osiąganej wielkości:

• duże
• średnie
• małe (karłowate)

Występowanie

Spotykane na całym świecie jako zwierzę hodowlane i domowe. Niektóre gatunki, np. chomik europejski (Cricetus cricetus), żyją dziko (również w Polsce) i nie da się ich oswoić. Ponieważ są łatwe do hodowania w niewoli, wykorzystuje się je również jako zwierzęta laboratoryjne.

Charakterystyka

Charakteryzują się krótkim ogonem, małymi, futrzastymi uszami, krótkimi i krępymi kończynami z szerokimi stopami. Posiadają gęstą, jedwabiście gładką sierść, która może być długa bądź krótka, czarna, szara, miodowa, złocista, żółta, biała, czerwona lub wielokolorowa – zależnie od gatunku.

Niektóre odmiany, np. chomik dżungarski (Phodopus sungorus), albo chomik stepowy (Cricetulus barabensis) mają pojedynczy ciemny pasek na futrze, przechodzący od karku, przez środek grzbietu, aż po zad.

Największy i najmniejszy chomik

Do najmniejszych chomików należą te z rodzaju Phodopus, mierzące od 5,5 do 10, 5 cm długości, największy natomiast jest wspomniany wcześniej chomik europejski dochodzący do 34 cm długości, którego ogon – jak na chomika – jest dosyć długi (ok. 6 cm).

Jeden z podgatunków chomika syryjskiego (Mesocricetus auratus), przypominający maskotkę, jest drugim co do wielkości chomikiem osiągającym długość ok. 18 cm.

Ogon

Ogon może być niewidoczny, ponieważ zazwyczaj jest po prostu bardzo krótki (ok. 1/6 długości tułowia).

Siekacze

Zawsze widoczne są natomiast ostre siekacze. Górna i dolna para rośnie przez całe życie, więc zwierzę musi je regularnie ścierać, aby mogły pomieścić się w niewielkim pyszczku.

Słaby wzrok

Wzrok jest słaby, chomiki są bowiem krótkowidzami i daltonistami. Aby zrekompensować niedostatek tego zmysłu, badają teren specjalnymi gruczołami zapachowymi zlokalizowanymi po bokach ciała. Chomiki pocierają nimi nieznane przedmioty pozostawiając na nich ślad zapachowy, dzięki któremu tworzą szlak prowadzący do kryjówki. Dzięki węchowi wykrywają obecność feromonów i pożywienia, są bardzo wrażliwe na dźwięki o wysokiej częstotliwości.

Gryzonie te są zwinne i elastyczne, ale ich kości są dość delikatne, ponadto są to istoty bardzo wrażliwe na zmiany temperatury i susze, nie znoszą dobrze skrajnych temperatur.

Dieta

Chomiki to wszystkożercy mogący przeżyć wyłącznie na diecie składającej się z karmy dla chomików sprzedawanej w sklepach zoologicznych. Lubią też owoce, warzywa, nasiona i orzechy, ale muszą być świeże, pozbawione zgniłych elementów. Chomiki z Bliskiego Wschodu są znane z grupowych polowań na owady. Jak większość gryzoni są koprofagami jedzącymi własne odchody – cekotrof, dzięki któremu przyjmują ważne składniki odżywcze przyswajane przez jelito grube, ale nie wchłaniane w zwykłym pożywieniu.

Znakiem rozpoznawczym wszystkich chomików jest gromadzenie zapasów żywności, które noszą w pojemnych torebkach policzkowych. Kiedy są wypełnione maksymalnie, mogą być 2-3 razy większe od samej głowy!

Zachowanie i charakter

Większość chomików to samotnicy, zatem przebywanie w jednej klatce kilku osobników może skończyć się u nich przewlekłym stresem i permanentną agresją przejawiającą się częstymi walkami.

Nierzadko starcia tego rodzaju kończą się śmiercią jednego lub kilku chomików. Niektóre gatunki chomika dżungarskiego tolerują współlokatorów i tworzą bliskie, monogamiczne związki, a w przypadku rozdzielenia staną się bardzo przygnębione, zwłaszcza samce: nie są zbyt aktywne, więcej jedzą, a nawet wykazują pewne zmiany w zachowaniu podobne do niektórych odmian depresji występujących u ludzi. Skutkiem tego chomik może popaść nawet w otyłość.

Istnieją sprzeczne informacje dotyczące trybu życia chomików, nie wiadomo bowiem, czy są zwierzętami zmierzchowymi czy nocnymi.

Jeden z naukowców – Khunen – twierdzi, że są to zwierzęta nocne, ale inni specjaliści uważają, że z powodu życia pod ziemią w ciągu dnia, pozostawiają swe nory wyłącznie na ok. godzinę przed zachodem słońca i wracają wraz z nadejściem ciemności, zatem można stwierdzić, że chomiki są raczej aktywne o zmierzchu.

Hibernacja

Chomiki potrafią wprowadzać się w stan hibernacji, jeśli temperatura pokojowa spadnie poniżej +20^oC, w warunkach naturalnych hibernują się, gdy temperatura powietrza spadnie poniżej +7^oC. W tym czasie metabolizm spowalnia, oddech i bicie serca są wyraźnie rzadsze. Te okresy letargu mogą trwać nawet 10 dni.

Podziemne gniazda

Nie ma wątpliwości co do tego, że wszystkie chomiki to świetni kopacze budujący gniazda podziemne z jednym lub kilkoma wejściami połączonymi siecią tuneli. W tunelach przechowują żywność, śpią, rodzą, itd. Do kopania używają kończyn przednich i tylnych oraz pyska i zębów. W warunkach naturalnych nory gwarantują stabilną temperaturę nawet, jeśli na zewnątrz nie jest zbyt przyjaźnie. Ponadto, dobrze chronią przed różnego rodzaju drapieżnikami. Chomiki syryjskie kopią nory zazwyczaj na głębokość ok. 0,7 m, wejście jest pionowe, a jego średnica mieści się między 4 – 5 cm. Budują komorę przeznaczoną do gniazdowania oraz pomieszczenie, w którym mogą oddawać mocz.

Rozmnażanie

Chomiki osiągają płodność w różnym wieku, jest to uzależnione od gatunku. Zarówno chomiki syryjskie, jak i dżungarskie dojrzewają szybko i mogą się rozmnażać już w 4 – 5 tygodniu życia, natomiast chomiki chińskie potrzebują ok. 2 – 3 miesięcy, aby zajść w ciążę lub zapłodnić samicę, chomik Roborowskiego (Phodopus roborovskii) staje się seksualnie gotowy dopiero po 3 – 4 miesiącach. Samice są płodne co 4 dni, co sygnalizują zaczerwienione genitalia wydzielające dodatkowo zapach piżma. Kiedy samiczka wyczuje samca, zaczyna syczeć i piszczeć. Samce mają zazwyczaj bardzo duże jądra w stosunku do wielkości ciała, po tym łatwo rozpoznać płeć, ale u młodocianych osobników jest to trudniejsze.

Młode

Na świat przychodzi kilka miotów rocznie. Okres rozrodczy trwa od kwietnia do października na półkuli północnej, a w jednym miocie pojawia się od 2 do 5 młodych, sama ciąża trwa od 16 do 23 dni. U chomików syryjskich ciąża trwa 16 – 18 dni, u rosyjskich (dżungarskich) – 18 – 21, u chińskich – 21 – 23, a u chomików Roborowskiego – 23 – 30 dni. Średnia wielkość miotu u odmiany syryjskiej wynosi 7 młodych, choć zdarzają się złożone z 24 malców (maksymalna liczba młodych, jaka może się zmieścić w macicy).

Chomiki Campbella (Phodopus campbelli) rodzą od 4 do 8 młodych, ale maksymalnie pojawić się ich może 13. Generalnie, gatunki dżungarskie i chińskie mają zwykle mniejsze mioty. Młode rodzą się bezwłose i ślepe w gnieździe, które matka wcześniej przygotowała. Po ok. 7 dniach wychodzą poza nie, całkowicie samodzielne stają się po ok. 3-4 tygodniach. Większość hodowców sprzedaje młode sklepom zoologicznym, między 3, a 9 tygodniem ich życia.

Samice z gatunków chińskich i syryjskich są znane z agresywnych zachowań względem samców, jeśli przebywają zbyt blisko siebie po kopulacji.

W niektórych przypadkach partnerka zabija partnera. Zaleca się zatem, aby rozdzielać pary hodowlane od razu po stosunku. Ciężarne samice są bardzo podatne na komplikacje podczas porodu łącznie ze zjedzeniem własnego potomstwa, jeśli poczują się z ich strony zagrożone. Czasami można jednak pomylić kanibalizm z przenoszeniem młodych w torebkach pokarmowych. Jeśli młode pozostają z matką zbyt długo (ponad 3 tygodnie), może dojść do aktów kanibalizmu.

Szczegółowe dane i wymiary

Chomiki (Cricetinae)

• Długość: 5,5 – 34 cm
• Masa: samce: 85 – 130 g, samice: 95 – 150 g
• Długość życia: 2 – 4 lata w niewoli (na wolności o wiele krócej)

Chomiki (Cricetinae) – ciekawostki

• Jeden z karłowatych chomików chińskich posiada ogon tej samej długości co tułów.
• Chomiki słyszą i emitują ultradźwięki.
• Hibernacja to rodzaj panowania nad temperaturą ciała, która zmniejsza tempo przemiany ciepła na energię o ok. 5%, co pomaga zwierzęciu znacznie zmniejszyć żywotność w okresie zimowym.
• Chomiki laboratoryjne nie straciły zdolności do kopania nor, robiłyby to z wielkim zapałem, gdyby tylko im na to pozwolono.
• Chomiki zwykle nie gryzą chyba, że poczują się osaczone, albo cos je przestraszy lub zaskoczy. Niektóre chomiki gryzą, kiedy ktoś zakłóci ich sen.
• Chomik nie tylko są dobrymi kopaczami, ale także wspinaczami.

Polecamy:

• Gryzonie
• Świnka morska
• Kapibara
• Zające
• Świstaki
• Wiewiórki
• Bobry
• Jeżozwierze