InneOpracowaniaPłazyZwierzęta

Królestwo zwierząt – Płazy

Płazy (Amphibia)

Ich życie na każdym etapie wygląda inaczej, większość wymaga bowiem kilku rodzajów siedlisk w zależności od poziomu rozwoju. Współczesne płazy są raczej niepozorne pod względem wielkości, ale w erze paleozoicznej i mezozoicznej żyły stworzenia przypominające bardziej krokodyle niż żaby czy salamandry.

Klasyfikacja

  • Domena: eukarionty
  • Królestwo: zwierzęta
  • Typ: strunowce
  • Podtyp: kręgowce
  • Gromada: płazy

Środowisko i wygląd

Spotykane w wielu rodzajach siedlisk, choć większość preferuje ląd (drzewa, podziemia), niektóre przebywają w wodzie słodkiej. Środowisko wodne jest niezbędne tzw. larwom, ale również w tej kwestii występują wyjątki, niektóre płazy bowiem przystosowały się do innych warunków na tym etapie rozwoju. Będąc skrzelodyszną kijanką (larwą), płaz przeobraża się w płucodysznego osobnika dorosłego lub wymieniającego gazy przez skórę.

Ponieważ płazy chodzą na 4 nogach, zaliczono je do czworonogów, nie należą jednak do owodniowców, oznacza to, że w przeciwieństwie do ssaków, gadów i ptaków płazy nie produkują wokół zapłodnionych jaj specjalnych nieprzepuszczalnych błon płodowych. W związku z tym płazy potrzebują przeważnie wody, aby się rozmnażać. Osobniki żyjące na lądzie muszą także utrzymywać mokrą skórę, dlatego wybierają siedliska wilgotne.

Płazy.

Najmniejsze i największe płazy

Najmniejszym przedstawicielem gromady jest płaz bezogonowy zamieszkujący Nową Gwineę – Paedophryne amauensis, mierzący średnio 7,7 mm długości, największa natomiast jest salamandra olbrzymia chińska (Andrias davidianus), której długość dochodzi do 1,8 m.

Podobnie do gadów płazy są zmiennocieplne – nie są w stanie utrzymać stałej temperatury ciała za pomocą możliwości własnego organizmu, metabolizm jest bardzo spowolniony, nie potrzebują więc dużych zapasów energetycznych, co w konsekwencji prowadzi do spożywania niewielkich ilości pokarmu.

Dorosłe płazy są wyposażone w ruchliwe powieki, gruczoły łzowe oraz uszy. Dzięki aparatowi słuchu potrafią odbierać wibracje przenoszone nie tylko przez powietrze, ale również przez podłoże. Większość osobników dysponuje sprawnym, wysuwanym językiem, żebra są zredukowane lub nieobecne, w skórze nie występuje zbyt duże keratyny, nie pozwala to na wytwarzanie żadnych skórnych tworów, np. łusek.

Charakterystyczne dla płaziej skóry jest wytwarzanie dużych ilości śluzu, czasem toksycznego. Serce podzielone jest na dwa przedsionki i jedną komorę, płazy posiadają także pęcherz moczowy, w którym gromadzone, a następnie wydalane są azotowe produkty przemiany materii – mocznik. Oddychają nieco inaczej od ssaków – zasysają powietrze nozdrzami do okolic policzkowo-gardłowych. Potem nozdrza zamykają się, a powietrze, poprzez skurcze gardła, zostaje wtłoczone do płuc.

Płazy.

Specjaliści sklasyfikowali 3 rodzaje płazów

  • ogoniaste
  • bezogonowe
  • beznogie

Płazy ogoniaste (Caudata)

Określane również mianem salamander, zwierząt przypominających jaszczurki. Płazy ogoniaste nie posiadają pazurów, ani łusek. Ich znakiem rozpoznawczym jest ogon, najczęściej spłaszczony po bokach, płetwiasty. Największym przedstawicielem jest wspomniana wcześniej salamandra olbrzymia chińska, najmniejsza natomiast Thorius pennatulus, osiągająca ok. 20 mm długości.

Ten rodzaj płazów upodobał sobie półkule północną, choć parę gatunków spotkać można w Ameryce Środkowej i Łacińskiej. Prowadzą zazwyczaj wieczorny i nocny tryb życia, żywią się owadami i dżdżownicami.

Kilku przedstawicieli zachowuje niektóre cechy larwalne w dorosłości – nie posiadają powiek, a szpary skrzelowe pozostają do końca życia. Co ciekawe, potrafią ssać i obniżać lewą lub prawą część żuchwy.

Tworzeniem legowisk zajmują się samce, a samice robią wszystko, aby określony samiec pozwolił im na złożenie w nim jaj. Zwierzęta oddychają płucami, choć potrafią przeprowadzać wymianę gazową przez skórę, dzięki naczyniom włosowatym umieszczonym płytko, tuż pod jej powierzchnią.

Salamandry, jako dosyć zaawansowane ewolucyjnie płazy, mają zrośnięte niektóre kości żuchwy, dochodzi także do zapłodnienia wewnątrz ciała samicy z tym, że partner pozostawia tzw. spermatofor, czyli „zapas” plemników, który partnerka umieszcza w kloace, aby je tam przechować przed złożeniem jaj (skrzeku). Syrenowate przypominają natomiast węgorzokształtne i są zwierzętami wodnymi.

Przednie kończyny zostały zredukowane, tylne z reguły nie istnieją. Zapłodnienie jest wewnętrzne, a jaja składane są pojedynczo.

Salamandra plamista, jaszczur plamisty, jaszczur ognisty (Salamandra salamandra).

Płazy bezogonowe (Anura)

Charakteryzują się silnymi, zgiętymi kończynami tylnymi, krótszymi kończynami przednimi i błona pławną występującą między palcami pozbawionymi pazurów.

Jak sama nazwa wskazuje, nie posiadają ogona, ale mają za to duże oczy i wilgotną skórę. To właśnie płazy bezogonowe często określane są mianem żab (zwierzęta gładkoskóre) lub ropuch (płazy bezogonowe posiadające brodawkowatą skórę), jednak nie mają one wielkiego powiązania z nazewnictwem taksonomicznym.

Największym płazem bezogonowym jest goliat płochliwy (Conraua goliath), najmniejszy natomiast Paedophryne amauensis.

Większość przedstawicieli wybiera siedliska wodne lub wilgotne, ale istnieją osobniki przystosowane do życia nadrzewnego lub pustynnego. Jedynym miejscem, w których nie da się ich spotkać jest region polarny.

Płazy.

Płazy beznogie (Gymnophiona)

Zwierzęta o wydłużonej, cylindrycznej sylwetce przypominające do złudzenia węże, albo dżdżownice. Długość tych płazów mieści się między 8, a 75 cm, choć wyjątkowy Caecilia thompsoni dochodzi nawet do 1,5 m długości.

Skóra jest pofałdowana, czasem „ozdobiona” małymi łuskami. Oczy maja postać prymitywną, są pokryte skórą; jedyne, co potrafią rozróżniać, to natężenie światła. Za oczami wyrastają czułki pełniące rolę narządu węchu i dotyku.

Większość gatunków żyje pod ziemią, w starych, zgniłych drzewach lub w ściółce leśnej, czasem w wodzie. Jaja składane są przeważnie pod ziemią, a larwy próbują się dostać do najbliższego zbiornika wodnego.

Zdarza się również, że jeszcze przed wykluciem larwy przeobrażają się, a niektóre z nich rodzą młode. Gymnophiona zamieszkują Azję, Amerykę Łacińską i Środkową oraz Afrykę.

Salamandra plamista, jaszczur plamisty, jaszczur ognisty (Salamandra salamandra).

1 2Następna strona


Baza Dinozaurów

2 komentarzy

  1. Mam bardzo ważne dla mnie pytanie: jak się czyta nazwy tych zwierząt(bo nie jestem pewien): Guiy, Gogonasus, Panderichtys,

    1. W każdy w kraju łacinę czyta się według zasad wymowy danego języka. Poszukaj w wyszukiwarce hasła: „Tradycyjna wymowa łacińska”.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button