DinozauryDinozaury drapieżneKreda

Siats (Siats meekerorum)

Siats (Siats meekerorum)

Prawdopodobnie jeden z największych teropodów kontynentu północnoamerykańskiego jest równocześnie jedną z największych zagadek paleontologicznych. Odkryto go stosunkowo niedawno, bo w roku 2008, ale nadal nie wiadomo, jak duże mogły być osobniki dorosłe. Dlaczego? Odpowiedź jest bardzo prosta – odkryte szczątki siatsa należały do niedojrzałego fizycznie dinozaura. Mimo to naukowcy dowiedzieli się paru ciekawych informacji na temat tego dużego teropoda, który stąpał po ziemiach Ameryki Północnej w późnej kredzie.

Klasyfikacja

  • Gromada: zauropsydy
  • Rząd: dinozaury gadziomiedniczne
  • Podrząd: teropody
  • Rodzaj: Siats
  • Gatunek: Siats meekerorum
Siats (Siats meekerorum)
Siats (Siats meekerorum)

Datowanie

Szacuje się, że żył w późnej kredzie, ok. 100 mln lat temu.

Występowanie

Szczątki siatsa wykopano na terenie USA, w stanie Utah (hrabstwo Emery). Odkrycia dokonano w formacji geologicznej Cedar Mountain.

Odkrycie

Lindsay Zanno dokopała się do skamieniałych kości nieznanego dotąd dinozaura w roku 2008. Wykopaliska te były częścią większej wyprawy geologicznej, prowadzonej przez Petera Makovický’ego. Szczątki te kolekcjonowano od roku 2008 do 2010. Pierwszy opis powstał w roku 2013. Stworzyli go Lindsay Zanno oraz Peter Makovický. Duet ten odpowiedzialny był zatem za m. in. stworzenie nazwy rodzajowej i gatunkowej, którą dzisiaj operujemy.

Siats (Siats meekerorum)
Siats (Siats meekerorum)

Charakterystyka

Wygląd

Przyjmuje się, że pierwszy odnaleziony okaz mierzył  ponad 9 m długości, a jego waga mogła przekraczać 4 tony.

Wiele wskazuje na to, że odkryty osobnik był fizycznie niedojrzały, co z kolei sugeruje, że dorosłe dinozaury z tego rodzaju osiągały znacznie większe rozmiary niż szacowany. Niewykluczone, że w pełni rozwinięty fizycznie siats mierzył nawet 12 m długości. Oznaczałoby to, że mamy do czynienia z jednym z największych teropodów Ameryki Północnej, drugim po T. rexie. Opisany okaz porównywalny jest wielkością również do takich teropodów jak zaurofaganaks (Saurophaganax) i akrokantozaur (Acrocanthosaurus).

Szacunków tych jednak nie potwierdzimy, dopóki szczątki dorosłego osobnika nie zostaną odnalezione.

Siats (Siats meekerorum)
Siats (Siats meekerorum)

Nawyki żywieniowe i taktyka łowiecka

Poza ogromnymi zauropodami, takimi jak cedarozaur (Cedarosaurus weiskopfae), siats mógł polować także na tyranozauroidy, które w tamtym czasie miały wielkość psa lub lwa (wyjątkiem były rodzaje Lythronax (80 mln lat temu) i Teratophoneus (77 mln lat temu), osiągające kilka metrów długości, lecz one żyły „nieco” później).

Choć ówczesne tyranozauroidy były małe, ich kończyny tylne pozwalały na rozwijane sporych prędkości na długich dystansach. Dzięki temu były one w stanie umknąć większemu od siebie napastnikowi. Swą szybkość zawdzięczały także lekkiej budowie ciała oraz aerodynamicznej klatce piersiowej.

Budowa kości siatsa wskazuje z kolei, że podobnie do allozaurów, był on stworzeniem raczej powolnym. Niewykluczone więc, że siats preferował (przynajmniej do pewnego stopnia) dietę opartą na padlinie. Z drugiej strony, budowa kończyn tylnych przypominająca tę u współczesnych emu sugeruje, że siats potrafił rozwijać duże prędkości na krótkich dystansach.

Siats (Siats meekerorum)
Siats (Siats meekerorum) – porównanie z Sue (dorosły tyranozaur)

Szczegółowe dane/wymiary

Siats (Siats meekerorum)

  • Długość ciała: ponad 9 m, być może dorosłe osobniki 12-13 m
  • Wysokość: 4,5 m
  • Waga: powyżej 4 ton
  • Datowanie: 100 – 98,5 mln lat temu
  • Okres: późna kreda
  • Wiek: cenoman
  • Holotyp Siats meekerorum: Długość 9.8 m, waga: 4-4.6 tony /osobnik nie w pełni dojrzały/
Siats (Siats meekerorum)
Siats (Siats meekerorum) po lewej vs Neowenator (Neovenator) po prawej

Siats ciekawostki

  • Nazwa siats pochodzi od mitologicznego potwora jedzącego ludzi. Jego nazwę tłumaczy się dosłownie jako „potwór – ludożerca”. Postać przerażającego stwora pochodzi z podań Indian z plemienia Jutów. Nazwa gatunkowa – meekerorum – pochodzi natomiast od nazwiska fundatora badań paleontologicznych – geologa Johna Caldwella Meekera.
  • Jeżeli szacowane wymiary dorosłych osobników potwierdzą się, siats okazałby się jednym z największych drapieżników nie tylko Ameryki Północnej, ale również świata.
  • Szczątki siatsa znajdują się w Muzeum Historii Naturalnej w Chicago.
  • Na kościach siatsa widnieją ślady dużych ugryzień krokodyla – świadczy o tym kształt odcisków zębów. Dr Zanno uważa, iż jest to wskazówka mówiąca o występowaniu w tamtym czasie olbrzymich krokodyli.
Siats (Siats meekerorum)
Siats (Siats meekerorum)

Polecamy

Podobne artykuły

Baza Dinozaurów

30 komentarzy

  1. Na głównym zdjęciu jest tyranozaur i siats się nie spotkał z lythronaxem, który żył
    80 mln lat temu i deinozuch też nie mógł się spotkać z siatsem, bo żył ok.80 mln lat temu.

  2. Denerwuje mnie jedna żecz, że znalezione zostanie kilka kości i po jakimś czasie podawane są proponowane rozmiary zwierzęcia. A przevież niewiadomo jak duże było.

    1. Wiele szacunków jest błędnych i w miarę kolejnych odkryć zostają skorygowane. Niemniej klasyfikacja danego odkrycia w ramach rodziny pozwala na w miarę dokładne szacunki. Dla przykładu niemal kompletny szkielet Sue (T. rexa) znajdujący się w Field Museum w Chicago.

    2. Dane tego typu bazują na porównaniach z innymi bardziej kompletnymi dinozaurami, najbliżej spokrewnionymi, oczywiście, są to tylko dane szacunkowe, tak naprawdę praktycznie wszystkie dane na temat wymiarów u dinozaurów są orientacyjne.

  3. Generalnie nawet pośród przedstawicieli jednego gatunku, proporcje kości mogą się bardzo różnić i nie ma żadnej gwarancji, ze jeśli jedna kość jest większa to ten osobnik był większy od drugiego. Najlepszy przykład to tyranozaur, gdzie u przedstawicieli tego samego gatunku proporcje poszczególnych kości różniły się czasem znacząco (jak np holotyp w stosunku do Sue)

  4. Tak się tylko spytałem . Mam pytanie : Ile cm wysokości mógł mieć Utahraptor ? Czy stado Utahraptorów mogło zagrozić tyranozaurowi ? ( wiem , że się nie spotkały ) Odpowiednikiem jakiego dromeozaura jest velociraptor z parku jurajskiego ? 😉

    1. Dane Utahraptora znajdują w artykule – Utahraptor. W naszej ocenie nie przyszłoby im do głowy aby atakować tyranozaura, który był od nich ponad 10-krotnie cięższy. Z drugiej strony sfora wilków potrafi odgonić niedźwiedzia od pokarmu…
      Raptory z Parku Jurajskiego wielkością odpowiadają nieopisanemu (mniejszemu) gatunkowi Utahraptora (zaprezentowany jest na rysunku we wspomnianym artykule na tle wielkości człowieka).

      1. Nie Utahraptorowi (6 – 7 m dł, 2 m wys. i ponad pół tony wagi – za duży) tylko Achillobatorowi (5 m dł, 1.75 m wys. i 350 kg wagi – w sam raz) droga Redakcjo.

  5. Dla ciekawych: Siats był w niektórych plemionach indiańskich uważany za potwora, który w nocy pożera ludzi i zostawia po zjedzonym tylko same kości.

  6. Sue na tej grafice porównawczej zupełnie samej siebie (ani w ogóle jakiegokolwiek Tyranozaura) nie przypomina – o wiele za wysoka i zbyt chuda zarazem, do tego łeb zdecydowanie za mały i zbyt długie nogi, ogólnie bliżej jej wyglądem do jakiegoś Raptora aniżeli tyranozauryda; pojęcia nie mam kto ten obrazek zmajstrował, ale kompletnie mu/jej nie wyszedł niestety… A i jeszcze jedno: nawet ten dorosły, w pełni rozwinięty Siats na 100% nie mógł mieć aż 4.5 m wys. (no chyba, że na potrzeby pomiaru zadarłby na chwilę głowę najwyżej jak by tylko dał radę, ale nie była to jego naturalna postawa bo on był pochylony równolegle do ziemi jak Tyran, a nie wyprostowany jak mierzący 5 m wzrostu Terizino) tylko w okolicach 3.5 tak jak T – Rex.

  7. siats meekerorum zyl ok.95 mln lat temu .jakie dinozaury mogl spotkac -nie wiem.napewno od deinozucha dzielilo go conajmniej 17 mln lat. ale dinoanimals nie musialo przeciez cchodzic o deinozucha,sarkozucha czy purrussaura…

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button