Kot tybetański (Felis bieti)

Kot tybetański - Tajemniczy mieszkaniec Wyżyny Tybetańskiej

Redakcja DinoAnimals.pl18 marca 2025

Kot tybetański (Felis bieti) – nieuchwytny drapieżnik z Tybetu

Kot tybetański, znany również jako chiński kot stepowy (Felis bieti), to niewielki gatunek dzikiego kota zamieszkujący odległe obszary Chin. Po raz pierwszy opisany w 1892 roku przez francuskiego zoologa Alphonsa Milne-Edwardsa, jest jednym z najsłabiej zbadanych przedstawicieli rodziny kotowatych. Jego tajemniczość wynika zarówno z trudnodostępnego środowiska, w którym żyje, jak i z ograniczonej liczby badań naukowych na jego temat. Gatunek ten wyróżnia się swoim przystosowaniem do surowych warunków wysokogórskich i odgrywa istotną rolę w ekosystemie Wyżyny Tybetańskiej.

Klasyfikacja

Królestwo: Animalia (Zwierzęta)
Typ: Chordata (Strunowce)
Klasa: Mammalia (Ssaki)
Rząd: Carnivora (Drapieżne)
Rodzina: Felidae (Kotowate)
Rodzaj: Felis (Kot)
Gatunek: Felis bieti (Kot tybetański)
Nazwy: Kot tybetański, chiński kot pustynny, chiński kot stepowy, chiński kot górski

Nazwa naukowa Felis bieti została nadana na cześć francuskiego misjonarza i przyrodnika Félixa Bieta, który zebrał okazy tego kota w Chinach w XIX wieku. Gatunek ten został formalnie opisany w 1892 roku przez zoologa Alphonsa Milne-Edwardsa.

Kot tybetański jest blisko spokrewniony z innymi przedstawicielami rodzaju Felis, takimi jak kot domowy (Felis catus) czy kot nubijski (Felis lybica), ale wyróżnia się specyficznymi przystosowaniami do życia w surowym, wysokogórskim środowisku Wyżyny Tybetańskiej.

Nie wyróżnia się obecnie podgatunków kota tybetańskiego, co może wynikać z jego ograniczonego zasięgu geograficznego i braku wystarczających danych genetycznych do dalszej klasyfikacji.

Występowanie

Kot tybetański występuje endemicznie na Wyżynie Tybetańskiej w zachodnich Chinach, głównie w prowincjach Qinghai, Syczuan, Gansu oraz w autonomicznym regionie Tybetu. Spotykany jest na wysokościach od 2500 do 5000 metrów nad poziomem morza, w suchych, skalistych i trawiastych terenach górskich. Jego zasięg geograficzny jest ograniczony do tych specyficznych obszarów, co czyni go gatunkiem o stosunkowo wąskim zasięgu występowania.

Charakterystyka

Kot tybetański to średniej wielkości dziki kot, osiągający długość ciała od 68 do 84 cm i wagę od 4,5 do 9 kg. Jego futro jest gęste i puszyste, o szaro-żółtej barwie z brązowymi lub czerwonawymi akcentami, co zapewnia mu doskonały kamuflaż w skalistym środowisku. Charakterystyczne cechy obejmują szeroką głowę, krótkie, zaokrąglone uszy z białymi znaczeniami na tylnej stronie oraz puszysty ogon z ciemnymi pierścieniami. Nogi są stosunkowo krótkie, ale mocne, co ułatwia poruszanie się po nierównym terenie.

Dieta

Kot tybetański jest mięsożercą, a jego dieta opiera się głównie na małych ssakach, takich jak szczekuszki (Ochotona), które są powszechnymi gryzoniami na Wyżynie Tybetańskiej. Poluje również na inne drobne zwierzęta, w tym ptaki, króliki i okazjonalnie także na małe gryzonie. Jego zdolność do przetrwania w trudnych warunkach wynika z efektywności w tropieniu i chwytaniu zdobyczy w środowisku o ograniczonej dostępności pożywienia.

Zachowanie, styl życia i ekologia

Kot tybetański prowadzi samotniczy i nocny tryb życia, choć może być aktywny o zmierzchu lub świcie (zachowanie zmierzchowe). Jest doskonale przystosowany do życia w chłodnym, suchym klimacie wysokogórskim, gdzie temperatura może spadać poniżej zera. Jego terytorium jest rozległe, a granice są oznaczane za pomocą zapachów i zadrapań na skałach. Jako drapieżnik odgrywa kluczową rolę w kontrolowaniu populacji szczekuszek, co wpływa na równowagę ekologiczną regionu.

Rozmnażanie i rodzicielstwo

Sezon rozrodczy kota tybetańskiego przypada na okres od stycznia do marca. Po ciąży trwającej około 60–70 dni samica rodzi od 2 do 4 kociąt, zwykle w ukrytych norach lub szczelinach skalnych. Młode pozostają pod opieką matki przez kilka miesięcy, ucząc się polowania i przetrwania w trudnym środowisku. Samce nie uczestniczą w wychowywaniu potomstwa. Brak szczegółowych danych na temat długości życia w naturze (prawdopodobnie 8-12 lat), ale w niewoli koty te mogą dożywać kilkunastu lat.

Zagrożenia

Kot tybetański jest klasyfikowany przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN) jako gatunek narażony na wyginięcie (Vulnerable). Główne zagrożenia obejmują utratę siedlisk spowodowaną rozwojem rolnictwa i infrastruktury, a także zatruwanie szczekuszek, które są jego głównym źródłem pożywienia. Polowania na futro, choć obecnie rzadsze, również stanowiły problem w przeszłości. Szacuje się, że populacja tego gatunku liczy mniej niż 10 000 osobników i nadal maleje.

Szczegółowe dane / wymiary

Kot tybetański (Felis bieti)

Długość: 68 do 84 cm
Długość ogona: 29–41 cm
Waga: 6.5–9 kg
Długość życia:
- W stanie dzikim: 8-12 lat
- W niewoli: 12-15 lat

Ciekawostki

Kot tybetański jest jednym z najmniej sfotografowanych dzikich kotów na świecie – pierwsze zdjęcia w naturze wykonano dopiero w 2007 roku.
Jego futro jest bardzo gęste, pomaga mu przetrwać ekstremalne mrozy na wysokościach, gdzie inne koty nie byłyby w stanie funkcjonować.
W kulturze lokalnej bywa nazywany „kotem trawiastym” ze względu na swoje upodobanie do suchych, trawiastych terenów.
Jest blisko spokrewniony z kotem domowym (Felis catus), ale różni się od niego przystosowaniem do życia w ekstremalnych warunkach.

Kot tybetański pozostaje fascynującym, choć wciąż enigmatycznym gatunkiem, którego ochrona wymaga dalszych badań i działań na rzecz zachowania jego naturalnego środowiska.