Żółw olbrzymi (Aldabrachelys gigantea)
Z pewnością nie zmieści się w terrarium ani w klatce. Ten potężny żółw przypomina chodzącą twierdzę o pokojowym usposobieniu i dużej wytrwałości.
Klasyfikacja
- Gromada: gady
- Rząd: żółwie
- Rodzina: żółwie lądowe
- Rodzaj: Aldabrachelys
- Gatunek: żółw olbrzymi
Występowanie
Największa populacja żółwi olbrzymich zamieszkuje atol Aldabra należący do Seszeli (Ocean Indyjski), odizolowany od działalności człowieka; sporo osobników przebywa także na wyspie Changuu koło Zanzibaru. Żółwie olbrzymie żyją także w niewoli, w parkach na wyspie Rodriguez i Mauritiusie. Zwierzę odnajduje się w wielu rodzajach siedlisk: na łąkach, pastwiskach, w niskich zaroślach, namorzynach i nadmorskich wydmach.
Charakterystyka
Wygląd
Pancerz z reguły brązowy, ciemnoszary lub prawie czarny, wysoki, w kształcie kopuły. Nogi krępe, pokryte łuskami (tarczami), bardzo silne, muszą bowiem wspierać ciężkie ciało. Szyja niezwykle długa, nawet w połączeniu z dużymi rozmiarami, pokryta miękką skórą. Dzięki niej żółw olbrzymi może sięgać do gałęzi ulokowanych na wysokości ok. 1 m nad ziemią.
Wielkość
Wielkością zbliżony do żółwia słoniowego (Chelonoidis nigra) z Wysp Galapagos. Średnia długość pancerza wynosi 120 cm, masa ciała dochodzi do 250 kg. Samice są na ogół mniejsze od samców, mierzą bowiem ok. 90 cm i ważą ok. 150 kg. Porusza się powoli na grubych, ale krótkich nogach zakończonych mocno spłaszczonymi stopami pomagającymi w przemieszczaniu się po miękkim podłożu, zwłaszcza piasku.
Skorupa – pancerz – karapaks (łac. carapax)
Skorupa składa się z gładkich, dużych tarcz i, pomimo cienkiej struktury (1 – 1,5 cm), jest bardzo odporna na nacisk.
Samce mają dłuższe i grubsze ogony od samic.
Dieta
Żółw olbrzymi przejawia w głównej mierze roślinożerność, żywi się trawą, liśćmi, łodygami roślin drzewiastych. Czasem jednak może skosztować małego bezkręgowca bądź padliny – nawet innego żółwia. W niewoli lubi spożywać owoce (jabłka, banany). Ponieważ w środowisku naturalnym nie potrzebuje zbyt dużo wody, żółwiowi olbrzymiemu wystarcza woda z pobranego pokarmu (podobnie jak australijskim „niedźwiadkom” koala.
Wpływ diety na kształt skorupy
Dieta ma wpływ na kształt pancerza: okazy żyjące w naturalnych siedliskach bogatych w pożywienie rosnące nisko mają wyższe skorupy, bardziej kopulaste, nachodzące na szyję. Osobniki żywiące się roślinami z wyższych partii mają bardziej spłaszczone, muszlowate powłoki, uniesione z przodu, aby umożliwić szyi swobodne poruszanie się w górę.
Koewolucja
Żółw spędza większość czasu na poszukiwaniu pożywienia, a jeśli ma na coś naprawdę ochotę, może stanąć na tylnych nogach, aby dostać się do wyższych gałęzi. W wyniku koewolucji (współzależnej ewolucji dwóch lub większej liczby gatunków) w naturalnych rejonach występowania tych gadów powstają tzw. „żółwie darnie” złożone z ponad 20 gatunków traw i ziół.
Wiele z nich w innych miejscach występowania jest znacznie niższych, a nasiona pojawiają się bliżej ziemi, nie na wierzchołkach jak ma to miejsce na żółwich darniach – wszystko po to, aby zwierzę nie uszkodziło szczęki.
Tryb życia, zachowanie
Żółw olbrzymi może żyć samotnie i w stadzie. W grupie żółwie mają tendencję do gromadzenia się na otwartych terenach trawiastych. Największą aktywność wykazuje o poranku, kiedy spędza czas na poszukiwaniu pożywienia.
Żółw olbrzymi kopie podziemne nory lub wypoczywa na bagnach, aby ochłodzić się w upalne dni.
Z reguły jest powolny i ostrożny, ale potrafi się rozpędzić i wykonywać ryzykowne, akrobatyczne figury stając na tylnych nogach w poszukiwaniu pokarmu.
Za każdym razem ryzykuje życie przechylając się do tyłu, ponieważ może upaść na skorupę, a samodzielne „przekręcenie się” na nogi jest niewykonalne.
Żółwia olbrzymiego interesuje obecność człowieka, nie wywołuje jednak w nim strachu, co może być jednym z powodów łatwego wytępiania przez polujących osadników.
Rozmnażanie
Lęgi odbywają się między lutym i majem, na wolności samica składa od 4 do 14 jaj, w ogrodach zoologicznych pojawia się 9 – 25 jaj, z których mniej niż połowa jest zapłodniona. Inkubacja trwa od 3,5 do 7 miesięcy, po której na świat przychodzą młode. Tak duże różnice w długości inkubacji wynikają ze środowiska – w cieplejszych rejonach jaja potrzebują tylko ok. 110 dni wysiadywania, w niższych temperaturach wymagają dłuższej troski, trwającej ok. 250 dni.
Jaja składane są w suchym gnieździe o płytkim podłożu. Po wykluciu młode są w pełni ukształtowane i niezależne.
Co ciekawe, młode wykluwają się praktycznie w jednym momencie, w ciągu 2 tygodni zbiegających się z nadejściem pory deszczowej. Deszcz nie przyspiesza jednak tempa wzrostu żółwików. Dojrzałość płciową osiągają ok. 20 – 30 roku życia – jest ona uzależniona od wielkości zwierzęcia, nie od wieku.
Szczegółowe dane i wymiary
Żółw olbrzymi (Aldabrachelys gigantea)
- Długość skorupy: samice: ok. 90 cm, samce: 120 – 122 cm
- Masa: samice: 150 – 159 kg, samce: ok. 250 kg (rekord 360 kg)
- Długość życia: 80 – 120 lat (rekordziści dożywają ponad 200 lat)
Najdłużej żyjące żółwie, czyli ile lat żyją żółwie
Potwierdzony rekord długowieczności żółwia to wiek żółwia o imieniu Harriet (żółw słoniowy), który przeżył 176 lat (1830 – 23.06.2006 r). W 2006 roku zmarł również żółw Adwaita (żółw olbrzymi), którego niepotwierdzony wiek wynosił prawdopodobnie ok. 255-256 lat. Z potwierdzeniem tego wieku jest zazwyczaj problem, żółwie bowiem nie są nigdy obserwowane przez tak długi okres – Adwaita bowiem urodził się prawdopodobnie koło roku 1750…
W roku 1965 zmarł żółw Tu’i Malila (żółw promienisty – Astrochelys radiata), który przeżył prawdopodobnie ok. 188 lat (1777 – 19.05.1965 r).
Żółw olbrzymi – ciekawostki
- Atol Aldabra został zabezpieczony przed ingerencją człowieka stając się domem ok. 100 000 żółwi olbrzymich. Na obszarze tym istnieje największa populacja żółwia na świecie.
- Żółw olbrzymi jest jednym z największych gatunków żółwi na świecie, jest także jednym z najdłużej żyjących istot.
- Jako największe zwierzę w swoim ekosystemie, żółw olbrzymi spełnia funkcję podobną do słoni (Elephantidae) – przez intensywne poszukiwanie drzew (żywności), tworzy ścieżki używane potem przez inne zwierzęta.
- Żółw olbrzymi dzielił kiedyś atol z wieloma innymi ogromnymi gatunkami żółwi, ale spora część z nich została wybita między XVIII a XIX wiekiem.
- Jednym z największych ciosów dla gatunków atolu Aldabra było przywiezienie obcych zwierząt, np. kóz, które w zatrważającym tempie zjadają to, co żółwie.
- Ze względu na utratę siedlisk spowodowaną przypływem osadników i zwierząt niszczących ekosystem (psy, kozy), żółwie olbrzymie są narażone na wyginięcie.
Polecamy:
super