Pływacz, wal szary (Eschrichtius robustus)
Okazały przedstawiciel waleni choć jeden z mniejszych wielorybów. Jedyny przedstawiciel rodzaju Eschrichtius o zdecydowanym usposobieniu. Wędrowiec i stoik – poznajmy bliżej zwyczaje pływacza, czyli wala szarego.
Klasyfikacja
- Gromada: ssaki
- Rząd: walenie
- Podrząd: fiszbinowce
- Rodzina: pływaczowate
- Rodzaj: Eschrichtius
- Gatunek: pływacz/wal szary
Występowanie
Pływa w wodach północno-wschodniego Pacyfiku, u wybrzeży Ameryki Północnej, jak również na obszarze północno-zachodnim – u wybrzeży Azji, jednak ta populacja jest zagrożona wyginięciem w stopniu krytycznym. W północnej części Oceanu Atlantyckiego został wytępiony w XVII/XVIII wieku.
Charakterystyka
Wygląd
Ubarwienie ciemne, w odcieniach grafitu, ozdobione charakterystycznymi, biało-szarymi plamami i bliznami pozostawionymi przez pasożyty. Cielęta są ciemniejsze od swych rodziców – ich ubarwienie może być w odcieniach szarości przechodzących w czerń. Starsze wale mają imponującą wagę, dochodzącą do 40 ton. Na czubku głowy znajdują się dwie przetchlinki, przez które pływacz wyrzuca parę wodną tworząc strumień wodny w kształcie litery „V”.
Wal szary charakteryzuje się krótkimi płytami fiszbinowymi i ich beżowym zabarwieniem. Na górnej szczęce tworzą małe zagłębienia, wyglądające jak pojedyncze, krótkie, sztywne włosy i są niezbyt dobrze widoczne z daleka. Skóra na głowie jest pełna wybrzuszeń i bruzd. Na gardle skóra również nie jest pozbawiona fałd – obserwuje się od 2 do 5 takich bruzd na gardle pływacza. Nie posiada płetwy grzbietowej, zamiast niej został wyposażony w 6 – 12 grzbietowych „kostek”. Ogon sercowaty, głęboko karbowany, ułożony w poziomie, osiąga 3 – 3,7 m szerokości.
Pożywienie
Przepada za skorupiakami dennymi. Łapie je obracając się na bok (zwykle na prawy, ponieważ często starsze osobniki tracą wzrok w prawym oku), zgarniając osad z dna morza. W pobieraniu pokarmu pomagają mu fiszbiny działające jak sito chwytające małe zwierzęta morskie (m.in. obunogi) razem z piaskiem, wodą i innymi „dodatkami”, których nie ma z zwyczaju zjadać.
Głównym miejscem żerowania dla zachodniej subpopulacji pacyficznej są szelfy kontynentalne (5 – 15 m głębokości), zwłaszcza od północno-wschodniego wybrzeża Wyspy Sachalin, w szczególności od południowej części Piltun Lagoon. Pojedyncze osobniki widuje się także na żerowiskach przy zachodniej Kamczatce, ale praktycznie wszystkie pływacze z tej subpopulacji żywią się u wybrzeży Piltun Lagoon.
Migracje
Gdy w październiku lód zaczyna pokrywać wody, małe grupy pływaczy z populacji wschodniopacyficznej rozpoczynają 2-3 – miesięczną podróż na południe. Pokonują Morze Beringa i Morze Czukockie, aby dostać się do ciepłych wód lagunowych Meksyku nieopodal Półwyspu Kalifornijskiego (Zatoka Kalifornijska). Podróżują wzdłuż zachodniego wybrzeża Kanady, Stanów Zjednoczonych i Meksyku.
Populacje zachodnie przebywają w lecie w Morzu Ochockim, głównie u północno-wschodnich wybrzeży Wyspy Sachalin należącej do Rosji. Czasem odwiedzają wybrzeża Kamczatki i inne rejony przybrzeżne Morza Ochockiego. Szlaki migracyjne i zimowiska nie zostały zbyt dobrze poznane. Informacje o pływaczach z tej populacji docierają z wybrzeży wschodniej i zachodniej Japonii oraz rejonów nadmorskich Chin. Tereny rozrodu również nie są znane, przypuszcza się jedynie, że samice rodzą w okolicach Wyspy Hainan.
Migrujące grupy pływaczy przemieszczają się zarówno w dzień, jak i w nocy pokonując ok. 120 km dziennie. Od połowy grudnia do początku stycznia większość osobników widywać można z wybrzeży ciągnących się między Monterey i San Diego. Dzięki „odwiedzinom” pływaczy w tamtych okolicach rośnie zainteresowanie tzw. ekoturystyką ssaków morskich, które ogląda się w ich naturalnych miejscach występowania w okresie migracji. Z końcem grudnia i początkiem stycznia samice wydają na świat młode w lagunach Dolnej Kalifornii (Baja California).
Odkryto, że pływacze upatrzyły sobie najbardziej 3 laguny: Lagunę Ojo de Liebre, Lagunę San Ignacio oraz Zatokę Magdaleny. Pierwszymi przybyłymi są z reguły ciężarne samice poszukujące schronienia podczas porodu oraz samice poszukujące samców. Od połowy lutego do marca do lagun przypływa reszta pływaczy, które będą zajmować się młodymi, wydawać cielęta na świat i kopulować.
W lutym i marcu laguny opuszczają jako pierwsze samce i samice bez potomstwa. Karmiące matki i ciężarne samice odpływają na końcu. Wypływają dopiero wtedy, gdy ich młode będą gotowe do drogi, czyli wraz z nadejściem kwietnia. Zdarzały się również matki przebywające ze swymi młodymi aż do maja. Pod koniec marca lub na początku kwietnia ssaki powracają „na stare śmieci”. Ich podróż powrotna odbywa się przez Zatokę Puget (mieszkańcy Everett w stanie Waszyngton mogą obserwować z wybrzeży te podróżujące olbrzymy), prosto w wody Kanady.
Rozmnażanie
Samice wykazują wysoką synchronizację porodów i okresu przed zapłodnieniem. Większość z nich staje się płodna na przełomie listopada i grudnia, a ich cechą wyróżniającą jest potrzeba posiadania kilku samców, z którymi mogą kopulować. Dominująca część samic rodzi jedno cielę co 2 lata, ale żadnym odstępstwem od normy nie jest wydawanie potomstwa rokrocznie.
W okresie godowym samce ulegają nieznacznej metamorfozie: masa jąder zwiększa się, co połączone jest z okresem, w którym większość samic wchodzi w ruję. Ciąża trwa ok. 13,5 miesiąca. W drugiej połowie ciąży płód zaczyna szybciej rosnąć i nabierać masy. Poród odbywa się z reguły w połowie stycznia. Cielę rodzi się ogonem do przodu, aby nie zachłysnąć się wodą i nie utonąć. Noworodek mierzy ok. 4 metrów długości i żywi się mlekiem matki przez 7 ok. miesięcy.
Zagrożenia
Mimo, iż gatunek nie jest zagrożony wyginięciem jest narażony na wiele sytuacji, do których nie jest przystosowany, a które są w większości dziełem człowieka. Zagrożeniami dla populacji północno-wschodniego Pacyfiku są: zmiany klimatyczne, nadmierny hałas, poławianie, groźba toksycznych wycieków, nadmierna aktywność ludzka w lagunach, w których pływacze rozmnażają się, zderzenia z łodziami, uwięzienie w sieciach, działanie paliw kopalnych w trakcie poszukiwania i wydobywania surowców.
Zagrożenie wali szarych z populacji zachodniej wynika z wydobywania podmorskich złóż ropy naftowej i gazu w pobliżu ich letnich żerowisk. Innym, chyba największym problemem dla tej populacji, jest prowokowanie ze strony turystów obserwujących te ssaki w trakcie migracji, co stanowi realne zagrożenie dla przetrwania przyszłych populacji. Nieprzyjazna dla pływaczy jest również industrializacja zatok skutkująca zanieczyszczeniem wód i wzmożonym ruchem turystycznym.
Szczegółowe dane/wymiary
Pływacz/Wal szary (Eschrichtius robustus)
- Długość: 13 – 15 m (samice są nieco większe od samców)
- Masa: 15 – 36 ton (max. 40 t)
- Szerokość ogona: 3 – 3,7 m
- Fiszbiny: do 45 cm
- Długość życia: 50 – 70 lat
Wal szary – ciekawostki
- Cielę wala szarego wypija od 190 do 300 l mleka dziennie.
- Mleko samicy pływacza składa się w ok. 53% z tłuszczu.
- W okresie 2-3 – miesięcznej migracji pływacz pokonuje 8 000 – 11 000 km w jedną stronę.
- W czasie podróży na południe płynie z prędkością ok. 8 km/h.
- Dystans do pokonania w obie strony w trakcie migracji (16 000 – 22 000 km) został określony jako najdłuższa roczna migracja spośród wszystkich ssaków.
- Ze względu na rozmiary i potrzebę migracji rzadko bywa hodowany w niewoli, a nawet, jeśli uda się to osiągnąć, przebywanie w niewoli nie trwa długo.
- Uważa się, że samice rodzą w płytkich lagunach, aby uniknąć ataków na młode ze strony orek i rekinów.
- Obecnie nie istnieje zarejestrowany przypadek narodzenia bliźniąt, ale zarejestrowano przypadek ciąży bliźniaczej.
- Pływacz jest pod ochroną przed poławianiem komercyjnym.
Polecamy:
czemu ten waleń podpływa tak blisko brzegu?????
Żeruje na szelfach kontynentalnych (ulubione łowiska), pływa zaś wszędzie w oceanie.