Lampart morski (Hydrurga leptonyx)

Lampart morski (Hydrurga leptonyx)

Lampart morski to myśliwy wyspecjalizowany w polowaniu na zwinną, dużą zdobycz, którą chwyta szybko i równie szybko zabija. Z tego powodu ludzie przykleili mu łatkę niebezpiecznego drapieżcy, który jest w stanie zabić człowieka.

Swą nazwę zawdzięcza cętkowanej sierści, jednak czy tylko to łączy go przepięknymi lampartami? Bardzo prawdopodobne, iż nie jest to jedyna cecha. Spróbujmy poznać lepiej jednego z największych przedstawicieli rodziny fokowatych.

Klasyfikacja

• Gromada: ssaki
• Rząd: drapieżne
• Nadrodzina: płetwonogie
• Rodzina: fokowate
• Rodzaj: Hydrurga
• Gatunek: lampart morski / amfitryta lamparcia

Występowanie

Zamieszkuje głównie wybrzeża Antarktydy oraz większość jej wysp. Można go jednak spotkać również u wybrzeży południowej Australii oraz jej mniejszej wyspy Lord Howe, na Tasmanii, Nowej Zelandii, RPA, Ziemi Ognistej (archipelag Ameryki Południowej) oraz w pobliżu wyspy Cooka.

Charakterystyka

Wygląd

Lampart morski, zaliczany do największych fokowatych, może osiągać 2,4-3,5 m długości i ciężar 200-500 kg (samice są nieco większe od samców). Ciało jest okazałe, pokryte ciemnoszarym, rzadkim futrem, spodnia część natomiast jest jaśniejsza. Na gardle i piersi białe tło pokrywają ciemne plamki. Stały się one przyczyną powstania nazwy zwyczajowej, sugerującej podobieństwo do lamparta (Panthera pardus).

Zęby

W pysku widoczne są ostre i bardzo długie kły oraz siekacze typowe dla drapieżników. Trzonowce dostosowane są jednak do cedzenia wody z kryla, w czym bardzo przypomina krabojada (Lobodon carcinophaga).

Niezwykła szyja…

Ciekawą częścią ciała lamparta morskiego jest… szyja – przypomina nieco szyję gadów. Dzięki swej długości i elastyczności pozwala zwierzęciu wyciągnąć głowę mocno do tyłu niczym wąż, a następnie, silnym uderzeniem, wgryźć się w ciało ofiary.

Dieta i sposób polowania

Lampart morski słynie ze swej waleczności i umiejętności myśliwskich. Od innych fokowatych odróżnia go bowiem zamiłowanie do polowania na dużą zdobycz. Na lądzie trudno w to uwierzyć, ponieważ lampart morski porusza się ociężale i niezgrabnie. W wodzie jest jednak szybki i zwrotny, dlatego świetnie idzie mu chwytanie pingwinów oraz innych fokowatych, głównie uchatki antarktycznej (Arctocephalus gazella) i cieląt słoni morskich południowych (Mirounga leonina).

Mimo reputacji zabójcy, lampart morski nie żywi się wyłącznie dużą zdobyczą. Chętnie spożywa również kryl, który stanowić może nawet 50% diety, zwłaszcza w okresie zimowym, gdy inne źródła pożywienia są ograniczone. Poza wymienionymi lampart morski poluje również na ryby, kalmary, ptaki, zjada nawet padlinę wielorybów.

Podczas polowania na pingwiny prawie całkowicie zanurza się w wodzie i obserwuje brzegi lądolodu. Czeka, aż w pobliżu pojawi się zdobycz, następnie chwyta ją za nogi, energicznie potrząsa, a następnie mocno uderza o powierzchnię wody, aby ją zabić. Ponieważ jednak lampart morski nie posiada odpowiednich zębów do cięcia mięsa, ofiarę porcjuje poprzez odrywanie mięsnych kawałków.

Drugi po orce

W wodach Antarktydy, lampart morski jest drapieżnikiem ustępującym jedynie orkom.

Tryb życia

W miesiącach letnich poluje pośród lodów otaczających kontynent, spędzając większość czasu w wodzie. Zimą przenosić się może na północne wyspy Antarktydy. Czasem zapędza się o wiele dalej, np. do południowych wybrzeży Argentyny, Chile, Australii czy Nowej Zelandii.

Samotnik z wyboru

Prowadzi samotniczy tryb życia, w małe grupy łączy się tylko w okresie godów. Grupy rodzinne tworzą tylko samice z młodymi.

Rozmnażanie

W czasie zalotów obie płcie emitują donośne dźwięki, aby przyciągnąć partnerów. Po ciąży trwającej ok. 9 miesięcy, w czasie antarktycznego lata, na świat przychodzi jedno cielę. Rodzi się w norze wykopanej w lodzie. Tworzenie lęgowiska zajmuje samicy nawet kilka miesięcy przed urodzeniem. Po porodzie matka opiekuje się młodym dopóki nie stanie się w pełni samodzielne. Dojrzałość płciową osiągnie w 4-5 roku życia (samce dojrzewają później).

Ataki na ludzi

Teoretycznie lampart morski może być niebezpieczny dla człowieka, ale ataki tego rodzaju zdarzały się rzadko. Udokumentowano jednak kilka agresywnych zachowań względem Homo sapiens.

W latach osiemdziesiątych XX wieku szkocki badacz Gareth Wood został 2 razy ugryziony w nogę, kiedy zwierzę próbowało wciągnąć go z lodu do morza. Towarzyszom Szkota udało się jednak odstraszyć drapieżnika kopniakami w głowę.

Jednym z najbardziej dramatycznych wydarzeń był jednak przypadek biologa Kirsty Brown z British Antarctic Survey. W czasie wyprawy Kirsty została wciągnięta do wody przez lamparta morskiego. Zwierzę wraz ze swą ofiarą zanurzyło się na ok. 60 m głębokości, co doprowadziło do śmierci kobiety. Wydarzenie to zostało zapisane w historii jako pierwszy znany przypadek ludzkiej śmierci spowodowanej przez lamparta morskiego.

Szczegółowe dane

Lampart morski (Hydrurga leptonyx)

• Długość ciała: samce 2,8-3,3 m, samice 2,9-3,8 m
• Waga: samce do 300 kg, samice do 500
• Młode po urodzeniu: ok. 100 cm długości, waga ok. 30 kg
• Długość kłów: 2,5 cm
• Długość życia: do 26 lat lub więcej

Lampart morski – ciekawostki

• Nazwa Hydrurga oznacza tyle co „pracujący/działający w wodzie”, natomiast Leptonyx tłumaczyć można jako „mały pazur”.
• Lampart morski jest drugim po orce głównym drapieżnikiem (drapieżnikiem alfa) Antarktydy.
• Lampart morski jest trzecim co do wielkości przedstawicielem fokowatych, zaraz po słoniu morskim południowym i słoniu morskim północnym.
• Poza wrogością i agresją lampart morski wykazuje również ciekawość i śmiałość. Trudno czasem ocenić, czy zachowania względem pingwinów to polowanie czy zabawa. Wiadomo jednak, że podczas spotkania nurka Paula Nicklena drapieżnik przynosił mu żywe, ranne i martwe pingwiny. Podejrzewa się, że chciał w ten sposób nauczyć człowieka sztuki łowieckiej.
• Lampart morski najczęściej atakuje czarne, torpedowe pontony i łodzie hybrydowe. W czasie wypraw na tereny występowania tych fokowatych naukowcy dodatkowo zabezpieczają statki specjalnymi osłonami uniemożliwiającymi ich przebicie.
• W filmie Przygoda na Antarktydzie z Paulem Walkerem, lampart morski wystąpił w roli czarnego charakteru atakując psa.

Polecamy

• Zwierzęta morskie
• Pingwiny
• Wydry
• Słonie morskie
• Foki
• Uchatki