Dzioborożce (Bucerotidae)
Można o nich powiedzieć „tukany Afryki”, bowiem są bardzo podobne do tych południowoamerykańskich ptaków, ale raczej nie uznaje się pokrewieństwa między nimi. Dzioborożce zawdzięczają swą nazwę specyficznym naroślom na dziobach, czyniąc je jednymi z najdziwniejszych stworzeń ziemskiej fauny.
Klasyfikacja
- Gromada: ptaki
- Podgromada: Neornithes
- Nadrząd: neognatyczne
- Rząd: dzioborożcowe
- Rodzina: dzioborożce
W rodzinie dzioborożców sklasyfikowano ok. 55 gatunków posegregowanych w 13 rodzajach.
Występowanie
Domem dzioborożców jest Afryka Subsaharyjska, subkontynent indyjski, aż po Filipiny i Wyspy Salomona.
Afryka
Kontynent afrykański zamieszkują 24 gatunki, 13 z nich preferuje tereny otwarte (sawanny, busz), niektóre lubią bardzo suche obszary. Pozostałe przebywają w gęstych lasach.
Azja
W Azji sytuacja wygląda nieco inaczej: tylko jeden gatunek wybiera tereny otwarte, pozostałe zajęły formacje leśne. Na subkontynencie indyjskim żyje 10 gatunków dzioborożca, z czego 9 zajęło Indie.
Na Sri Lance mieszka tylko jeden przedstawiciel – toko cejloński (Ocyceros gingalensis). W Indiach ilościowo dominuje natomiast toko indyjski (Ocyceros birostris).
Indonezja może pochwalić się 13 gatunkami, 9 z nich żyje na Sumatrze, resztę spotkać można na Sumbie, Sulawesi, Irianie Zachodnim i Kalimantanie.
Charakterystyka
Wygląd
Dzioborożce wykazują bardzo duże różnice w rozmiarach, niektóre ważą kilkaset gramów, inne kilka kilogramów. Samce są zawsze większe od samic. Ptaki charakteryzują się ciężkimi dziobami, wspieranymi na mocnych mięśniach szyjnych i zlanych ze sobą kręgach. Potężny dziób pomaga w walce, czyszczeniu piór, podczas budowy gniazda i polowania. Unikalną cechą rodziny jest narośl o pustym wnętrzu, biegnąca wzdłuż górnej części dzioba.
U niektórych gatunków jest prawie niewidoczny i wydaje się nie spełniać innej funkcji niż wzmocnienia dzioba. Niektóre dzioborożce mają tak okazałe hełmy, że posiadają dodatkową kość wzmacniającą strukturę, natomiast sama narośl wyposażona jest otwory, które powodują, że działa ona jak rezonator pomagający emitować różne dźwięki. Kask Hełmoroga (Rhinoplax vigil) nie jest pusty w środku, ale wypełniony kością i służy jako taran w brutalnych powietrznych walkach.
Upierzenie jest zazwyczaj szare, czarne, brązowe lub białe, ale przełamaniem monochromatycznego ubarwienia jest nierzadko barwny dziób lub kolorowa skóra twarzy, albo korale. Niektóre gatunki wykazują dymorfizm płciowy związany z ubarwieniem, np. samica dzioboroga abisyńskiego (Bucorvus abyssinicus) ma niebieską skórę twarzy i podgardla, a samiec ubarwiony jest w tych samych miejscach czerwono-niebiesko.
Dzioborożce mają dobry wzrok, ale duży dziób i hełm mogą skutecznie przeszkadzać w widzeniu pełnego obrazu. Jednak, dzięki widzeniu czubka dzioba, potrafią bardzo precyzyjnie chwytać pokarm.
