Mormi borneański – tajemniczy kot z Borneo

Wydaje się, że lądy są już dobrze poznane. Na pewno na tyle, by przed ludzkim wzrokiem nie zdołał się ukryć żaden większy gatunek zwierzęcia. Tymczasem zdarza się, ze czasem nie wiemy prawie nic nawet o dużych ssakach. Jednym z najbardziej tajemniczych jest pewien żyjący na Borneo dziki kot.

Mormi borneański, zwany też badią albo kotem z Borneo, to drapieżny ssak, ednemit żyjący – jak sama nazwa wskazuje – wyłącznie na Borneo. Został odkryty przypadkiem, podczas polowania na tygrysy na Półwyspie Malajskim. Od tamtej pory zwierzę to udało się schwytać zaledwie kilkanaście razy, a przez blisko 140 lat nie udało się go sfotografować na wolności.

Klasyfikacja

• Gromada: Ssaki
• Rząd: Drapieżne
• Rodzina: Kotowate
• Rodzaj: Mormi
• Gatunek: Mormi boreański, kot z Borneo, badia (Catopuma badia)
• Synonim: Felis badia, Pardofelis badia

Charakterystyka

Wygląd

Mormi borneański waży 3–4 kg. Bez ogona mierzy ok. 50–67 cm, sam ogon ma 30–40 cm. Należy jednak podkreślić, że dane te opracowano na podstawie pomiarów zaledwie tuzina badii, więc faktycznie mogą żyć większe lub mniejsze zwierzęta tego gatunku.

Ciało jest smukłe, barwy kasztanowatej, na brzuchu w nieco jaśniejszym odcieniu, w dolnych partiach ciała ozdobione ciemniejszymi cętkami. Na głowie znajdują się dwa ciemne pasy biegnące od kąta każdego oka na tył głowy. Oczy są stosunkowo duże, a uszy niewielkie, zaokrąglone. Ogon jest wąski, zaostrzony, na górnej części jego koniuszka znajduje się czarna plamka.

Tryb życia

Mormi borneański jest mało wybredny, jeśli chodzi o środowisko życia – spotyka się go zarówno w górach (na wysokości do 1800 m), jak na nizinach. Zamieszkuje głównie lasy, ale ślady jego występowania znajdowano również na pozbawionych lasów partiach gór, a także blisko wybrzeży morskich. Na trzy zwierzęta natknięto się blisko rzek, lecz przypuszcza się, że trafiły tam przypadkiem podczas wędrówki, zaś na co dzień unikają wody.

Badia prowadzi bardzo skryty, nocny tryb życia, a jako że żyje w gęstych lasach, wyjątkowo trudno go obserwować. To sprawia, że niewiele informacji na jego temat jest pewnych. Wiadomo, że poluje na ptaki, gryzonie, a czasem również na małpy. Jednak nie wiadomo, jak dokładnie poluje, np. czy samotnie, czy w grupach. Zupełnie nic nie wiadomo również na temat rozrodu tego gatunku.

Zagrożenia

Badia jest uznany za gatunek skrajnie zagrożony wyginięciem. Największy zagrożeniem dla niego jest stale postępujące wycinanie lasów na Borneo spowodowane postępującym zapotrzebowaniem na plantacje palm. O ile w 1980 r. aż ¾ wyspy było porośnięte lasami, to w 2005 r. lasy zajmowały tylko połowę powierzchni.

Proponowano, by na Borneo założyć sieć 25 parków narodowych, jednak tylko trzy funkcjonują, a pozostałe są w trakcie tworzenia. Bardzo utrudnia to ochronę kota z Borneo, zwłaszcza przy uwzględnieniu jego skrytego trybu życia.

Innym zagrożeniem dla mormi borneańskiego są kłusownicy. Polują oni na to zwierzę dla skór. Na szczęście – sądząc po stosunkowo niewielkiej ilości stwierdzonych nielegalnie pozyskiwanych skór – łowy na tego kota udają się kłusownikom rzadko.

Mormi borneański i nauka

Badania nad kotem z Borneo można opisać jako serię przypadków i szczęśliwych zbiegów okoliczności. Zwierzę zostało opisane i nazwane przez Johna Edwarda Graya w 1874 r. na podstawie skóry i czaszki znalezionej przez Alfreda Russela Wallace’a.

Trofea te zostały odnalezione w 1856 r., ale wcześniej uznawano je za szczątki młodego osobnika mormi złocistego. Udane pobranie próbki krwi w 1992 r. pozwoliło stwierdzić, że te dwa gatunki faktycznie są spokrewnione, a rozdzieliły się ok. 5 mln lat temu, zanim jeszcze morze odseparowało Borneo od kontynentalnej Azji.

Od czasu opisania w 1874 r. udało się schwytać tylko 12 zwierząt tego gatunku. Ostatniego badię znaleziono w pułapce w 1992 r i zawieziono do Muzeum Sarawak (najstarsze muzeum na Borneo), jednak nie dożył do przybycia naukowców. Od tamtej pory uczeni podejmują próby obserwacji tego zwierzęcia przy użyciu nowoczesnej technologii – aparatów fotograficznych i kamer. Dzięki temu udało się w 2002 r. po raz pierwszy sfotografować to zwierzę na swobodzie. Przez kolejne trzy lata nagrano 15 kotów z Borneo.

Obserwacje dowiodły, że zwierzę to nie jest tak rzadkie, jak sądzono, prowadzi za to wyjątkowo skryty tryb życia. Znacznie utrudnia to zarówno uzyskiwanie informacji o nim, jak i skuteczną ochronę.

Szczegółowe dane / wymiary

Mormi boreański, kot z Borneo, badia (Catopuma badia)

• Długość bez ogona: 49.5–67 cm
• Długość ogona: 30–40cm
• Masa: 3–4 kg
• Populacja: < 2500 osobników

Ciekawostki

• Nie da się dokładnie określić liczebności kota z Borneo. Na podstawie śladów i przypuszczalnego zagęszczenia ocenia się, że dziś na wyspie żyje ok. 2,5 tysiąca tych zwierząt, przy czym populacja ulega zmniejszeniu.
• Nigdy nie udało się zaobserwować młodych mormi borneańskich ani nawet ich śladów czy też ciężarnych samic.

Polecamy:

• Mormi – azjatycki kot złocisty
• Ocelot
• Margaj
• Karakal
• Wielkie koty
• Manul
• Kot błotny
• Inteligencja kotów
• Kot domowy
• Rasy kotów
• Rasy psów
  
• Najmądrzejsze psy TOP 10
  
• Agresywne rasy psów TOP 10
  
• Największe psy – TOP 10