Kocie wibrysy – czyli wąsy kota

Kota przedstawiać nikomu nie trzeba. Jest to zwierzę tak popularne, że dla niektórych stało się zwykłe i mało ważne. A szkoda, bo nie każdy wie, że koty mają niezwykłą zdolność korzystania ze swoich wąsów. Co więcej, umiejętności te mogą się przydać także człowiekowi.

Wibrysy – kocie wąsy i ich budowa

Wąsy kota to inaczej wibrysy. To czułe, sztywne, grube włosy zakończone mieszkiem włosowym, który jest umiejscowiony blisko zatoki żylnej, a więc bardzo głęboko. Poduszeczka zatokowa ma liczne zakończenia nerwowe i dzięki temu może odbierać sygnały dotykowe z wibrysów.

Wibrysy mogą być umieszczone na policzkach, nad oczami oraz na dolnej i górnej wardze.

Na samych policzkach kot ma od 18 do 24 wąsów.

Niezwykłe wąsy nie są jednak własnością jedynie kotów. Inne zwierzęta, takie jak szczur czy opos również korzystają z ich właściwości.

Funkcja wibrysów

Wibrysy służą głównie do orientacji w terenie. Koty dzięki nim aktywnie badają przestrzeń, nawet z zamkniętymi oczami.

Gdy koci wąs delikatnie dotknie przeszkody, zwierzę potrafi ocenić jej przybliżony kształt i wielkość. Porusza wtedy wąsami, by zdobyć jak najwięcej informacji. Co ciekawe, wibrysy są tak rozstawione, że ich łączna długość po obu stronach pyska (wraz z nosem) odpowiada szerokości ciała kota. Dzięki temu potrafi on ocenić, czy zmieści się w danym otworze (np. czy przeciśnie się pomiędzy sztachetami w płocie).

Wąsy reagują nie tylko na dotyk, ale nawet na najlżejszy ruch powietrza. Dzięki temu kot potrafi ustalić, w którą stronę przemieszcza się dany obiekt (bądź potencjalna zdobycz) i odpowiednio do tej wiedzy zareagować, niezależnie od pory dnia czy nocy. Wie również, że ktoś chce go dotknąć, nawet jeśli wydaje się, że słodko drzemie przy kominku…

Co więcej, wąsy zastępują kotom oczy również dlatego, że zwierzęta te po prostu nie widzą zbyt dobrze z bliska. Niekiedy nie są w stanie dostrzec przysmaku leżącego pod nosem. Czułe wibrysy umożliwiają tym dalekowidzącym zwierzętom rozpoznawanie przedmiotów leżących w pobliżu.

Kocie wąsy sprawują tak ważne funkcje w prawidłowym działaniu organizmu zwierzęcia, że jeśli się ich go pozbawi, kot traci sprawność, zupełnie tak, jak człowiek, który nagle oślepł.

Wibrysy a nauka, czyli e-wąsy

Badaniem kocich wibrysów zajmowali się naukowcy z Lawrence Berkley National Laboratory leżącego na terenie University of California w Stanach Zjednoczonych.

W oparciu o swoje obserwacje stworzyli oni niezwykle czułe elektroniczne wąsy wyposażone w czujniki tensometryczne.

Urządzenia te zbudowano z podstawowej warstwy nanorurek węglowych asymetrycznie pokrytych nanocząsteczkami srebra. Ich górna powłoka zawiera mniej nanocząsteczek srebra niż dolna, dzięki czemu gotowy kompozyt potrafi wykryć odkształcenia wynikłe z rozciągania i ściskania e-wąsów przy kontakcie z danym przedmiotem, a co za tym idzie, odczytać sygnał dotykowy.

Dzięki odpowiedniej konstrukcji elektroniczne wąsy są tak czułe, że reagują nawet na nieznaczne ciśnienie (na poziomie jednego paskala), czyli na nacisk podobny do tego, jaki wywiera pojedyncza kartka na blat stołu. Jest to najwyższa czułość, jaką do tej pory zdołali stworzyć naukowcy w sensorach dotykowych, nawet dziesięć razy czulsza od znanych obecnie czujników pojemnościowych i rezystancyjnych.

Co więcej, monitorowanie za pomocą tych elastycznych włókien odbywa się w czasie rzeczywistym, umożliwia więc wykorzystanie tych konstrukcji w szerokim zastosowaniu.

Zastosowanie

Dzięki prostej konstrukcji, niskiej wadze, łatwości produkcji i doskonałej wydajności, elektroniczne wąsy można zastosować w szerokim zakresie, zarówno w robotyce, jak i medycynie a nawet w meteorologi.

Roboty wyposażone w e-wąsy mogą niejako „widzieć” i „czuć”, dzięki czemu łatwiej poruszają się, omijając przeszkody.

Lekarze mogą wykorzystać te niezwykle wrażliwe czujniki np. do pomiaru częstotliwości akcji serca.

Meteorolodzy natomiast dzięki nim potrafią stworzyć trójwymiarowe mapy przepływu strumienia wiatru.

Wibrysy – ciekawostki

Podobną funkcję do kocich wibrysów pełnią włosowate pióra u nielotnych ptaków kiwi oraz wąsiki w pobliżu otworu gębowego u niektórych ryb sumokształtnych.

Chociaż wibrysy występują u wielu gatunków zwierząt, tylko koty mają je również w okolicy nadgarstków, na spodzie łap, pomiędzy opuszkami.

Wibrysy są również bardzo czułe na ból – z tego powodu nie wolno ich obcinać ani ciągnąć. Troskliwi opiekunowie kotów dostosowują kształt miseczki swoich pupili do ich budowy, używając płaskich, szerokich spodków bądź talerzyków.

Niektórzy uważają, że kocie wąsy odzwierciedlają nastrój zwierzęcia. Podobno spokojny kot ma luźne, ustawione poziomo wąsy, podekscytowany wygina je do przodu a przestraszony lub rozzłoszczony kładzie na boki policzków.

Wibrysy mogą zmieniać kolor wraz z wiekiem, stając się siwe lub białe.

Polecamy

• Wielkie koty
• Inteligencja kotów
• Kot domowy
• Rasy kotów
• Rasy psów
  
• Najmądrzejsze psy TOP 10
  
• Agresywne rasy psów TOP 10
  
• Największe psy – TOP 10