Pies leśny, pakożer leśny (Speothos venaticus)

Tajemniczy przedstawiciel psowatych z Ameryki Południowej i Środkowej fascynuje zarówno naukowców, jak i miłośników egzotycznych zwierząt. Nie znamy go zbyt dobrze, ale to czego się dowiedzieliśmy wprawia w zdumienie. Pies leśny łączy w sobie bowiem usposobienie wilka z umiejętnościami pływackimi wydry. Czym jeszcze zaskoczy nas ten niewielki mieszkaniec lasów i bagien?

Klasyfikacja

• Gromada: ssaki
• Rząd: drapieżne
• Rodzina: psowate
• Rodzaj: Speothos
• Gatunek: pies leśny / pakożer leśny

W obrębie gatunku sklasyfikowano 3 podgatunki:

Speothos venaticus venaticus

Większość osobników z tego podgatunku przebywa w Brazylii, ale spotyka się je również we wschodnim Ekwadorze, południowej Kolumbii i Wenezueli, Gujanie, Peru, północnym Paragwaju oraz w Boliwii. Charakteryzuje się średnim rozmiarem ciała i ciemnym umaszczeniem.

Speothos venaticus wingei

Występuje na południu Brazylii i Paragwaju oraz na granicy północno–wschodniej Argentyny. Wielkością zbliżony do S. v. venaticus, pokryty jest jednak jaśniejszą sierścią.

Speothos venaticus panamensis

Spotykany w Panamie, zachodnim Ekwadorze, północnej Kolumbii i Wenezueli. Osobniki z tego podgatunku są małe i jasno umaszczone.

Występowanie i siedliska

Zamieszkuje głównie nizinne lasy do 1900 m n.p.m., podmokłe i bagienne łąki, okolice rzek, jak również otwarte równiny i suchy ekoregion zwany Cerrado. W przeszłości zasięg występowania psa leśnego mógł obejmować państwa wysunięte mocno na północ (Kostaryka). Niewykluczone, że przetrwały tam do dzisiaj.

Charakterystyka

Wygląd

Dorosłe osobniki mają miękkie, długie futro w odcieniach płowo–brązowych, na głowie, szyi i grzbiecie przechodzących w rudości; im bliżej ogona, tym ciemniejsza sierść. Spodnia część ciała jest pokryta ciemnym włosem, czasem na podgardlu zauważyć można jasny akcent. Niedojrzałe osobniki są jednolicie czarne. Gatunek charakteryzują krótkie kończyny i pysk oraz stosunkowo małe uszy. Zęby przystosowane są do diety mięsnej.

Sylwetka

Kształt sylwetki przypomina bardziej łasicowate niż psowate, dodatkowo łapy są błoniaste. Dzięki temu potrafi poruszać się zarówno na lądzie, jak i w wodzie.

Choć populacja tego zwierzęcia jest dosyć duża, rzadko można je spotkać. Niewiele zatem wiadomo o jego nawykach.

Wielkość

Pies leśny osiąga 55-75 cm długości bez ogona, który mierzy ok. 13 cm. Wysokość w kłębie mieści się w przedziale 20-30 cm, a waga wynosi 5-8 kg.

Dieta

W gęstym lesie najczęściej poluje w grupach złożonych przynajmniej z 2-3 psów. Zwykle łapie wtedy duże gryzonie, takie jak paka i aguti. Na bardziej otwartych przestrzeniach woli szukać pożywienia samotnie, wybierając mniejsze gryzonie oraz jaszczurki teju, węże i ptaki gniazdujące na ziemi. Istnieją jednak doniesienia, że pies leśny jest w stanie schwytać zwierzę większe od siebie, np. kapibarę, a w grupie złożonej z sześciu osobników może powalić nawet 250-kilogramowego tapira.

Podczas łowów na paki część stada goni ofiarę na lądzie, podczas gdy druga część czeka w wodzie, do której gryzoń próbuje uciec.

Tryb życia, rozmnażanie

Poluje w ciągu dnia, nocą sypia w jaskiniach, opuszczonych gniazdach lub w pniach powalonych drzew. Podczas polowania (i nie tylko) członkowie grupy porozumiewają się ze sobą za pomocą licznych odgłosów, co może być spowodowane faktem, że w gęstym lesie trudno o komunikację wizualną.

Jak wszystkie psowate żyje w grupach rodzinnych, złożonych z ok. 12 osobników. W stadzie tylko para alfa może się rozmnażać – u innych samic ruja zostaje wygaszona.

Samica alfa jest płodna co 15-44 dni, ruja trwa ok. 12 dni, ciąża trwa natomiast 65-83 dni, po której na świat przychodzi 3-6 młodych (czasem zdarza się miot złożony nawet z 10 szczeniąt).

Od razu po narodzinach młode są ślepe i bezbronne, zaczynają widzieć po 14-19 dniach, w tym czasie również po raz pierwszy wychodzą z kryjówki. Potomstwem opiekuje się nie tylko matka, ale również nierozmnażający się członkowie rodziny. Samce zajmują się natomiast przynoszeniem jedzenia samicom. Matka odstawia potomstwo od piersi po ok. 4 tygodniach, dojrzałość płciową osiągają natomiast w 1 roku życia.

Szczegółowe dane i wymiary

Pies leśny, pakożer leśny (Speothos venaticus)

• Długość ciała (bez ogona): 55-75 cm
• Długość ogona: 12-15 cm
• Wysokość w kłębie: 20-30 cm
• Waga: 5-8 kg
• Długość życia: ok. 10 lat w niewoli

Pies leśny (Speothos venaticus) – ciekawostki

• Bardzo niewiele wiadomo o zwyczajach psa leśnego, jest on bowiem zwierzęciem nieuchwytnym i przez to rzadko spotykanym. Niezmiernie trudno zatem je obserwować na wolności – wiele informacji o gatunku zdobyto na podstawie obserwacji w niewoli.
• Ewolucyjne relacje z innymi gatunkami pozostają nadal tajemnicą. Przypuszcza się jedynie, że pies leśny oddzielił się od siostrzanego taksonu – wilka grzywiastego – ok. 3 mln lat temu.
• Pies leśny prowadzi wodno–lądowy tryb życia – jego umiejętności pływackie umożliwiają mu swobodne pływanie, a nawet nurkowanie.
• Spadek populacji nie jest spowodowany polowaniami – rdzenni mieszkańcy Ameryki często oswajają te zwierzęta. Największym problemem dla przetrwania gatunku jest niszczenie siedlisk. W związku z tym pies leśny jest klasyfikowany jako bliski zagrożenia wyginięciem.

Polecamy

• Psowate
• Rasy psów
• Pies dingo
• Cyjony
• Likaony
• Hieny
• Szakal
• Kojot
• Wilki
• Wilk workowaty