Żółw skórzasty (Dermochelys coriacea)

Żółw skórzasty (Dermochelys coriacea) – największy żółw świata

Żółwie skórzaste to największe i najcięższe żółwie żyjące współcześnie na Ziemi. Największe pośród nich mogą ważyć blisko tonę. Niezwykłe, ogromne i zagrożone.

Rozłożyste płetwy przednie umożliwiają im sprawne zakopywanie jaj na brzegu morza. Od momentu wyklucia młode są zdane jedynie na siebie, a płetwy są jedynym dla nich ratunkiem w dostaniu się do wody.

Klasyfikacja

• Gromada: gady
• Rząd: żółwie
• Rodzina: żółwie skórzaste
• Rodzaj: Dermochelys
• Gatunek: żółw skórzasty
  

Występowanie

Żółw skórzasty należy do gatunków kosmopolitycznych – jego zasięg jest globalny. Spośród wszystkich współczesnych żółwi morskich ten zajmuje najszerszy obszar. Od północy sięga Alaski i Norwegii (koło podbiegunowe), na południu dociera aż do Przylądka Dobrej Nadziei (Afryka) i południowych krańców Nowej Zelandii. Znajduje się we wszystkich tropikalnych i subtropikalnych oceanach.

Na świecie żyją 3 główne genetycznie odrębne populacje żółwia skórzastego: na Atlantyku, na wschodnim oraz zachodnim Pacyfiku.

Zagrożony

Najnowsze szacunki głoszą, że na świecie żyje 26 000 – 43 000 gniazdujących samic, oznacza to drastyczny spadek od lat ’80-tych, kiedy doliczono się ich 115 000. Wyraźne zmniejszanie liczebności populacji skłania do co raz bardziej zaciekłej walki o przetrwanie gatunku.

Subpopulacja atlantycka

Zajmuje region od Morza Północnego do Przylądka Dobrej Nadziei. W przeciwieństwie do innych żółwi jego żerowiska mieszczą się w chłodniejszych wodach obfitych w meduzy, ale tylko kilka plaż po obu stronach Atlantyku zapewnia dobre warunki gniazdowania.

Znajdowany na atlantyckim wybrzeżu Kanady, w Zatoce Św. Wawrzyńca (prowincja Quebec), oraz w prowincji Nowa Fundlandia i Labrador. Najważniejsze gniazdowiska znajdują się w Surinamie, Gujanie, Gujanie Francuskiej (Ameryka Południowa), na wyspie Trynidad i Tobago (Karaiby) oraz w Gabonie (Afryka Środkowa).

Miejscem najliczniejszych lęgów w Afryce (i prawdopodobnie na świecie), są plaże gabońskiego Parku Narodowego Mayumba, na które, między październikiem i kwietniem, przybywa ok. 30 000 żółwi.

Północno-wschodnie wybrzeże Ameryki Południowej również jest dobrym miejscem dla ciężarnych samic, a dokładniej kilka wybranych plaż między Gujaną, a Surinamem – są to główne gniazdowiska kilku gatunków żółwi morskich, ale większość z nich stanowią właśnie żółwie skórzaste.

Co roku odnajduje się kilkaset gniazd na wschodnim wybrzeżu Florydy. W Kostaryce młode wykluwają się na plażach miast Gandoca i Parismina.

Subpopulacja pacyficzna

Ta subpopulacja dzieli się na 2 oddzielne: jedna z nich gniazduje na plażach Papui i na Wyspach Salomona, żeruje natomiast na całym obszarze Oceanu Spokojnego półkuli północnej wzdłuż wybrzeży Kalifornii, Oregonu i Waszyngtonu.

Osobniki wschodniopacyficzne żerują na półkuli południowej, w wodach zalewających zachodnie wybrzeża Ameryki Południowej, gniazdują zaś w Meksyku, Panamie, Salwadorze, Nikaragui i Kostaryce.

Kontynentalne Stany Zjednoczone oferują 2 główne obszary żerowania pacyficznych żółwi skórzastych: północno-zachodnie wybrzeże w pobliżu ujścia rzeki Kolumbia oraz Kalifornię. Na północy (pacyficzne wybrzeża Kanady), gady te odwiedzają plaże Kolumbii Brytyjskiej.

Charakterystyka

Budowa i kształt ciała powoduje, że żółw skórzasty jest najlepiej przystosowany do życia wodnego spośród wszystkich żółwi morskich. Wygląda niecodziennie jak na przedstawiciela rzędu – ma bardzo opływowy kształt, a duże przednie płetwy umożliwiają sprawne pływanie.

Kończyny

Poza wielkością kończyn ważny jest ich kształt – zostały spłaszczone i pozbawione pazurów, aby zwierzę mogło swobodnie się poruszać w otwartych wodach oceanów. U dużych okazów przednie „wiosła” mogą osiągać nawet 2,7 m rozpiętości.

Gatunek posiada kilka cech odróżniających od innych wodnych żółwi. Najbardziej charakterystyczną jest brak kostnego pancerza.

Żółw skórzasty zamiast twardych płyt posiada grube, skórzane płaty, na których zostały osadzone maleńkie osteodermy. Przez całą długość grzbietu przebiega zaś kilka żłobień.

Żółw skórzasty jest unikatem wśród gadów, ponieważ w zmodyfikowanym pancerzu nie występuje beta-keratyna – nieodłączny składnik skórny występujący u wszystkich przedstawicieli gadziej gromady.

Ubarwienie

Wierzchnia część ciała ma ciemnoszary lub czarny kolor przełamywany białymi plamami. Elementem kamuflażu jest jasno zabarwiony spód ciała.

Brak zębów

Żółw skórzasty zamiast zębów posiada twór na kształt dzioba utworzony z wargi górnej. W gardle natomiast znajdują się „kolce” przytrzymujące zdobycz umożliwiając przesuwanie się pokarmu. Nie są używane do żucia.

Wielkość

Średnia długość pancerza u dorosłych wynosi 1 – 1,75 m, a całkowita długość ciała mieści się w przedziale 1,83 – 2,2 m. Imponująca jest również masa dochodząca do 250, a nawet 700 kg. Na Karaibach żółwie te osiągają 384 kg masy i 1,55 m długości pancerza, a największy znaleziony okaz mierzył ponad 3 m (dł. całkowita), z czego pancerz stanowił 2,2 m. Ciężar osobnika dobił do 916 kg. Zwierzę znaleziono na zachodnim wybrzeżu Walii.

Młode żółwiki ważą „nieco mniej” 🙂

Świeżo po narodzinach skorupki młodych mierzą średnio 61,3 mm, a masa ciała wynosi ok. 46 g.

Przystosowanie do życia w zimnych wodach

Możliwe, że wiele cech anatomicznych wiąże się z przystosowaniem do życia w zimnych wodach, np. tkanka tłuszczowa brunatna (in. gruczoły snu zimowego), która pokrywa bardzo duży obszar ciała oraz wymiana ciepła między dużymi płetwami a tułowiem, jak również rozbudowana „sieć” wymienników ciepła w okolicach tchawicy.

Rekordzista wśród żółwi – metabolizm, zanurzenia i prędkość

Wyjątkowość żółwia skórzastego przejawia się także w zdolności utrzymywania wysokiej temperatury ciała. Wstępne badania pod tym kątem wykazały, że metabolizm spoczynkowy jest 3 razy wyższy od innych gadów podobnej wielkości, jednak po kolejnych tego typu eksperymentach (tym razem z udziałem przedstawicieli wszystkich przedziałów wielkościowych), okazało się, że tempo metabolizmu spoczynkowego nie różni się znacząco od przewidywanych wyników.

Jak on to robi?

Prawdopodobnie zwierzę jest po prostu bardzo aktywne. Obserwacja dzikich żółwi skórzastych wykazała, że przeznaczają one tylko 0,1% dnia na odpoczynek. Pływanie praktycznie bez przerwy pomaga w wytwarzaniu ciepła pochodzącego z mięśni, a w połączeniu z siecią wymienników ciepła i grubą pokrywą tłuszczową gad jest w stanie utrzymać temperaturę organizmu na wysokim poziomie.

Jedno z najgłębiej nurkujących zwierząt morskich

Żółw skórzasty należy do jednych z najgłębiej nurkujących zwierząt morskich – potrafi zanurzyć się na głębokość 1280 m, czas nurkowania wynosi 3 – 8 minut, rzadko 30 – 70 minut.

Najszybszy gad świata

Co ciekawe, żółw skórzasty jest najszybszym gadem świata. W 1992 roku do Księgi Rekordów Guinnessa trafił osobnik poruszający się w wodzie z prędkością 35,28 km/h. Z reguły jednak pływa z prędkością 1,8 – 10,08 km/h.