AzjaGadyJaszczurkiWaranyZwierzęta

Waran z Komodo (Varanus komodoensis)

Waran z Komodo (Varanus komodoensis) – Smok z Komodo

Legendarny smok pojawia się znikąd, jest bezwzględny, przerażający i na swój sposób intrygujący, ponieważ nie wiadomo o nim zbyt wiele. Określenie „smok” idealnie pasuje do warana z Komodo (Varanus komodoensis) – największej żyjącej jaszczurki na Ziemi…

Systematyka

  • Gromada: gady
  • Rząd: łuskonośne
  • Podrząd: Autarchoglossa
  • Rodzina: waranowate
  • Rodzaj: Varanus
  • Gatunek: waran z Komodo
Warany z Komodo często toczą walki o pożywienie lub o samicę.

Występowanie

Choć na Indonezję składa się ponad 17 000 wysp, tylko na 5 z nich (Komodo, Rinca, Flores, Gili Motang, Padar – wyspy należące do Archipelagu Sundajskiego) spotkać można warana z Komodo. Możliwość lepszego poznania tych zwierząt jest utrudniona przez warunki, w jakich mieszkają. Przebywają na wyspach nieprzyjaznych człowiekowi – suchych i odosobnionych.

Łącznie, na wszystkich 5 wyspach żyje około 5000 osobników, co zalicza smoka z Komodo do gatunku zagrożonego wyginięciem.

Na Komodo – wyspie, na której jest najwięcej waranów – założono park narodowy, mający za zadanie ochronę zagrożonych wyginięciem potężnych jaszczurów.

Kiedy pojawiły się?

Warany z Komodo pojawiły się najprawdopodobniej w pliocenie na kontynencie australijskim. Na podstawie najstarszych skamieniałych znalezisk szacuje się, że warany występują na Ziemi od ok. 3.8-3.6 mln lat temu do dziś. Migrując z Australii dokonały kolonizacji wysp Indonezji, które stały się ich domem.

Ciało warana z Komodo pokryte jest łuskami stanowiącymi swoistą zbroję.

Wygląd i zmysły

Wystarczy rzut oka na warana z Komodo, aby zrozumieć, dlaczego nazywany jest smokiem. Jaszczurka ta posiada dużą, szeroką, spłaszczoną głowę, mocną, grubą szyję, długi „walcowaty” tułów oraz potężny, długi ogon, szeroki u nasady i zwężający się ku końcowi. Spłaszczony bocznie, a jego długość jest równa połowie długości ciała.

Najpotężniejszą bronią warana z Komodo jest 60 ostrych i mocnych zębów oraz… ślina.

Ponieważ żywi się m.in. padliną, w jego ślinie roi się od różnego rodzaju bakterii, niebezpiecznych dla zdrowia i życia – podobnie jak u Tyranozaura. Naukowcy są jednak coraz bardziej przychylni teorii mówiącej o istnieniu gruczołów jadowych pod szczęką, które wydzielają groźny jad, powodujący powolną śmierć. W kontakcie ze śliną (lub jadem) warana z Komodo ciśnienie i krzepnięcie krwi maleje. Ofiara traci przytomność, wykrwawia się, bądź umiera z powodu zakażenia ran.

Na wolności smok z Komodo osiąga wagę 70 kg. Ciężar może być jednak większy. Natrafia się na osobniki 90-cio czy nawet 160-kilowe. Takich jest jednak co raz mniej, prawdopodobnie z powodu malejącej liczby dużej zwierzyny, na którą waran z Komodo poluje.

Waran z Komodo osiąga zazwyczaj ok. 80-90 kg wagi i długość od 2,5 do 3 m. Zdarzają się, choć rzadko osobniki o wadze przekraczającej nawet 160 kg.

Węch i smak

Smok z Komodo najbardziej opiera się na zmyśle węchu i smaku. Widzi dobrze do 300 metrów, ale tylko przy dobrym oświetleniu. Jest to spowodowane brakiem pręcików (posiada jedynie czopki) na siatkówce oka. Ma słaby słuch – jest w stanie usłyszeć dźwięk o częstotliwości między 400 a 2000 Hz.

Za pomocą nosa i języka wyczuwa pokarm. Rozdwojony czubek języka wyłapuje cząsteczki pożywienia, zawarte w powietrzu i glebie. Stamtąd trafiają do narządu czuciowego, umieszczonego w podniebieniu – patrz: Węże.

Łuski

Całe ciało warana pokryte jest kulistymi łuskami, spełniającymi rolę swoistej kolczugi. Jest bardzo odporna na urazy, a to niezbędna cecha podczas walk o pożywienie lub samicę.

Na Komodo żyje więcej dorosłych samców niż samic.

Obok zębów, potężne pazury stanowią skuteczny oręż waranów z Komodo.

Tryb życia i usposobienie

Waran z Komodo to mięsożerca, nierzadko – kanibal. Największym zagrożeniem dla młodych waranów są dorosłe warany. Jednak smok z Komodo nie należy do leniwych – jest w stanie upolować ofiarę 10 razy większą od siebie. Nie pogardzi dużym ssakiem (bawół wodny, dzika świnia, koń, jeleń). Kiedy trafia się mniejsza zdobycz, waran z Komodo rzuca się do gardła, dużą ofiarę próbuje najpierw przewrócić na ziemię. Świadczy to o ogromnej – smoczej wręcz – sile. Dobrym „pomocnikiem” podczas ataku na duże zwierzę jest silny ogon warana. To śmiertelna broń, uderzająca z siłą 2 ton. Po upolowanym zwierzęciu nie pozostaje wiele – smok z Komodo zje nawet racice, kości i skórę.

Waran z Komodo jest na samym szczycie łańcucha pokarmowego – nie posiada naturalnych wrogów. Potrafi upolować ofiarę 10-krotnie większą od siebie.

Waran z Komodo

Ogon warana jest wspaniały orężem w walce. Uderza ofiarę z siłą … 2 ton.

Największą aktywność przejawia w dzień, nocą wypoczywa w swej norze, którą sam wykopał. Żyje samotnie, ale potrafi polować wspólnie z innymi waranami. Musi jednak uważać, łatwo bowiem o konflikty i walki między polującymi. Według hierarchii, największy osobnik ze stada rozpoczyna ucztę. Młode samce walczą jednak ze starymi o pokarm, ale również o samice, czyli szeroko rozumianą dominację. O odbytych starciach świadczy duża ilość blizn na ciele smoka z Komodo. Aby odstraszyć rywala od samicy, samiec uderza ostrzegawczo, ale boleśnie, przeciwnika swoim długim ogonem. Jeśli ten się nie wycofa, dochodzi do bitwy.

Waran z Komodo

Waran z Komodo należy do bardzo inteligentnych stworzeń. Zapamiętuje i uczy się. Raz złapany w pułapkę, jest o wiele ostrożniejszy, kiedy po raz wtóry trafi na klatkę z umocowaną wewnątrz padliną. Stąd często trudno złapać warana w celu przeprowadzenia badań, co jest istotne na terenie Parku Narodowego Komodo.

Tajemnicą pozostaje wielkość rewirów waranów z Komodo.

Waran z Komodo

Okres godowy i rozmnażanie

Okres godowy trwa od maja do sierpnia. Jednym z elementów wielogodzinnego „tańca godowego” jest drapanie samicy przez samca. W tym czasie strzeże swej partnerki, odganiając innych rywali. We wrześniu samice składają jaja do wykopanych przez siebie gniazd. I tu również przejawia się smocza inteligencja. Samice wykopują często tzw. fałszywe gniazda, prawdopodobnie w celu zmylenia dzików, które lubią jeść jaja waranów. Samica składa około 20 jaj o długości około 12 cm każde. Młode wykluwają się po ok. 8 miesiącach. W ciągu tego czasu matka regularnie odwiedza swe gniazdo, aby chronić jaja przed innymi zwierzętami.

Waran z Komodo

Młody waran z Komodo mierzy ok. 30 cm długości. Po opuszczeniu gniazda musi sobie radzić sam. Największym zagrożeniem dla małego smoka są dorosłe warany, dlatego początkowe lata życia spędza na drzewie, żywiąc się małymi ssakami, jaszczurkami, owadami i jajami. Po około 6 latach smok osiąga długość 2 metrów. Dojrzałość płciową osiąga w 10. roku życia.

Odkryto, że samice waranów z Komodo mogą rozmnażać się poprzez partenogenezę (dzieworództwo). Oznacza to, że młode powstają jedynie z komórki jajowej, bez „pomocy” plemnika.

To rzadkie zjawisko wśród gadów. Nie jest ono jednak zbyt pozytywnym w skutkach fenomenem, ponieważ zmniejsza różnorodność genetyczną wśród osobników.

Waran z Komodo

Dane/wymiary:

Waran z Komodo (Varanus komodoensis) – Smok z Komodo

  • Długość: 2,5 – 3 metry. Samice średnio: 2,29 m; samce średnio: 2,59 m. Rekordowy osobnik mierzył 3,13 m
  • Waga: 79–91 kg (samce), 68–73 kg (samice). Rekordowy osobnik ważył 166 kg
  • Długość ogona: połowa całkowitej długości ciała
  • Długość życia: do 50 lat (przeciętnie ok. 30 lat)
Waran z Komodo

Waran z Komodo – ciekawostki. Czy wiesz, że:

  • Waran z Komodo wyczuwa pokarm z odległości 10 km.
  • Warany z Komodo zostały przez świat zachodu odkryte dopiero w roku 1910.
  • Na Komodo – wyspie, na której jest najwięcej waranów – założono park narodowy, mający za zadanie chronić zagrożone wyginięciem potężne jaszczury.
  • Waran z Komodo jest na samym szczycie łańcucha pokarmowego – nie posiada naturalnych wrogów.
  • Na Komodo żyje więcej dorosłych samców niż samic.
  • Tajemnicą pozostaje wielkość rewirów waranów z Komodo.
  • Na wyspach smoki często umierają z głodu, jest to prawdopodobnie spowodowane masowym wybijaniem dużej zwierzyny, zwłaszcza jeleni.
  • Wbrew obiegowej opinii, waran z Komodo nie atakuje ludzi notorycznie, łatwo go odpędzić, rzucając w niego kamieniami.
  • Waran z Komodo potrafi wykopać zwłoki człowieka w celu ich zjedzenia. Na wyspach, w których żyją smoki buduje się betonowe groby, aby zapobiegać takim incydentom.
  • Nad ranem jaszczurki pobierają ciepło ze słońca. Ciało warana z Komodo powoli się rozgrzewa dzięki promieniom słonecznym. Po porannym „opalaniu” waran jest gotowy do polowania.
  • Smok z Komodo czai się wokół śladów potencjalnej ofiary, atakuje ją z zaskoczenia, od tyłu.
Waran z Komodo

Polecamy:


Baza Dinozaurów

41 komentarzy

  1. Byłem wczoraj w starym zoo w poznaniu i widziałem warany z komodo.Skoro widziałem samice warana z komodo i były nawet duże to ciekawe jakie są dorosłe samce.PS w jakim wieku waran z komodo osiąga ostateczny rozmiar i jaką wielkość osiągają samice?

    1. Dlatego, że The Integrated Taxonomic Information System zawiera taką właśnie klasyfikację.

      Kingdom Animalia – Animal, animaux, animals
      Subkingdom Bilateria
      Infrakingdom Deuterostomia
      Phylum Chordata – cordés, cordado, chordates
      Subphylum Vertebrata – vertebrado, vertébrés, vertebrates
      Infraphylum Gnathostomata
      Superclass Tetrapoda
      Class Reptilia Laurenti, 1768 – répteis, reptiles, Reptiles
      Order Squamata Oppel, 1811 – Amphisbaenians, Lizards, Snakes, amphisbènes, lézards, serpents
      Suborder Autarchoglossa
      Family Varanidae – Monitors, Monitor Lizards
      Genus Varanus Merrem, 1820 – Monitor Lizards
      Species Varanus komodoensis Ouwens, 1912 – Komodo Monitor, Komodo Island Monitor, Komodo Dragon

    1. Jest jaszczurką i należy do podrzędu Autarchoglossa. To kwestia taksonomii. Podrząd jaszczurki to tzw. takson parafiletyczny (grupa parafiletyczna). Jeśli jesteś szerzej zainteresowany taksonomią, to polecamy zgłębienie tych zagadnień. Taksonomia jest dość złożona i wynika zarówno z niedoskonałości metod naukowych, naleciałości, tradycji etc.

    1. Obecnie dinozaury uważa się za takson stanowiący nadrząd w hierarchii linneuszowskiej. W skład dinozaurów włącza się zazwyczaj ptaki – wówczas dinozaury w takim rozumieniu są taksonem monofiletycznym. Jeśli wyłączymy z dinozaurów ptaki, wówczas stają się taksonem parafiletycznym (grupą parafiletyczną), a więc sztucznym. Mówiąc zatem o dinozaurach w tradycyjnym rozumieniu (wymarłych mezozoicznych nielatających gadach) używamy często określenia non-avian dinosaurs, czyli „nieptasie dinozaury”.

      ______

      Taksonomia jest dość złożona, jeśli uwzględnisz wszystkich potomków wspólnego przodka (np. ssaki lub gąbki), masz takson monofiletyczny. W przeciwnym wypadku takson parafiletyczny.

    1. Creepu, nie jesteśmy w stanie szczegółowo odpowiadać na każde pytanie dotyczące taksonomii. Nie mamy najzwyczajniej czasu, aby za każdym razem sprawdzać wszystkie wątpliwości dotyczące klasyfikacji danej grupy. Wybacz nam, że sparafrazujemy naszą genialną minister, wicepremier, a obecnie komisarz – Sorry… 🙁

    1. Stefani robisz sobie żarty? W artykule na temat warana z Komodo, gdzie są jego zdjęcia i opis zdajesz pytanie jak wygląda i czym się żywi :)?

    1. Czytałeś artykuł? Jest tam sekcja dane/wymiary i jest tam napisane ile lat żyją warany z Komodo. Przeciętnie 30 lat, maksymalnie do 50 lat.

  2. We wrześniu jadę na miesiąc do Indonezji, artykuł mnie przekonał, że wyspę Komodo odwiedzę na pewno… tylko nie chce mi się wierzyć, że do taką GADZINĘ pożerającą jelenie i woły można łatwo ją odgonić kamieniami !!

    Jak to jest w tym parku? Chodzi się samemu? Był ktoś?

    Pozdrawiam

  3. Jak starym gatunkiem są smoki z komodo? Czy miały szansę „spotkać” dinozaury czy pojawiły się później na ziemi?

  4. No o tym że można warana odpędzić kamieniami to wiedziałem, widziałem w jakimś filmie. Poza tym Brajan Fraj w filmie ,,Prehistoryczne bestie” udowodnił że warany są jadowite

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button