Australijski Pies Dingo (Canis lupus dingo)

W książce „Tomek w krainie kangurów” Alfreda Szklarskiego, dingo występuje jako wierny towarzysz, przyjaciel i nieustraszony obrońca Tomka Wilmowskiego oraz Sally Allan. Dingo to jednak stworzenie skomplikowane osobowościowo. Posiada dużą inteligencję i może zachowywać się jak wspomniany bohater książki. Może też stać się łowcą, złodziejem, zabójcą. Dzikość to nieodłączny element jego charakteru.

Klasyfikacja

• Gromada: ssaki
• Podgromada: ssaki żyworodne
• Rząd: drapieżne
• Podrząd: psokształtne
• Rodzina: psowate
• Rodzaj: wilk (Canis)
• Gatunek: dingo australijski

Występowanie i rola w ekosystemie Australii

Dingo występuje obecnie w Australii i Nowej Gwinei, choć wiele wskazuje na to, że swoje korzenie zostawił w Azji Południowo-Wschodniej, gdzie pełnił rolę oswojonego i udomowionego towarzysza ludzi. Po przybyciu na kontynent australijski powrócił na łono natury, stając się dzikim sąsiadem człowieka.

Można go spotkać na obszarach trawiastych, skrajach lasów, jak również na terenach pustynnych. Ponieważ dingo musi przebywać jak najbliżej wody, jego domem staje się jaskinia, opuszczona królicza nora czy wnętrze starego zwalonego drzewa.

Pies dingo uznawany jest za szkodnika, gdyż jego łupem padają stada owiec domowych, co jest przyczyną wytępiania dingo przez rozwścieczonych rolników. Ważne jest jednak, że dingo to główny, a zarazem największy drapieżnik lądowy w Australii, pełniący bardzo istotną funkcję w zaburzonym ekosystemie.

Dingo poluje bowiem nie tylko na owce (co jest raczej mniejszością w jego diecie), ale przede wszystkim na szczury i króliki – zmorę Australijczyków, zwłaszcza posiadaczy pól z roślinami uprawnymi, ponieważ pola te są „szwedzkim stołem” dla wspomnianych długouchych gryzoni. Ponadto, sieją spustoszenie kopaniem nor, co przyspiesza erozję gleb. W takiej sytuacji dingo może okazać się wybawieniem dla mieszkańców Australii.

Dingo krzyżuje się z psem domowym (Canis lupus familiaris/Canis familiaris), co skutkuje spadkiem liczebność czystych genetycznie osobników. Z tego powodu dingo w czystej formie jest zagrożony wyginięciem (podobnie jak żbik).

Najczystsze genetycznie dingo znaleźć można na odizolowanej australijskiej Wyspie Fraser (Wielka Wyspa Piaszczysta)

Charakterystyka

Wygląd

Jeśli chodzi o całokształt, dingo nie różni się praktycznie niczym od psa domowego czy psa pariasa (pies półdziki). Posiada szeroką głowę, długi spiczasty pysk i sterczące uszy. Oczy mogą mieć kolor żółty, żółto-pomarańczowy lub brązowy. To, co odróżnia dingo od psa domowego to dłuższy pysk, większe tylne zęby przeznaczone do cięcia mięsa oraz kości, dłuższe kły, bardziej spłaszczona czaszka. Nogi są równe połowie długości ciała. Sterczący ogon jest szablasto zagięty w stronę tułowia.

Dorosły dingo posiada krótką sierść, bardziej puszystą na ogonie. Warto jednak zaznaczyć, że osobniki różnią się gęstością i długością sierści w zależności od klimatu, w jakim żyją.

Umaszczenie jest z reguły w kolorach piaskowych lub w odcieniach rudości. Rzadko zdarza się umaszczenie białe, czarne lub jasnobrązowe. Większość osobników jest co najmniej dwukolorowa. Występują białe plamy na pysku, klatce piersiowej, łapach. U rudego dingo występują często charakterystyczne małe ciemne pręgi na przedniej części tułowia. Inne ubarwienie świadczy o tym, że dany osobnik jest raczej krzyżówką z psem domowym.

Samiec jest większy i cięższy od samicy. Dingo z północnej i północno-zachodniej Australii są większe od dingo zamieszkujących centralną i południową część kontynentu.

Komunikacja

Jak większość psowatych, dingo porozumiewa się wyjąc, skomląc, rzadziej – szczekając. Istnieje mylny pogląd, mówiący, że dingo w ogóle nie szczeka. Szczeka, ale krócej i jednosylabowo. Różnorodność jego „szczeków” jest zatem mniejsza w porównaniu z psem domowym. Przypuszcza się, że nie jest możliwe, aby dingo mógł szczekać częściej dzięki przebywaniu wśród psów domowych. Istnieje jednak przypadek dingo, który nauczył się typowego szczekania. Co więcej, wiedział, kiedy go używać.

Z obserwacji naukowców wynika, że szczekanie stanowi tylko 5% wszystkich wokalizacji stosowanych przez dingo.

Dingo szczeka w sytuacji, gdy chce ostrzec szczenięta lub dorosłe osobniki. Emituje również swego rodzaju „buczenie”, kiedy zbliża się do zbiornika wodnego. Informuje w ten sposób o swej obecności przebywające nad wodą inne zwierzęta.

Wyróżnia się 3 formy wycia: długie i nieprzerwane, wznosząco-opadające, nagłe i krótkie. Każdy z tych rodzajów ma kilka odmian, ale ich znaczenie pozostaje tajemnicą.

Częstotliwość wycia zmienia się w zależności od pory dnia i pory roku, jak również w okresie godów, laktacji i migracji. Dingo wyje częściej, gdy brakuje pożywienia, ponieważ stado rozprasza się wtedy bardziej na swym terytorium.

Wspólne wycie dingo może być formą okazywania radości lub rodzajem pozdrowienia. Gdy jeden dingo zaczyna wyć, kilka innych lub całe stado wspomaga go od czasu do czasu swym wyciem. Na obszarach pustynnych wyje, aby odnaleźć pozostałych członków stada i dać potencjalnym intruzom do zrozumienia, żeby nie wchodziły na jego terytorium. Dingo wyją także chórem ze strategicznych miejsc (stanowisk) swego rewiru.

Wyjąc w grupie z wielu stanowisk, stado sprawia wrażenie większego niż jest w rzeczywistości, dzięki zmianom tonu i barwy wycia. Tym sposobem odstraszają nieproszonych gości, np. dingo z innego stada. Skuteczność takiego zachowania świadczy o tym, że dingo mierzy wielkość innych stad bez kontaktu wzrokowego.

Większość zaobserwowanych wokalizacji (ok. 65%) stanowi warczenie. Dingo używa go, by podkreślić swą dominację lub w trakcie obrony przed wrogiem. Warczenie występuje często z dźwiękiem podobnym do szczekania.

Dingo wydaje specyficzny dźwięk, używany tylko w sytuacjach, gdy młode są zbyt nachalne lub w momencie obrony zdobytego pożywienia. Słychać wtedy stukające o siebie zęby. Gdy dingo wydaje taki dźwięk, przymierza się do ugryzienia.

Poza głosem, dingo komunikują się zapachem. Zostawiają ślady, znakując ważne obiekty (np. rośliny) lub miejsca (zbiorniki wodne, tereny łowów, itp.). Zapach wydziela się z moczu, kału i gruczołów zapachowych. Samce zostawiają swój zapach częściej niż samice, zwłaszcza w okresie godowym.

W przeciwieństwie do wilczych kuzynów, dingo potrafi reagować na gesty społeczne człowieka.

Zachowanie

W cieplejszych rejonach dingo jest aktywny nocą, natomiast w miejscach chłodniejszych jest bardziej aktywny za dnia. Najczęściej można go spotkać o zmierzchu i o świcie. Jego aktywność trwa krótko (ok. godziny) z małymi okresami odpoczynku.

Inaczej porusza się w trakcie poszukiwania i polowania na zdobycz, a inaczej porusza się, gdy chce nawiązać kontakt z innym dingo.

Dingo jest raczej nieśmiały w stosunku do ludzi. Zdarza się jednak, że niektóre osobniki odwiedzają przedmieścia i miasta Australii w godzinach nocnych, ale również w dzień.

Dieta

W menu dingo znajduje się ok. 170 gatunków zwierząt. Uznaje się, że owca domowa (Ovis aries) stanowi bardzo małą część diety dingo. Ok. 80% pożywienia stanowią kangury czerwone, walabie, wombaty, szczury. Oznacza to, że dingo jest drapieżnikiem wyspecjalizowanym w polowaniach na konkretne gatunki zwierząt. Zdarzają mu się odstępstwa od tego działania (np. polowanie na kota domowego (Felis (silvestris) domesticus) czy wspomniane owce domowe), jednak zalicza się je do wyjątków.

Dingo niezbyt chętnie poluje na gady, których w Australii nie brakuje. Powodem tego jest prawdopodobnie „uzbrojenie” jaszczurek (zwłaszcza waranów) oraz ich szybkość w trakcie ucieczki.

Menu dingo różni się w zależności od regionu, w którym występuje.

Polowanie

Dingo zabija, przegryzając gardło. Dostosowuje strategię polowania do okoliczności i rodzaju ofiary. Jeśli zdobycz jest zbyt duża i niebezpieczna, dingo atakuje w grupie. Podczas polowań na małe zwierzęta daje sobie radę w pojedynkę. Najczęściej ofiarą dingo padają młode, bezbronne, słabsze osobniki. Gdy dingo atakuje stado owiec wydawać się może, że robi to dla makabrycznej zabawy, jednak przypuszcza się, że dzięki temu ćwiczy swoje umiejętności łowieckie.

Społeczność

Jako stado, dingo są towarzyskie, choć częściej można je spotkać samotnie. W grupie spotykają się od czasu do czasu, są ze sobą krótko w okresie godowym oraz w trakcie wychowywania młodych. Stado zajmuje jasno określone terytorium, a intruzi są z reguły zabijani.

W jednym stadzie znajdować się może do 12 osobników, w tym para alfa, ich nowonarodzone młode oraz potomstwo urodzone rok wcześniej. W hierarchii najwyżej stoją samce. Walczą o dominację z innymi dingo. Nie są to jednak walki na śmierć i życie. Samiec alfa podkreśla w ten sposób, że „zasługuje” na bycie przywódcą stada.

Na terenach zamieszkałych przez ludzi terytoria dingo są mniejsze, ale członków stada jest więcej ze względu na lepszy dostęp do pożywienia.

Największe terytorium obejmowało obszar 300 km² (pustynie południowo-zachodniej Australii). Na reszcie kontynentu rewiry dingo mieszczą się między:

• 45 – 113 km² (północny zachód);
• 25 – 67 km² (centralna Australia);
• ok. 3 km² (tropikalna północ);
• 10 – 27 km² (okolice lasów we wschodniej części Australii);

Rozmnażanie

Samice dingo rodzą raz w roku w zależności od cyklu. Są płodne 2 razy w roku, ale w ciąży mogą być tylko raz.

Okres godowy trwa od marca do maja (inne źródła podają, że od kwietnia do lipca). Jedyną parą w stadzie, która płodzi młode jest para alfa. Reszta grupy pomaga przy wychowywaniu szczeniąt.

Ciąża trwa ok. 61-69 dni. Samica rodzi od 1 do 10 młodych (zwykle rodzi się 5 szczeniąt). W 3. tygodniu życia młode po raz pierwszy wychodzą poza swą norę. Między 9. a 12. tygodniem życia szczeniak zaczyna spożywać pokarm stały.

Między 3. a 6. miesiącem życia młody dingo osiąga pełną samodzielność, a dojrzewa płciowo w ok. 10 miesiącu życia.

Szczegółowe dane/wymiary

Dingo (Canis lupus dingo)

• Długość: 117 – 154 cm
  • Samiec przeciętnie: 125 cm
  • Samica przeciętnie: 122 cm
• Wysokość w kłębie: 52 – 60 cm
• Długość ogona: 21-36 cm
• Waga: 13 – 20 kg (rekordowe osobniki: 27-35 kg)
• Prędkość maksymalna: 48 km/h
• Długość życia: 14 – 20 lat

Pies dingo – ciekawostki. Czy wiesz, że…

• Najczystsze genetycznie dingo znaleźć można na odizolowanej australijskiej Wyspie Fraser (in. Wielka Wyspa Piaszczysta);
• Szczekanie stanowi tylko 5% wszystkich wokalizacji stosowanych przez dingo;
• Menu dingo różni się w zależności od regionu, w którym przyszło mu żyć;
• Dingo wyje częściej niż wilk szary (Canis lupus);
• Dingo pije 1 litr wody dziennie w lecie i ok. 0,5 litra wody w okresie chłodniejszym;
• Badania naukowe dowiodły, że istnieje 8-stopniowa skala dźwięków wydawanych przez dingo, z których wyróżnić można 19 konkretnych rodzajów wokalizacji;
• Dingo wywodzi się od wilka indyjskiego;
• Dingo przyczynił się do zagłady wilka workowatego (Thylacinus cynocephalus);
• W nosie dingo, jak u większości psowatych, znajduje się ok. 200 mln receptorów zapachowych. Człowiek posiada 5 mln takich receptorów;
• Dingo może wyczuć pożywienie z odległości 1,5 km;
• W okresie godowym samce są bardzo agresywne i nieprzewidywalne;
• W Australii istnieje tzw. Dingo Fence – płot chroniący obszary zamieszkałe przez ludzi i psy domowe, zapobiegający krzyżowaniu się dingo z Canis familiaris.

Polecamy

• Zwierzęta Australii
• Fauna Australii
• Psowate
• Psy
• Kangur
• Koala