Mewy (Laridae) – dusze marynarzy

Mewy (Laridae)

W wierzeniach ludowych podaje się, że mewy to dusze zmarłych marynarzy latających nad statkami, na których za życia służyli. Rybitwy zaś są jednymi z największych „włóczykijów” – mogą pokonywać tysiące kilometrów w czasie sezonowych wędrówek. Tym drugi poświęcimy jednak osobny artykuł.

Klasyfikacja

• Gromada: ptaki
• Rząd: siewkowe
• Podrząd: mewowce
• Rodzina: mewowate
• Podrodzina: mewy (Laridae)

Występowanie

Obydwa gatunki są kosmopolityczne, istnieją nawet gatunki polarne. Mewy są mniej powszechne na tropikalnych wyspach (Galapagos, Nowa Kaledonia). Preferują tereny nadmorskie, wyjątkiem jest mewa szara (Leucophaeus modestus), lubiąca pustynie. Żywią się i gnieżdżą na morskich, słodkowodnych i lądowych terenach. Większość gatunków migruje, przemieszczając się w okresie zimowym do ciepłych krajów.

Stopień migracji zależy od podgatunku. Niektóre są prawdziwymi długodystansowcami – np. mewa preriowa (Leucophaeus pipixcan) migruje z Kanady do południowej części Ameryki Łacińskiej. Inne gatunki pokonują znacznie krótsze dystanse.

Charakterystyka

Wygląd

Mewy są podobne do siebie pod względem wyglądu: długie skrzydła, niezbyt mocno zarysowana szyja, ogon zaokrąglony (poza kilkoma wyjątkami posiadającymi ogony rozwidlone, a jeden – klinowaty).

Mewy mają nogi o średniej długości, ale dłuższe niż rybitwy i płetwiaste stopy. Dziób masywny, delikatnie zagięty ku dołowi, często w kolorze żółtym z czerwonymi akcentami, ale niektóre ptaki mogą mieć czerwony, ciemnoczerwony, a nawet czarny dziób. Dotyczy to zwłaszcza mniejszych gatunków.

Są dobrze przystosowane do pływania, latania i, co ciekawe, chodzenia.

Można zaryzykować stwierdzenie, iż mewy są najlepiej przystosowanymi do chodzenia ptakami latającymi ze wszystkich gatunków ptaków.

Mniejsze mewy są niezwykle zwrotne podczas spacerowania.

Większość gatunków ma biały kolor tułowia z ciemniejszym grzbietem, wahającym się między szarościami, a czernią, choć zdarzają się gatunki całkowicie białe lub całkowicie szare.

Lotki u większości są czarne. Głowa pokryta może być ciemnymi lub białymi piórami. Upierzenie tej części ciała zależy od momentu w roku – w okresie godowym kolor głowy może się zmieniać.

Dieta i sposób zdobywania pożywienia

Mewy żywią się rybami, bezkręgowcami morskimi i słodkowodnymi, stawonogami lądowymi, owadami, dżdżownicami, jajami, gryzoniami, gadami, płazami, owocami, nasionami, odpadkami pozostawianymi przez ludzi.

Owoce i dżdżownice są częściej spożywane w okresie lęgowym, natomiast dieta mięsna dominuje poza tym okresem, kiedy ptaki spędzają więcej czasu przy dużych zbiornikach wodnych.

Mogą polować w powietrzu, nad wodą i na lądzie. Ryby wyrywają z wody szybkim ruchem. Taka sama taktyka obejmuje polowanie na zwierzęta lądowe. Niektóre gatunki zanurzają się w wodzie, aby schwytać upatrzoną zdobycz. W wodzie, mewy poruszają płetwiastymi nogami (samotnie lub w grupie ułożonej w kształcie pierścienia), dzięki czemu przesuwają morskie bezkręgowce ku powierzchni.

Inne poszukują pożywienia grzebiąc w ziemi, często w piasku na wybrzeżach, w mule i na skałach. W taki sposób działają przeważnie większe odmiany.

Mewy bardzo długo uczą się technik łowieckich, dlatego stają się dojrzałe dosyć późno, w porównaniu do innych ptaków.

Mają ograniczone możliwości nurkowania, nie potrafią więc zdobywać pokarmu pływającego głębiej. Aby tego dokonać, współpracują z innymi zwierzętami, np. 4 gatunki żerujące wokół skupisk błotnych, przenoszą się na obszar, w którym żywi się pływacz szary. Podobne powiązania występują między orką i mewą południową (Larus dominicanus).

Rozmnażanie

Mewy to typowi monogamiści żyjący w koloniach, wybierają jednego partnera na całe życie. Ptaki przejawiają również bardzo duże przywiązanie do danego miejsca – po migracji wracają do tej samej kolonii, nierzadko zajmującej ten sam teren.

Grupa mieści w sobie od kilku do ponad stu par tego samego lub różnych gatunków morskich ptaków. Pojedyncze pary mewy pręgosternej (Larus belcheri) mogą przebywać w koloniach innych ptaków.

W grupach pary są dosyć terytorialne i bronią swojego obszaru, który może mieć zasięg 5 m², albo być jedynie maleńkim skrawkiem przestrzeni na półce skalnej.

Większość mew rozmnaża się raz w roku, a sezon lęgowy trwa od 3 do 5 miesięcy. Gromadzą się wtedy w jednym miejscu na kilka tygodni. „Stare” pary odnawiają swoje więzi, natomiast samotnicy rozpoczynają zaloty. Potem każda para powraca na swoje terytorium.

Każdy osobnik (obu płci) broni swego miejsca przez prowokowanie podniebnych walk.

Gniazdo

Jednym z elementów scalających parę jest wspólne gniazdo, zbudowane z zielonych roślin. Z reguły budowane naziemnie, ale kilka gatunków tworzy je na skałach (mewy z rodzaju Rissa) lub przypadkowych drzewach, np. mewa kanadyjska (Chroicocephalus philadelphia).

Gatunki bagienne budują gniazda w taki sposób, aby nie uległy przemoknięciu. Samiec i samica angażują się w tworzenie lęgowiska, choć podział obowiązków w czasie tej pracy nie zawsze jest równy.

Jaja

W jednym lęgu pojawiają się zazwyczaj 3 jaja, ale mniejsze gatunki mogą znosić 2, natomiast mewa widłosterna (Creagrus furcatus) znosi tylko jedno. W koloniach okres składania jaj synchronizuje się między samicami. W wysiadywaniu bierze udział oboje rodziców. W dzień rodzice wysiadują jaja przez ok. 4 godziny, natomiast jeden z rodziców wysiaduje jaja przez całą noc.

Młode

Inkubacja trwa 22 – 26 dni i rozpoczyna się po złożeniu pierwszego jaja, ale nie trwa ona bez przerwy, dopóki nie pojawi się drugie jajo. Oznacza to, że pierwsze dwa pisklęta są rówieśnikami, a trzecie wykluwa się później. Młode są stale pod opieką rodziców przez pierwszy tydzień lub dwa, a nierzadko zdarza się, że jeden z rodziców pozostaje przy nich do momentu opierzenia.

W karmieniu udział bierze matka i ojciec, ale na samym początku to na samca spada w większej mierze ten obowiązek, podczas gdy samica opiekuje się potomstwem.

Mewy w Polsce

Mewy występują również w Polsce. Choć powszechnie kojarzymy je z wybrzeżem Bałtyku, to niektóre gatunki można spotkać na terenie całego kraju i nie są jedynie jeziora, łachy wodne na rzekach czy inne zbiorniki wodne, ale również uwielbiają, cóż…, wysypiska śmieci (np. mewa śmieszka).

Największa mewa

Mewa siodłata (Larus marinus)

Przyjmuje się, że największą mewą jest mewa siodłata (Larus marinus), która osiąga rozpiętość skrzydeł w granicach 150-170 cm, długość ciała 64-69 cm oraz wagę do 2,3 kg (samice przeciętnie 1,48 kg, a samce 1,83 kg).

Mewa blada (Larus hyperboreus)

Drugą pod względem typowej wielkości jest mewa mewa blada (Larus hyperboreus). Choć typowa waga )samce 1,55 kg, samice 1,35 kg) i wielkość (55-77 cm) tych ptaków pozycjonuje je niżej od mewy siodłatej, to największe osobniki pośród mew należą do tego właśnie gatunku. Najcięższe mewy blade mogą osiągać bowiem 2,7 kg wagi, a rozpiętość ich skrzydeł dochodzi do 182 cm.

Mewy blade z kolonii na Wyspie Coatsa w Kanadzie, są około 15% cięższe od typowych przedstawicieli tego gatunku (samce ważą średnio 1,86 kg, a samice 1,49 kg).

Szczegółowe dane/wymiary

Mewy (Laridae)

• Długość ciała: 29 – 77 cm
• Masa: 0,12 – 1,75 kg
• Rozpiętość skrzydeł: 61 – 182 cm
• Długość życia: ponad 30 lat

Mewy – ciekawostki

• Osobniki melanistyczne i albinotyczne rodzą się znacznie częściej u mew, aniżeli u rybitw.
• Ptaki z rzędu siewkowych (czyli m.in. mewy i rybitwy) mogą pić słoną wodę, ponieważ w czaszce, w okolicach czoła znajdują się rowki umożliwiające usunięcie chlorku sodu.
• Mewy potrafią zrzucać ciężkie muszle małży z wysokości na twarde powierzchnie, aby dostać się do ich wnętrza
• Jaja większość rybitw i mew są brązowe, pokryte ciemnymi plamkami, dzięki czemu są trudno zauważalne przez drapieżniki.

Polecamy

• Ptaki wodne
• Rybitwy
• Fregaty
• Głuptaki
• Kaczki
• Maskonur
• Pingwiny
• Czaple
• Kormorany
• Pelikany