Kotek bengalski – mały leopard
Azja zamieszkiwana jest przez wiele gatunków drobnych kotów, które w Polsce są niemal nieznane. Jeden z nich dał się udomowić i skrzyżować z kotem domowym, dzięki czemu naturalnie stał się obiektem zainteresowania. W ten sposób kotek bengalski, bo o nim mowa, stał się jednym z lepiej poznanych małych kotów azjatyckich. Efektem krzyżówki dzikiego kota bengalskiego z kotem domowym jest domowy kot bengalski – rasa którą opisywaliśmy w dziale prezentującym rasy kotów domowych.
Klasyfikacja
- Gromada: ssaki
- Rząd: drapieżne
- Rodzina: kotowate
- Rodzaj: kotek (Prionailurus)
- Gatunek: kotek bengalski (Prionailurus bengalensis)
Odkrycie
Kotek bengalski został po raz pierwszy opisany w 1792 r. przez szkockiego pisarza i zoologa Roberta Kerra, który nazwał go Felis bengalensis (kot bengalski). Przez kolejne dekady odkrywano podobne gatunki zwierząt w Azji (wszystkie określane mianem kotów bengalskich, ale noszące różne łacińskie nazwy naukowe), aż w 1939 r. na podstawie badań czaszki stwierdzono, że mają one więcej wspólnego z leopardem niż z kotem domowym.
Wydzielono więc nowy rodzaj Prionailurus, do którego zaliczono i ten gatunek. W 2017 r. uznano, że część populacji tego kota zamieszkująca Jawę, Bali, Bornego i Sumatrę to w istocie inny gatunek, odseparowany od właściwego kotka bengalskiego żyjącego w kontynentalnej części Azji.
Charakterystyka
Wielkość i wygląd
Kotek bengalski osiąga wielkość wielkości kota domowego, ale jest szczuplejszy, ma dłuższe nogi i palce częściowo złączone błoną. Rozmiary tego gatunku znacznie zmieniają się w zależności od tego, w jakim klimacie żyje dana populacja. Kotki bengalskie w rejonach tropikalnych mierzą do 66 cm długości (do tego dochodzi 17-31 cm ogona) i ważą 1-3,8 kg.
Z kolei te kot, które żyją w klimacie umiarkowanym Chin i Syberii, maja długość (bez ogona) nawet 75 cm i ważą ponad 7 kg; przy czym masa ich ciała zmienia się w ciągu roku – zimą ważą więcej, a wiosną mocno chudną. Wysokość przy obręczy barkowej wynosi ok. 41 cm.
Kot ten ma futro od szarego po płowe z białą piersią i brzuchem, biały jest też pyszczek. Na głowie ma dwa ciemne pasy, kolejne dwa biegną od oczu do uszu, a dwa białe – od oczu do nosa. Zewnętrzna strona uszu jest czarna z białymi punktami. Na ciele widać czarne plamy o nieregularnym kształcie. Na plecach ma 2-4 rzędy ciemnych plam. Ogon stanowi mniej więcej połowę długości ciała i ma czarne pręgi.
Występowanie
Kotek bengalski jest najszerzej rozprzestrzenionym małym dzikim kotem Azji. Żyje w dorzeczu Amuru, na półwyspach Koreańskim i Indochińskim, Chinach, Indiach i północnym Pakistanie. Zamieszkuje lasy zrzucające liście na zimę oraz bory, u podnóża Himalajów. Spotyka się go także w Japonii na wyspach Iriomote i Tsushima. Wykopaliska wykazały, że dawniej był on na Wyspach Japońskich szerzej rozpowszechniony.
Kotek bengalski jest dość odporny na zmiany środowiskowe, dlatego spotyka się go również na plantacjach olejowców gwinejskich (źródło oleju palmowego) oraz trzciny cukrowej. W północno-wschodniej części swojego areału żyje blisko rzek oraz w lasach porastających doliny i jary. Zdecydowanie unika terenów, na których znajduje się więcej niż 10 cm śniegu.
W ostatnich latach okazało się, że kotek bengalski jest znacznie bardziej tolerancyjny wobec wysokości, niż dotąd uważano. W 2009 r. zamaskowana kamera zrobiła zdjęcie tego kota w Nepalu na wysokości 3254 m, a największa wysokość, na jakiej go widziano, to 4474 m n.p.m.
Tryb życia
Kotek bengalski jest samotnikiem, pomijając sezon godowy. Terytorium łowieckie oznaczają moczem, ocierając się o drzewa i kamienie oraz drapiąc. Niektóre osobniki mogą być aktywne za dnia, ale w przeważającej większości polują w nocy.
Bardzo sprawnie wspinają się na drzewa i chodzą po skałach. Dnie spędzają na drzewach, ale jeśli poszycie jest gęste, zdarza im się schodzić i kryć wśród roślinności. Kotki bengalskie doskonale pływają, w czym mocno pomaga im błona między palcami , ale czynią to niechętnie i tylko wtedy, gdy są do tego zmuszone. Porozumiewają się za pomocą głosów podobnych jak wydawane przez koty domowe.
Kotki bengalskie są wyłącznie mięsożerne. Żywią się różnymi niewielkimi zwierzętami: ssakami, jaszczurkami, płazami, ptakami, a czasem owadami. Główną część ich pokarmu stanowią wiewióreczniki, myszy i szczury. Zdarza im się polować też na zające.
Polują, skradając się w pobliże ofiary i skacząc znienacka. W przeciwieństwie do wielu mały kotów, kotki bengalskie nie „bawią się” zdobyczą, lecz trzymają w mocnym uścisku dotąd, aż umrze. Ma to zapewne związek z faktem, że sporą część ich pokarmu stanowią ptaki, które w przypadku wypuszczenia mogłyby uciec.
Rozród
Okres rozrodczy kotków bengalskich zależy od klimatu. W tropikach do parzenia się dochodzić może przez cały rok W chłodniejszych warunkach do godów dochodzi zimą, a kocięta rodzą się wiosną. Ciąża trwa 60-70 dni.
Zwykle na świat przychodzą 2-3 kocięta ważące 75-130 g. po 15 dniach otwierają oczy, a w wieku dwóch tygodni ważą już dwa razy więcej niż po narodzinach, a cztery razy więcej po kolejnych trzech. W wieku miesiąca wyrzynają im się zęby i zaczynają jeść mięso. Samice osiągają dojrzałość płciową w wieku 1 roku, a pierwszy poród mają w wieku 13-14 miesięcy. Dożywają do 13 lat.
Kotki bengalskie i człowiek
Kotki bengalskie w niektórych krajach były traktowane jako zwierzyna łowna z powodu futra. W samych Chinach w latach 1984-89 zabito ponad 200 tys. tych zwierząt. Kiedy Unia Europejska wprowadziła zakaz handlu futrami, głównym rynkiem zbytu stała się Japonia.
Chociaż oficjalnie handel futrami jest w znacznym stopniu ograniczony, kotki bengalskie nadal padają ofiarą kłusowników oraz tubylców, którzy traktują je jako źródło skór, pożywienia lub chwytają w celu oswojenia jako zwierzęta domowe. Czasami są też zabijane przez rolników traktujących je jak szkodniki.
Obecnie kontynentalna populacja kotka bengalskiego liczy ok. 50 tys. osobników. IUCN traktuje ten gatunek jako „najmniejszej troski”. Jedynie w Japonii gatunek ten został umieszczony na liście gatunków zagrożonych wyginięciem.
W 1995 r. został objęty specjalnym programem obserwacji i ochrony. W USA kotek bengalski jest traktowany jako gatunek niezagrożony i dozwolony jest handel żywymi zwierzętami zgodnie z przepisami międzynarodowymi. Jako że zwierzę to przystosowało się do życia w monokulturowych uprawach Azji, uczeni przypuszczają, że gatunkowi temu nie grozi wyginięcie.
Kotek bengalski często jest trzymany blisko domów jako zwierzę oswojone, jednak jest dość agresywny i niezbyt przyjazny; świetnie za to sprawdza się jako zwierzę wolno żyjące i zwalczające gryzonie w gospodarstwie. W 2001 r. w Chinach odkryto szczątki kotków w osiedlach ludzkich sprzed 5 tys. lat. Gatunek ten może się krzyżować z kotem domowym i dawać płodne potomstwo.
Pierwsze mieszane potomstwo zaprezentowano na wystawach kotów w 1970 r., a w piątym pokoleniu uzyskano koty ubarwione identycznie jak kotki bengalskie. Koty rasy bengalskiej są łagodne, początkowo nieufne, z czasem bardzo przywiązują się do właścicieli, choć zawsze zachowują pewien dystans. Są bardzo ciekawskie i żywiołowe, ale też wymagające w hodowli.
Szczegółowe dane / wymiary
Kotek bengalski (Prionailurus bengalensis)
- Długość ciała (bez ogona, populacje w ciepłym klimacie): 39-66 cm
- Długość ogona (populacje w ciepłym klimacie): 17-31 cm
- Długość ciała (bez ogona, populacje w klimacie umiarkowanym): do 75 cm
- Masa ciała w klimacie ciepłym: 0.55-3,8 kg
- Masa ciała w klimacie umiarkowanym: pow. 7 kg
- Wysokość: 41 cm
Kotek bengalski – ciekawostki
- Kotek bengalski był pierwszym gatunkiem kota udomowionym w Chinach.
- Kotki bengalskie są jednymi z nielicznych zwierząt, którym praktycznie nie szkodzą zmiany zachodzące w środowisku za sprawą człowieka.
- Koty rasy bengalskiej są znane jako „rozmowne” – wydają wiele odgłosów i oczekują, że człowiek będzie reagował, również wydając jakieś odgłosy, np. mówiąc do nich, inaczej tracą zainteresowanie daną osobą.
Polecamy
Żeby tylko nie skończyły jak nasze żbiki, ciężko znaleźć czyste rasowo na wolności
Jest wielce prawdopodobnie, że tak skończą. Dobre w tym tylko, że populacja jest w miarę liczna.