Butlonos, delfin butlonosy (Tursiops truncatus)
Wolny i szczęśliwy w każdym momencie swego życia. Delfin butlonosy i cały rodzaj Tursipos zrobiły na nas tak duże wrażenie, że umieściliśmy go na najwyższym miejscu w rankingu najbardziej inteligentnych zwierząt świata. O tym, jak niewiele nas różni i wiele łączy dowiecie się z tego i wspomnianego już artykułu.
Klasyfikacja
- Gromada: ssaki
- Rząd: walenie
- Podrząd: zębowce
- Rodzina: delfinowate
- Rodzaj: Tursiops
Występowanie
Upodobał sobie tropikalne i umiarkowane wody całego świata. Niektóre populację wolą życie przy brzegu (populacja przybrzeżna), inne wybierają wody oddalone od lądu (populacja morska).
Osobniki z populacji morskiej są większe, ciemniejsze i mają proporcjonalnie krótsze płetwy oraz pyski, ponadto, mogą migrować sezonowo na odległość nawet 4200 km.
Butlonosy przywiązane do wybrzeży podróżują na krótszych dystansach, choć czasem wybierają się w dalekie wyprawy, głównie w odpowiedzi na zjawisko El Nino (hiszp. El Niño).
Charakterystyka
Nazwa
Na ciele mierzącym 2 – 4 m długości i ważącym 150 – 650 kg przeważają odcienie szarości, pysk – określany mianem dzioba – jest krótki i kształtem przypomina butelkę (stąd nazwa), a na czubku głowy widnieje przetchlinka, przez którą wylatuje powietrze w postaci fontanny.
Szyja
Szyja składa się z 5 – 7 nie zlanych ze sobą kręgów, dzięki czemu jest bardziej ruchliwa niż u innych waleni.
Sylwetka
Sylwetka ma kształt torpedy, jest krępa i stosunkowo krótka. Na grzebiecie dominuje ciemna szarość, płetwy są jaśniejsze, a brzuch różowy. Sierpowata płetwa grzbietowa jest sztywna i wysoka, umieszczona na samym środku grzbietu. Kształt płetwy zmienia się wraz z nabytymi bliznami, dzięki czemu naukowcy potrafią rozróżniać poszczególne osobniki.
Wielkość
Butlonosy z obszarów przybrzeżnych mierzą 2,5 – 2,7 m długości przy wadze 190 – 260 kg, osobniki z otwartych wód mierzą średnio 3,7 m i ważą do 454 kg, ale najwięksi przedstawiciele osiągają nawet 650 kg. Długość pyska wynosi 7 – 8 cm, a wewnątrz niego rośnie 76 – 98 stożkowatych zębów.
Zazwyczaj większe są samce, a te zamieszkujące Atlantyk są zazwyczaj drobniejsze od okazów z Pacyfiku. Młode, tuż po narodzinach, mierzą 0,8 – 1,4 m długości i ważą 15 – 30 kg (śr. 20 kg).
Dieta i taktyki łowieckie
Butlonos poluje na różnego rodzaju ryby i bezkręgowce, w tym głowonogi, kalmary i krewetki. Nie przeżuwa pokarmu, ale połyka go w całości mimo posiadania zębów – są mu potrzebne tylko do przytrzymywania zdobyczy.
Polowania grupowe
Poza zębami i własnymi umiejętnościami może polegać na innych delfinach, z którymi chętnie współpracuje podczas polowań. Praca w grupie, inteligencja i wykrywanie potencjalnego pokarmu za pomocą echolokacji działającej jak sonar powodują, że butlonos to bardzo skuteczny łowca.
Melon i echolokacja
Cechą charakterystyczną waleni jest posiadanie tzw. melona zawierającego oleistą substancję, umożliwiającą uskutecznianie echolokacji, do której potrzebne jest wysyłanie i odbieranie klików. To dzięki nim zwierzę lokalizuje i ocenia kształt wykrytego obiektu. Echosonda wysyła stale serię dźwięków wysokiej częstotliwości. Jeśli któryś z nich trafi na jakiś przedmiot lub zdobycz, powracające odbicie dźwięku jest odbierane przez wysyłającego. Mózg delfina potrafi interpretować te sygnały, a z pomocą sonaru otrzymuje „obraz” otoczenia.
Pomoc rybakom
Ze świata dochodzą informacje o delfinach pomagających naganiać ryby łowiącym w sieci ludziom. W zamian za pomoc ssaki otrzymują swoją „działkę” ryb jako zapłatę. Czasem pływają wokół łodzi rybackich z nadzieją na resztki.
Tryb życia
Grupy
Niełatwo określić naturę delfinów, bo – choć spotyka się osobniki samotne – częściej tworzą grupy, które w języku angielskim mają własna nazwę – pods (l. poj. pod). Stado składa się z reguły z 15 osobników, ale liczba członków waha się od 2 do 100, a nawet ponad 1000 (największe grupy formują się na krótki czas).
Wokalizacje (dźwięki)
Pływając tuż pod powierzchnią wody, wypływa średnio 2 – 3 razy na minutę w celu zaczerpnięcia powietrza. W trakcie podróży komunikuje się z innymi delfinami za pomocą pisków i gwizdów wypływających z przetchlinki, a emitowanych w specjalnych workach nosowych, ulokowanych tuż pod nią.
Mowa ciała
Wzmocnieniem przekazu werbalnego jest mowa ciała – wyskoki, ruchy głową, uderzenia ogonem o wodę. Dzięki komunikacji stado wie, że trzeba pomóc pobratymcowi w pływaniu. Niejednokrotnie słyszano o przypadkach, w których jeden z członków stada nie utonął, ponieważ reszta grupy utrzymywała go na powierzchni.
Ciekawski i przyjazny
Delfin butlonosy jest niezwykle ciekawskim i przyjaznym zwierzęciem, przejawiającym dużą aktywność widoczną ponad wodą i tuż pod jej powierzchnią. Lubi współpracować i poznawać ludzi, dlatego często widuje się je w okolicach statków, kiedy płyną tuż przy dziobie.
Przyjacielskość i ciekawość świata nie ograniczają się jednak tylko do nas i innych butlonosów – chętnie przebywają w towarzystwie innych gatunków delfinów, wielorybów, a nawet rekinów i żółwi morskich.
Wydają się beztroskie i czerpiące radość z każdej czynności, jaką wykonują. Nie bez powodu wiele osób uważa je za istoty rozumne i czujące w sposób podobny do człowieka.
Inteligencja
Ponieważ o inteligencji butlonosów pisaliśmy w zestawieniu TOP 10 najbardziej inteligentnych zwierząt świata, w tym artykule jedynie wspomnimy o możliwościach mentalnych tego wodnego ssaka.
Butlonos posiada większy mózg od człowieka, a liczne badania inteligencji wykazały, że potrafi reagować na mimikę twarzy, rozumie mowę, kategoryzuje przedmioty i jest świadomy samego siebie. Dzięki tej wiedzy wiadomo, że potrafi tworzyć relacje z człowiekiem, dlatego stał się atrakcją w delfinariach i filmach (znany wszystkim tytuł Flipper).
Poza „karierą” w branży rozrywkowej butlonosy szkoli się do działań wojskowych, np. w wykrywaniu min morskich…
Rozmnażanie
Ciąża trwa 12 miesięcy, po czym późną wiosną lub wczesnym latem samica rodzi jedno młode. Podczas porodu jest chroniona przez co najmniej dwie samice – działanie jest bardzo potrzebne, ponieważ wydostająca się krew może łatwo przyciągnąć rekiny. Samice-pielęgniarki często również zajmują się noworodkiem, pomagając mu wydostać się na powierzchnię wody, aby po raz pierwszy zaczerpnęło powietrza.
Młode
Młode pije mleko matki przez kolejne 18 miesięcy, jednak ta po raz kolejny zajdzie w ciążę po 2 – 3 latach. Podobnie, jak u delfinów zwyczajnych również u butlonosów matka wytryskuje mleko bezpośrednio do pyska młodego, ponieważ nie posiada ono warg, dzięki którym byłoby w stanie ssać.
Szczegółowe dane i wymiary
Butlonos, delfin butlonosy (Tursiops truncatus)
- Długość: 2,5 – 3,7 m
- Masa: 190 – 454 kg (max. 650 kg)
- Długość dzioba: 7 – 8 cm
- Młode po urodzeniu: długość ok. 100 cm, waga 30 kg
- Dojrzałość płciowa: samice: 5–10 lat, samce: 8–13 lat
- Ciąża: 12 miesięcy
- Długość życia: 45 – 50 (średnio 20 lat). Rekord 53 lata.
- Głębokość nurkowania: 300 m
Butlonos, delfin butlonosy – ciekawostki
- W środowisku naturalnym butlonosy pływają z prędkością dochodzącą do 30 km/h.
- Butlonos wysyła ze swojego naturalnego sonaru ok. 1000 klików na sekundę.
- W trakcie podróży delfiny bardzo lubią bawić się wodorostami i martwymi obiektami.
- Delfin może odpoczywać z jedną aktywną półkulą, co pozwala mu spać, pozostając jednocześnie na tyle przytomnym, aby utrzymać się na powierzchni i oddychać.
- Zdarzają się różowe delfiny butlonose.
- Panuje powszechny pogląd głoszący, że delfiny butlonose są szczęśliwe w akwariach i delfinariach. Film w reżyserii Louie Psihoyos, ale powstały dzięki treserowi Rickowi O’Barry’emu pt. „Zatoka delfinów” (oryg. The Cove), pokazuje zgoła inny punkt widzenia…
Polecamy
Delfin butlonosy jest bardzo mądry.