Ocelot pampasowy, kot pampasowy

Redakcja DinoAnimals.pl11 lutego 2020

Ocelot pampasowy, kot pampasowy, kolokolo (Leopardus colocolo)

W różnych stronach świata żyją zwierzęta, które są powszechnie znane, mimo że mało kto widział je na własne oczy, a jeszcze mniej osób potrafi coś o nich powiedzieć. Do tej grupy należy ocelot pampasowy – drapieżnik zamieszkujący Amerykę Południową.

Ocelot pampasowy, zwany w niektórych rejonach colocolo (czyt. kolokolo), jest znany także jako kot pampasowy. Istotnie, z wyglądu daleko mu do egzotycznych zwierząt – z wyglądu przypomina raczej znane nam koty domowe. Drapieżnik ten zamieszkuje bardzo rozległy obszar – temu zapewne zawdzięcza fakt, że jeszcze nie wyginął. Przez wiele lat był bowiem ofiarą zaciekłych polowań – skutkiem czego trudno jest go teraz spotkać. Niestety stało się to, zanim udało się dobrze poznać jego zwyczaje.

Klasyfikacja

Gromada: Ssaki
Rząd: Drapieżne
Rodzina: Kotowate
Rodzaj: Ocelot
Gatunek: Ocelot pampasowy, kot pampasowy, kolokolo (Leopardus colocolo)

Ocelot pampasowy, kot pampasowy, kolokolo (Leopardus colocolo)

Problemy z systematyką

Ocelot pampasowy został opisany jako Felis colocola w 1782 r. Jednak dokładnie badania wyglądu tych zwierząt w różnych miejscach wykazały dość znaczne różnice, w tym w budowie czaszki. Skutkiem tego uznano, że wspomniana nazwa określa aż trzy gatunki zwierząt z 11 podgatunkami. Jednak z w 2017 r. naukowcy stwierdzili na podstawie badań genetycznych, że jest to jednak jeden gatunek, w którym po prostu występują znaczne różnice w wyglądzie i budowie ciała. Wyróżnia się za to 7 jego podgatunków.

Występowanie

Ocelot pampasowy ma bardzo szeroki zasięg występowania, choć nigdzie nie jest liczny. Spotyka się go na terenie Chile, Argentyny i Urugwaju, na terenie Gran Chaco i Cerrado w Boliwii, Paragwaju i Brazylii, a także w północnych Andach. Na północy zasięg tego ocelota kończy się na Ekwadorze, choć ślady pojedynczych osobników spotykano również w Kolumbii.

Kot ten żyje na terenach porośniętych przez trawy i krzewy, a także rzadkie, suche lasy. Spotyka się go także w górach, na wysokości nawet do 5000 m n.p.m., chociaż większość podgatunków preferuje wysokości nieprzekraczające ok. 1200 m.

Charakterystyka

Wygląd

Ocelot pampasowy różni się wyglądem od innych tzw. kotów Nowego Świata. Ma nieco spłaszczony pyszczek i trójkątne, spiczaste uszy, cała sylwetka jest dość krępa, dlatego drapieżnik ten przypomina europejskiego żbika, choć jest od niego nieco mniejszy. Różni się też od niego bardziej puszystym ogonem. Na szyi i grzbiecie włosy są dłuższe i tworzą grzywę.

Ubarwienie ocelota pampasowego jest bardzo zróżnicowane i zależy od rejonu występowania oraz podgatunku. W Chile spotyka się oceloty rudawe lub ciemnoszare z ciemniejszymi drobnymi plamami. W Ekwadorze, Boliwii i Peru żyją zwierzęta czerwonobrązowe z dużymi plamami. Z kolei w Brazylii, wschodniej Boliwii i Argentynie koty te są brązowe lub płowe z drobnymi, ale wyraźnymi cętkami. U wszystkich odmian występują wspólne cechy: Na brzuchu i łapkach futro jest jaśniejsze, a na ogonie widoczne są wyraźne prążki. Różnice w ubarwieniu związane są ze zróżnicowaniem środowisk i klimatu w zasięgu występowania tego zwierzęcia.

Tryb życia

Mimo że znany od setek lat, kot pampasowy jest bardzo słabo poznany. Żywi się przede wszystkim drobnymi gryzoniami, głównie wiskaczami i świnkami morskimi (kawiami) oraz ptakami z grupy kusaczy. Zaobserwowano, że poluje na ziemi, ale odpoczywać lubi wysoko, np. na gałęziach drzew. Nie wiadomo jednak dokładnie, czy prowadzi nocny, czy dzienny tryb życia; nie przeprowadzono też żadnych badań nad życiem społecznym tego drapieżnika.

Nieco lepiej, głównie na podstawie obserwacji zwierząt trzymanych w niewoli, poznano biologię rozrodu ocelota pampasowego. Okres godowy zaczyna się w kwietniu i trwa do lipca. Po trwającej 80-85 dni ciąży samica rodzi najczęściej 1-2, rzadziej 3 młode ważące ok. 130 g. W niewoli osiągają one dojrzałość płciową po 21 miesiącach i dożywają 16 lat. Jednak na wolności znajdowano co najwyżej 9-letnie zwierzęta; możliwe zatem, że na wolności dojrzewają szybciej, ale i żyją krócej.

Kot pampasowy i ludzie

Jak to zwykle bywa, największym zagrożeniem dla ocelota pampasowego jest człowiek. Przez wiele lat kot ten bywał ofiara zaciętych polowań ze względu na delikatne i ciepłe futro – bywały lata, gdy Amerykę Południową opuszczały nawet dziesiątki tysięcy skór rocznie. Na szczęście handel skórą ocelota pampasowego został zakazany w 1987 r.

Gatunek ten nadal jest zagrożony, głównie z powodu niszczenia siedlisk i osadnictwa. Zamieszkuje bowiem nierzadko tereny doskonale nadające się pod uprawy lub pastwiska. Dlatego ocelot pampasowy według klasyfikacji IUCN należy do kategorii NT (bliski zagrożenia). Jednak trzeba tutaj zauważyć, że różne podgatunki są zagrożone w odmiennym stopniu i w różnych krajach Ameryki metody jego ochrony osiągają różną skuteczność. Działania te są tym trudniejsze, że z różnych powodów ocelot pampasowy nie był obiektem dokładnych badań i niewiele wiadomo na temat jego życia.

Szczegółowe dane / wymiary

Ocelot pampasowy, kot pampasowy, kolokolo (Leopardus colocolo)

Masa ciała: 2,7-6,8 kg (najczęściej 3-4 kg)
Długość ciała: 46-75 cm
Długość ogona: 23-29 cm

Ciekawostki

U ocelota pampasowego wyróżniono kilka typów ubarwienia. Każdy typ obserwowany jest jedynie u zwierząt żyjących na określonym terenie i w konkretnym przedziale wysokości nad poziomem morza. Występuje za to u wszystkich podgatunków na danym obszarze.
W 2016 r. po raz pierwszy zaobserwowano oceloty pampasowe na półpustyniach Peru, od tamtej pory takie obserwacje są coraz częstsze. To sugeruje, że kot ten może stopniowo adaptować się do nowego środowiska. Znacznie zwiększałoby to szanse na przetrwanie gatunku.