Koniki morskie, pławikoniki

Koniki morskie, pławikoniki

Droższe od srebra

Nie galopują, ani nie używają podków 🙂 Mimo to bardzo przypominają konie, stąd choć i środowisko odmienne i gromada nie ta, nazywane są konikami… morskimi.

Przez wielu koniki morskie uważane były za zwierzęta monogamiczne, oddane swym partnerom, których wybierają na całe życie. Prawda na ten temat jest jednak nieco bardziej złożona i co za tym idzie, mniej oczywista. Zapraszamy do podwodnych krain porośniętych morską trawą, w których znajdziemy „wypasające się” koniki morskie – niewielkie ryby pływające… pionowo.

Klasyfikacja

• Gromada: ryby promieniopłetwe
• Rząd: igliczniokształtne
• Rodzina: igliczniowate
• Rodzaj: Hippocampus

W obrębie rodzaju sklasyfikowano do tej pory 54 gatunki koników morskich.

Występowanie i siedliska

Występują w płytkich wodach klimatu tropikalnego i umiarkowanego całego świata. Przebywają z reguły w ukryciu, pośród trawy morskiej. Spotyka się je również w ujściach rzek, rafach koralowych i lasach namorzynowych.

Charakterystyka

Wygląd

Koniki morskie, choć są rybami, swym wyglądem przypominają pływające konie. Wszystko z powodu dużej głowy, wydłużonego pyska, wypustek wzdłuż grzbietu przypominających grzywę i pękatego tułowia. Ciało zakończone jest natomiast biczowatym, chwytnym ogonem. Dzięki niemu zwierzę może przyczepić się do rośliny wodnej, co z kolei zapobiega porwaniu przez silne prądy morskie oraz fale.

Koniki morskie posiadają na swym ciele egzoszkielet (szkielet zewnętrzny), składający się z twardych płyt kostnych. Nie mają zatem łusek jak większość ryb. Ogromnym atutem ich egzoszkieletu jest fakt, że może on zmieniać swój kolor. W skutecznym kamuflażu pomagają również wypustki na grzbiecie, które nadają zwierzętom bardziej wyglądu rośliny, aniżeli zwierzęcia. Koniki morskie potrafią więc świetnie kamuflować się w dowolnym otoczeniu.

Uważane są za raczej słabych, ale za to wyjątkowych pływaków – pływają one bowiem w pozycji pionowej. W poruszaniu się bardzo pomagają im płetwy grzbietowe, którymi machają 30-70 razy na sekundę. Aby utrzymać kierunek ruchu i równowagę, bardzo przydają się natomiast płetwy piersiowe. Nie posiadają płetw ogonowych, zatem ogon nie służy do napędzania, ale chwytania się różnych obiektów, głównie roślin wodnych. Długi pysk umożliwia zasysanie zdobyczy. Koniki morskie mają ponadto bardzo dobry wzrok, a oczy mogą poruszać się niezależnie od siebie.

Dieta

Polują na małe skorupiaki unoszące się w wodzie lub przebywające blisko dna morskiego. W menu przeważają krewetkopodobni przedstawiciele rzędu Mysida. Zjadają jednak czasem bezkręgowce i larwy ryb.

Polują poprzez zasadzkę – pomaga im w tym opanowana do perfekcji sztuka kamuflażu i cierpliwość. Dzięki wąskiemu, długiemu pyskowi potrafią wyssać zdobycz z wąskich szczelin i innych zakamarków. W czasie spożywania pożywienia koniki morskie wydają z siebie charakterystyczne kliknięcia. Te same odgłosy stosują w kontaktach z innymi przedstawicielami rodzaju.

Rozmnażanie

Gody u koników morskich mogą trwać kilka dni. W tym czasie zmieniają kolory, pływają blisko siebie splatając swe ogony. Często w pozycji takiej przeprowadzają charakterystyczny taniec trwający kilka godzin.

W czasie wielogodzinnych zalotów samiec przejmuje jaja od samicy. Przyszły ojciec przechowuje je w specjalnym woreczku, w którym mieć może nawet 1500 jaj. Samica przekazuje jaja samcowi za pomocą tzw. pokładełka. Gruba do tej pory samica traci rozmiary po pozbyciu się jaj. Pęcznieje natomiast ciało samca. Po przekazaniu potomstwa samica odpływa.

Do zapłodnienia dochodzi poza ciałem samicy. Samiec uwalnia spermę do wody, gdzie jaja zostają zapłodnione. Następnie są one inkubowane w woreczku do tego przeznaczonym. Opieką nad jajami obciążony jest wyłącznie samiec. Młode są bardzo podobne do rodziców, ale o wiele od nich mniejsze.

Gdy narybek (małe ryby) jest gotowy do przyjścia na świat, ojciec uwalnia go ze swej kieszeni za pomocą skurczów mięśni. Do porodu dochodzi zazwyczaj nocą. Podobnie jednak do wielu innych gatunków ryb, koniki morskie nie opiekują się potomstwem. Z tego też powodu młode są bardzo narażone na ataki drapieżników lub działanie silnych prądów morskich mogących zmyć je z żerowisk. Ekstremalne temperatury wody również mogą działać niekorzystnie na delikatne ciała młodych koników morskich.

Śmiertelność w obrębie rodzaju jest bardzo wysoka – do okresu dorosłości przetrwa mniej niż 1% młodych. To wyjaśniałoby przyczynę produkowania przez samice tak dużych ilości jaj.

Czy koniki morskie to monogamiści?

Powszechnie uważa się, że koniki morskie tworzą związki partnerskie na całe życie. Owszem, wiele gatunków tworzy stałe związki, trwające co najmniej cały sezon rozrodczy. Sporo gatunków wykazuje bardzo wysoki poziom wierności. Mimo to jednak są takie, które łatwo zmieniają partnera, jeśli tylko nadarzy się okazja. Gatunki takie jak H. abdominalis i H. breviceps na przykład rozmnażają się w dużych grupach.

Zwyczaje godowe wielu gatunków są jednak nadal tajemnicą, ponieważ nikt ich nie obserwował. Nie wiadomo więc, ile dokładnie gatunków konika morskiego to prawdziwi monogamiści. Wiemy jednak, że koniki morskie mogą wykazywać zachowania homoseksualne.

Koniki karłowate

Za gatunki karłowate uznaje się te, które mają mniej niż 15 mm wysokości i 17 mm szerokości. W przeszłości określenie to dotyczyło tylko jednego gatunku – Hippocampus bargibanti. Od roku 1997 klasyfikacja taka uznawana jest za nieaktualną. Do karłowatych koników morskich zaliczamy dzisiaj:

• Hippocampus bargibanti
• Hippocampus colemani
• Hippocampus denise
• Hippocampus minotaur
• Hippocampus pontohi
• Hippocampus satomiae
• Hippocampus severnsi
• Hippocampus waleananus

Większość karłowatych koników morskich bardzo dobrze się kamufluje i żyje w bliskiej współpracy z innymi gatunkami, na przykład za stułbiopławami, gorgoniami i krasnorostami.

Szczegółowe dane/wymiary

Koniki morskie, pławikoniki

• Długość ciała: 1,5-35,5 cm
• Szacowana długość życia na wolności: 1-5 lat

Koniki morskie, pławikoniki – ciekawostki

• Grecka nazwa rodzaju Hippocampus to połączenie słów hippos („koń”) i kampos („morski potwór”). Podobną nazwę nadano hipokampowi – części mózgu odpowiedzialnej m.in. za pamięć. Hipokamp swym kształtem przypomina konika morskiego.
• Nie tylko koniki morskie pływają w pozycji pionowej. Podobnie do nich zachowują się brzytewkowate z gatunku Aeoliscus strigatus (zaliczają się one, podobnie jak koniki morskie, do rzędu igliczniokształtnych).
• Najwolniej poruszającą się rybą na świecie jest konik morski z gatunku Hippocampus zosterae. Pływa on z maksymalną prędkością ok. 1,5 m/h.
• Niektóre z gatunków pławikoników  zajmują niewielkie terytoria. Na przykład samce z gatunków Hippocampus hippocampus i Hippocampus fuscus zajmują terytoria 1 m², podczas gdy samice 100 m².
• Koniki morskie nie posiadają zębów ani żołądków. Jedzenie wręcz „przelatuje” przez ich system trawienny, dlatego muszą jeść niemal bez przerwy, aby przeżyć.
• Koniki morskie są zwierzętami zagrożonymi wyginięciem. Taki stan rzeczy wynika z przełowienia i niszczenia siedlisk. W Chinach ryby te są wykorzystywane w tradycyjnej medycynie ludowej, głównie w leczeniu impotencji, moczenia nocnego i świszczącego oddechu. Co roku w tym celu poławia się nawet 20 mln osobników. Koniki morskie są także przysmakiem na Filipinach.
• Suszone koniki morskie sprzedaje się w cenie 600-3000 dolarów/kg. Jeśli zatem chodzi o ich wartość opartą na wadze, w Azji koniki morskie są warte więcej niż srebro.
• Koniki morskie można trzymać w akwariach.

Polecamy

• Rekiny
• Zwierzęta morskie
• Ryby
• Płaszczki
• Plankton
• Wieloryby
• Walenie
• Delfiny