AfrykaGadyKrokodyleWymarłeZwierzęta

Sarkozuch (Sarcosuchus)

Sarkozuch (Sarcosuchus)

Pierwsze krokodyle pojawiły się jak wiemy przed 228 milionami lat w okresie triasu ery mezozoicznej. Do krokodyli – oprócz współcześnie żyjących przedstawicieli tego rzędu – tradycyjnie zaliczano wszystkich wymarłych przedstawicieli  krokodylomorfów (Crocodylomorpha).

Jednym z największych i najlepiej poznanych gadów, spokrewnionym ze współczesnymi krokodylami był żyjący 112 milionów lat temu w okresie wczesnej kredy Sarkozuch (Sarcosuchus). Sarkozuch należy do nadrzędu krokodylomorfów podobnie jak współczesne krokodyle, nie jest jednak ich przodkiem.

Zostawmy jednak szczegółowe dywagacje dotyczące klasyfikacji pasjonatom i przejdźmy do rzeczy 🙂

Sarkozuch – 12 metrów długości, 8 ton wagi, 132 zęby – proszę Państwa, oto maszyna do zabijania.

Sarkozuch – 12 metrów długości, 8 ton wagi.

Odkrycie

Sarkozuch do niedawna znany był jedynie z kilku skamieniałych zębów i oraz łusek, które zostały odkryte na Saharze przez francuskiego paleontologa Alberta-Félixa de Lapparent, w roku 1940 lub 1950. Lapparent nazwał swe znalezisko  „krokodyl Aoulef” (nazwa miasta w prowincji Adrar w Algierii).

W latach 1997 oraz 2000, amerykański paleontolog Paul Sereno odkrył kilka nowych okazów, w tym jeden, który zachował się niemal w połowie, w tym kręgosłup. Wszystkie pozostałe gigantyczne krokodylomorfy znane są tylko z kilku częściowych czaszek. Otwarte pozostaje więc ciągle pytanie, który z tych krewniaków krokodyla był największy.

Nazwa

Sarkozuch (Sarcosuchus) – powszechnie nazywany SuperCroc, w rzeczywistości jego nazwa oznacza krokodyla z … nadwagą.

Paul Sereno z czaszkami odnalezionych w Afryce krokodolomorfów. Największa czaszka należy do Sarkozucha.

Sarkozuch – gatunki

Wyróżniamy obecnie dwa gatunki Sarkozucha:

  • Sarkozuch (Sarcosuchus) hartii / Marsh, 1869
  • Sarkozuch (Sarcosuchus) imperator / Broin & Taquet, 1966

Pysk Sarkozucha

Sarkozuch, lub jak kto woli SuperCroc, przy swoich ogromnych rozmiarach miał również wielką czaszkę i szczęki. Rzecz jednak w tym, że w przeciwieństwie do  Deinozucha (Deinosuchus), była ona stosunkowo wąska. Długość czaszki wynosiła ok. 1.78 m, z czego na szczęki przypadało ok. 1.3 m. W szczękach Sarkozucha znajdowały się 132 zęby, które odrastały mu przez całe życie. Nie przejmował się zatem zbytnio ich utratą i w przeciwieństwie do nas – nie musiał odwiedzać stomatologa, brrr. Tak, przy okazji – jego zęby nie były zbyt ostre. Miał za to niezwykle silne szczęki…

Nacisk szczęk Sarkozucha oszacowano na … 8 ton!

Sarkozuch (Sarcosuchus) – nacisk szczęk mocniejszy od Tyranozaura?

Dr. Greg M. Erickson z Uniwersytetu Stanowego na Florydzie (Florida State University) na podstawie przeprowadzonych badań nacisku szczęk krokodyli i aligatorów dokonał ekstrapolacji siły nacisku szczęk dla prehistorycznych krokodyli. Wg jego obliczeń nacisk szczęk Sarkozucha mógł wynosić 80 kN czyli ok. 8 ton, podczas gdy nacisk szczęk Deinozucha (Deinosuchus) mógł osiągać 10.5 tony/cm2 (23 100 funtów)! Wg jego badań krokodyl różańcowy posiada również większy nacisk szczęk (1.68 tony/cm2), niż podawany powszechnie aligator amerykański (964 kg).

Czy tak było w rzeczywistości, czy też to tylko pogoń za sławą i sama ekstrapolacja jest zbyt daleko posunięta? Na te pytania nie potrafimy udzielić jednoznacznej odpowiedzi.

Sarkozuch – fragmenty szkieletu.

Dieta i ofiary

Choć Sarkozuch miał ogromne rozmiary i wielką siłę szczęk, to głównie odżywiał się rybami (w przeciwieństwie do Deinozucha, czy Rhamphosuchusa), podobnie zresztą jak sławny Spinozaur. Paleontolodzy uważają, że dorosłe osobniki poza rybami mogły polować również na żółwie, czy mniejsze dinozaury, które przyszły do wodopoju. Ogromne szczęki służyły im wówczas do unieruchomienia ofiary, wciągnięcia do wody i rozszarpania – nie gryzienia.

Część biologów uważa jednak, że jego zdolności do zabijania dużych ofiar są przeceniane. Przypominał on bowiem większą wersję współczesnego gawiala podobnie jak Rhamphosuchus. Spór w tym zakresie pozostaje nierozstrzygnięty.

Sarkozuch rósł przez całe życie

Podobnie do współczesnych krokodyli i węży (patrz Anakonda, Pyton), Sarkozuch rósł w stałym tempie przez całe swoje życie (paleontolodzy ustalili to badając przekroje skamieniałych kości). W rezultacie, największe i jednocześnie najstarsze Sarkozuchy osiągały 12 metrów długości i były dwukrotnie dłuższe od najdłuższych współczesnych krokodyli. Wagą przewyższały je dziesięciokrotnie.

Porównanie wielkości: Purussaurus brasiliensis, Sarkozuch (Sarcosuchus imperator), Deinozuch (Deinosuchus rugosus), Purussaurus, Mourasuchus atopus, Gryposuchus croizati, Euthecodon brumpti, Krokodyl różańcowy (Crocodylus porosus) – średni wymiar. Na rysunku brakuje Rhamphosuchusa, który pod względem długości znalazłby się w czołówce.

Wielkość

Ponieważ nie odnaleziono dotychczas kompletnego szkieletu, rozmiar Sarkozucha oszacowany został na podstawie podobieństw do współczesnych krokodyli.

Oczy Sarkozucha

Wiele można powiedzieć o codziennym zachowaniu zwierzęcia obserwując kształt i strukturę jego oczu. Sarkozuch nie poruszał oczami w lewo i prawo, ale raczej w górę i w dół. Spędzał najprawdopodobniej większość czasu zanurzony pod powierzchnią rzeki, poszukując potencjalnych ofiar.

Ogon Sarkozucha

Sarkozuch posiadał potężny ogon, który służył mu jak płetwa ogonowa u ryb. Poruszając nim na boki, otrzymywał niesamowitą siłę napędową, dzięki czemu prędkość jaką osiągał w wodzie pozwalała mu na polowanie na szybko poruszające się ryby. Siła ogona była tak duża, że Sarkozuch potrafił „wyskoczyć” z wody, aby dosięgnąć potencjalną ofiarę będącą u wodopoju.

Mityczny pojedynek: Sarkozuch kontra Suchomim (Suchomimus) występujące na tym samym terenie w okresie kredy.

Gdzie żył Sarkozuch?

Sarcosuchus występował w północnej Afryce. Sto milionów lat temu, północna Afryka była bujnym, tropikalnym rejonem poprzecinanym licznymi rzekami. Stosunkowo niedawno (licząc okresy geologiczne :)), obszar ten przekształcił się w pustynną Saharę. Sarcosuchus był jednym z wielu ogromnych gadów, które korzystały z naturalnej obfitości tego kontynentu.

Szczegółowe dane / wymiary

Sarkozuch (Sarcosuchus)

  • Długość: 11 – 12 m / 9-9-5 metra (szacunki z 2019 roku)
  • Długość czaszki: 1.78 m (tyle ile czaszka Giganotozaura czy Spinozaura)
  • Waga: 8 – 10 ton / 3.5 – 4.3 tony (szacunki z 2019 roku)
  • Długość życia: 50 – 60 lat
  • Nacisk szczęk:  80 000 N / 8 ton (?) (byłoby to więcej niż u Tyranozaura – patrz T. rex ciekawostki)
Współczesny gawial (Gavialis gangeticus) przypomina Sarkozucha.

Występowanie

  • Wczesna kreda: 133-112 mln lat temu
  • Afryka
  • Słodkowodny

Klasyfikacja

  • Królestwo: zwierzęta
  • Typ: strunowce
  • Podtyp: kręgowce
  • Gromada: zauropsydy
  • Podgromada: diapsydy
  • Infragromada: archozauromorfy
  • Nadrząd: krokodylomorfy
  • (bez rangi) Mesoeucrocodylia
  • Rodzina: Pholidosauridae
  • Rodzaj: sarkozuch
Sarkozuch (Sarcosuchus imperator) – czaszka.

Sarkozuch – Ciekawostki

  • Odlew czaszki Sarkozucha (Sarcosuchus imperator) naturalnej wielkości znajduje się w Muzeum Ewolucji PAN w Warszawie.

Polecamy – wielkie krokodyle


Baza Dinozaurów

18 komentarzy

  1. Wielka bestia z tego sarkozucha , dobrze ,że wymarł inaczej byłyby z nim problemy! Zawsze się gadami wszystkimi interesowałem a w szczególności krokodylami.Uwielbiam tę stronę, jest po prostu najulubieńszą moją stroną o zwierzętach! O by kwitła dalej.
    P.S
    Z tego co czytałem i słyszałem krokodyl różańcowy ma o wiele mocniejszy
    nacisk szczęk od żarłacza białego,jestem tego pewien.
    Pozdrawiam redakcję DinoAnimals.pl!

    1. W dokumencie BBC Planeta dinozaurów pokazano że do starć między sarkozuchem, a spinozaurem mogło dochodzić w porze suchej, kiedy ostatnie zbiorniki wodne były zasiedlane przez sarkozucha, i spinozaur raczej nie mógł sie do nich zbliżyć, gdyż wolał nie ryzykować starcia z potęznymi szczękami krokodylomorfa. Zmuszony był przez to na poszukiwanie zdobyczy na lądzie. Swoją drogą dokument bardzo ciekawy, i szczegółowo przedstawiony z dowodami kopalnymi, polecam obejrzeć.

  2. Jeszcze w tym artykule znalazłem nieścisłość dotyczącą nacisku szczęk krokodyla różańcowego.

    Wybaczcie za moje natręctwo 😉

    1. Dziękujemy – w dzisiejszym świetle to była nieścisłość, jednak kiedy powstawał artykuł, takimi danymi dysponowaliśmy. Co to będzie, kiedy Erickson znów dokona kolejnego rekordowego pomiaru 🙂 Trzeba będzie korygować artykuły 🙂

  3. „W odróżnieniu od współczesnych krokodyli, które osiągają maksymalne rozmiary w ciągu 10 lat”

    coś tu chyba jest nie tak 😉

  4. Droga redakcjo !

    W internecie a konkretnie wikipedii znalazłem informację na temat fitozaurów. Podobno największe gatunki osiągały 12 m długości i 10- 12 ton masy ciała, a to nawet więcej niż największe krokodylomorfy. Oczywiście to wikipedia… 🙂 stąd chciałbym zapytać co wy o tym myslicie czy faktycznie mogły być jeszcze większe niż krokodylomorfy ?

    Pozdrawiam

    1. Fitozaury, jak zapewne „wszyscy” 😉 wiemy, żyły w triasie, czyli tak dawno temu, że tego najstarsi górale nawet nie pamiętają. Tym samym materiał kopalny jest bardzo słabo zachowany i nieliczny. Trudno zatem precyzyjnie odpowiedzieć na pytanie dotyczące ich długości. Obecne znaleziska pozwalają jednak na następujące stwierdzenia: największy znany fitozaur (Smilosuchus) miał 8 metrów długości lub nieco więcej (Long & Murry 1995). Największa znana czaszka fitozaura (Leptosuchus) ma 80 cm długości (ponieważ jest niekompletna, przyjmuje się, że całkowita jej długość mogła wynosić 120 cm.
      Od największych krokodylomorfów raczej większe zatem nie były.
      Zdarzają się źródła podające w przypadku Smilosuchusa 12 metrów, niemniej nie bardzo wiemy na jakiej podstawie te szacunki się pojawiły i czy czasami nie przypominają głuchego telefonu. Ne znamy naukowej publikacji z takimi danymi.

    1. Owszem, według nowych estymacji sarkozuch rzeczywiście był mniejszy, niż wcześnie zakładano. Dodaliśmy aktualizację danych opartą na szacunkach Haley D O’Brien, Leigha M Lynch; Kent A Vliet; John Brueggen; Gregory M Erickson; Paul M Gignac (2019). „Crocodylian Head Width Allometry and Phylogenetic Prediction of Body Size in Extinct Crocodyliforms”. Dziękujemy!

  5. Największe krokodylomorfy

    1. Purussaurus 12,5 – 15 m
    2. Deinozuch 11 – 12 m
    3. Sarkozuch 10 – 12 m
    4. Mourazuch 9 – 12 m
    5. Ramfozuch 10 – 12 m

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button