AzjaMałpySsakiZwierzęta

Gibony – małpy pełne gracji

Gibony (Hylobatidae) – małpy pełne gracji

Wyobrażając sobie gibony na myśl przychodzą nam niewielkie małpy, które z wdziękiem poruszają się wśród gałęzi drzew. Są to najlepiej przystosowane do życia na wysokości naczelne, poruszające się ruchem, od którego najprawdopodobniej wywodzi się dwunożne przemieszczanie się człowieka. Nic więc dziwnego, że gdy schodzą z drzew, poruszają się prawie wyłącznie na dwóch nogach – utrzymując balans rozłożonymi rękami.

Klasyfikacja

  • Gromada: ssaki (Mammalia)
  • Rząd: naczelne (Primates)
  • Rodzina: gibonowate (Hylobatidae)

Gatunki

Do rodziny gibonowatych zalicza się kilkanaście gatunków podzielonych na cztery rodzaje. Wyróżnia się je ze względu na liczbę chromosomów.

  • Rodzaj Hylobates – 44 chromosomy i 7 gatunków gibonów
  • Rodzaj Hoolock – 38 chromosomów i 2 gatunki gibonów
  • Rodzaj Nomascus – 52 chromosomy i 7 gatunków gibonów
  • Rodzaj Symphalangus – 50 chromosomów i 1 gatunek gibonów
Gibony, gibbony (Hylobatidae).

Ewolucja

Historia ewolucji gibonów jest dość trudna do ustalenia. Najbardziej prawdopodobnym wydaje się przypuszczenie, że zaczął on tworzyć osobny gatunek około 8 milionów lat temu. To właśnie wtedy miał powstać rodzaj Nomascus. Dwa kolejne rodzaje Hylobates oraz Symphalangus pojawiły się milion lat później.

Wymarły gibon Bunopithecus do niedawna był uważany za bliskiego kuzyna rodzaju Hoolock.

Występowanie i środowisko naturalne

Gibony są zwierzętami charakterystycznymi dla klimatów tropikalnych i subtropikalnych. Typowym dla nich środowiskiem naturalnym są lasy rosnące w tamtejszych strefach. Występują na Archipelagu Malajskim, Półwyspie Indyjskim, Półwyspie Indochińskim oraz południowych Chinach.

Gibony, gibbony (Hylobatidae).

Cechy charakterystyczne

Gibony charakteryzują się bardzo długimi przednimi i tylnymi kończynami, przy czym te pierwsze są dłuższe niż drugie. Ręce – silne o hakowatym kształcie – zakończone są dodatkowo bardzo masywnymi dłońmi – taka budowa umożliwia gibonom sprawne przemieszczanie się wśród gałęzi drzew, gdzie zwierzęta te spędzają większość czasu. Ruch ułatwia również specjalna konstrukcja nadgarstka, dzięki której gibon potrzebuje mniej energii, aby podnieść ramię i tors. To z kolei powoduje, że jego mięśnie nie są tak bardzo obciążone.

Czaszki oraz uzębienie gibonów podobne są do tych występujących u wszystkich wielkich małp.

U osobników męskich niektórych gatunków tego zwierzęcia, a u siamanga również u samic, występuje powiększony worek krtaniowy osiągający wielkość głowy gibona. Pełni ona rolę rezonatora i pozwala na wydawanie bardzo głośnych oraz donośnych dźwięków – o wiele mocniejszych niż są w stanie wyśpiewać najlepsi artyści.

Gibony nie mają ogonów

Gatunki gibonów najbardziej różnią się od siebie kolorem futra. Niektóre z nich mają barwę szarą, brązową lub czarną. Czasami występują u nich także białe plamy na twarzy.

Gibony mają barwę szarą, brązową lub czarną.

Sposoby lokomocji

Budowa gibonów, niska waga osiągnięta m.in. dzięki lekkiemu korpusowi umożliwia im sprawne poruszanie się po drzewach. Gibony to najszybsze, nielatające i zamieszkujące korony drzew ssaki. Potrafią przemieszczać się po dżungli z prędkością nawet 56 kilometrów na godzinę, oddając przy tym skoki o długości aż 15 metrów.

Sposób poruszania się gibonów, podobnie jak orangutanów oraz czepiaków, nazywa się brachiacją. Polega on na przemieszczaniu się z jednej gałęzi na drugą przy przyjęciu pozycji zwisu i używaniu jednocześnie kończyn przednich i tylnych. Ruch brachiacyjny ułatwia wahadłowe kołysanie ciałem.

Takie przystosowanie sprawia, że odchylając się z łatwością mogą złapać owoce rosnące na samym krańcu gałęzi, co znacznie eliminuje konkurencję w walce o pożywienie.

Gibony potrafią również przemieszczać się w postawie dwunożnej.

Czasami u niektórych gibonów występują białe plamy na twarzy.

Dieta

Gibony należą do zwierząt wszystkożernych – oznacza to, że w skład ich pożywienia wchodzą zarówno rośliny jak i materiał zwierzęcy. Głównym składnikiem gibonów, stanowiących aż ¾ całego pokarmu są dojrzałe owoce. Oprócz tego małpy te polują także na owady, ptaki oraz ich jaja, pająki i gady.

Swoje pragnienie zaspokajają głównie zlizując wodę deszczową z kory drzew i liści.

Styl życia

Gibony to zwierzęta bardzo towarzyskie. Żyją w niewielkich grupach, składających się zazwyczaj z nie więcej niż 6 osobników, przeważnie z dorosłych i ich potomstwa. Łączą się w monogamiczne pary, które są sobie wierne przez całe życie, co jest bardzo rzadką cechą wśród naczelnych.

Gibony aktywnie bronią swojego terytorium, sygnalizując swoją obecność na danym obszarze – tak samo jak wyjce – wydając donośne odgłosy.

Większość swojego czasu gibony spędzają na drzewach, a schodzą na ziemię tylko w poszukiwaniu wody oraz jedzenia.

Gibony, gibbony (Hylobatidae).

Zagrożenia naturalne

Te niezwykłe zwinne małpy mają kilku naturalnych wrogów, powiązanych ze środowiskiem, które zamieszkują. Są to głównie lamparty, duże węże oraz drapieżne ptaki.

Rozmnażanie i rozwój

Okres rui u samic zamieszkujących tę samą okolicę ulega synchronizacji. Po okresie ciąży trwającym siedem miesięcy na świat przychodzi zazwyczaj jedno młode. Opiekę nad małym gibonem przez pierwszy rok sprawują zarówno samica jak i samiec, co jest także nietypowe wśród większości zwierząt. Młode pozostaje zazwyczaj dość blisko matki aż do osiągnięcia wieku 6 lub 7 lat.

Po osiągnięciu dojrzałości seksualnej potomstwo jest przepędzane z grupy zarządzanej przez rodziców – samce przez ojca, a samice przez matkę.

Długość życia gibonów to aż 25 lat.

Gatunki gibonów najbardziej różnią się od siebie kolorem futra.

Wymiary

Wszystkie gatunki gibonów są do siebie zbliżone, jeśli chodzi o kwestię wymiarów. Mierzą od 50 do 90 centymetrów i ważą od 6 do 9 kilogramów. Największym z rodziny gibonów jest siamang ważący nawet 13 kilogramów.  Wśród gibonów nie występuje dymorfizm płciowy.

Gibony – ciekawostki

  • Prawie wszystkie gatunki gibonów są zagrożone wyginięciem głównie przez wycinanie lasów, co powoduje utratę naturalnych siedlisk.
  • Gibon stał się bardzo popularnym motywem malarskim w Chinach w okresie panowania dynastii Song. Co ciekawe jego wizerunek rozpowszechniony był również w Japonii, choć zwierzę nigdy nie występowało tam naturalnie.
Gibony, gibbony (Hylobatidae).

Polecamy:


Baza Dinozaurów

5 komentarzy

  1. Zgadzam się, mój gibon wykazywał takie same cechy i był bardzo towarzyski. Znalezlismy go z mężem kiedy po powrocie z pracy odpoczywaliśmy, a on przyszedł w poszukiwaniu pożywienia. Jest wesoły i chętnie uczestniczy w wspólnych zabawach
    Bardzo przydatny artykuł

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button