Szopy (Procyon)
W filmie animowanym „Pocahontas” wytwórni Disneya tytułowa bohaterka dzieli się swoimi radościami i smutkami nie tylko z przyjaciółką Nakomą, ale również z sympatycznym szopem o imieniu Meeko. Ten ciekawski i psotny zwierzak szybko zdobył sympatię widzów, jednak w rzeczywistości szopy – zwłaszcza szop pracz – budzą mieszane uczucia.
Dla wielu ludzi to „małe wandale”, które grzebią w śmietnikach, przewracają kosze na śmieci, a nawet włamują się do domów w poszukiwaniu jedzenia. Stereotyp ten nie jest całkowicie bezpodstawny – szopy rzeczywiście słyną z zręczności i sprytu, które wykorzystują do przetrwania w trudnych warunkach, także tych stworzonych przez człowieka. Ale czy to cała prawda o tych fascynujących ssakach? Przyjrzyjmy się bliżej ich naturze, klasyfikacji i niezwykłym zdolnościom.
Klasyfikacja
- Gromada: ssaki
- Rząd: drapieżne
- Rodzina: szopowate
- Rodzaj: Procyon
Sklasyfikowano 3 gatunki szopa:
- Szop pracz (Procyon lotor) – najpopularniejszy i najlepiej znany gatunek, występujący głównie w Ameryce Północnej i Środkowej. Introdukowany także w Europie (np. w Niemczech, Francji czy na Kaukazie) oraz w Azji (szczególnie w Japonii, gdzie stał się inwazyjnym gatunkiem po ucieczkach z hodowli).
- Szop rakojad (Procyon cancrivorus) – zamieszkuje wilgotne lasy Ameryki Środkowej i Południowej, od Kostaryki po północną Argentynę. Jego nazwa pochodzi od upodobania do krabów, które stanowią istotną część jego diety.
- Procyon pygmaeus – endemiczny gatunek z Wyspy Cozumel u wybrzeży Meksyku. Jest mniejszy od swoich krewniaków i zagrożony wyginięciem z powodu ograniczonego zasięgu i malejącej populacji.
Występowanie
Naturalnym domem szopów jest kontynent północno- i południowoamerykański – od lasów Kanady, przez bagna Florydy, aż po dżungle Ameryki Południowej. Szop pracz, dzięki swojej niezwykłej zdolności adaptacji, rozprzestrzenił się jednak daleko poza swoje pierwotne granice. W Europie (Niemcy, rejony Kaukazu) populacje introdukowane powstały głównie w XX wieku, gdy zwierzęta te uciekły lub zostały wypuszczone z hodowli.
W Niemczech szopy stały się tak liczne, że są dziś uznawane za gatunek inwazyjny, konkurujący z lokalną fauną. W Japonii ich obecność zaczęła się od mody na trzymanie szopów jako zwierząt domowych w latach 70., inspirowanej m.in. serialem animowanym „Rascal the Raccoon”. Gdy właściciele porzucali swoje „pupile”, szopy szybko zasiedliły nowe tereny, stając się problemem ekologicznym.
Charakterystyka
Szopy (Procyon) wyróżniają się zarówno wyglądem, jak i zachowaniem, które czynią je jednymi z najbardziej rozpoznawalnych ssaków. Ich futro jest gęste i miękkie, zazwyczaj w odcieniach szarości lub brązu, z wyraźnymi czarnymi akcentami wokół oczu, przypominającymi maskę – cecha ta nie tylko nadaje im charakterystyczny wygląd, ale także pomaga w maskowaniu się w nocy.
Głowa jest szeroka, z krótkim, spiczastym pyskiem, a uszy małe i zaokrąglone, co ułatwia wychwytywanie dźwięków z otoczenia. Kończyny szopów są dobrze umięśnione, zakończone pięciopalczastymi łapami o ostrych pazurach, które umożliwiają chwytanie, wspinaczkę i precyzyjne manipulowanie przedmiotami – niemal jak ludzkie dłonie.
Ich zachowanie cechuje niezwykła ciekawość i elastyczność. Szopy są głównie nocnymi zwierzętami, co pozwala im unikać drapieżników i ludzkiej aktywności, choć w środowiskach miejskich często dostosowują się do dziennego trybu życia, jeśli sprzyja to zdobywaniu pożywienia. Są samotnikami z natury, ale w miejscach obfitujących w zasoby, takich jak śmietniki czy parki, mogą tworzyć luźne grupy. Ich dieta jest wyjątkowo zróżnicowana – od owoców, orzechów i nasion, przez owady, płazy i małe ssaki, po resztki jedzenia pozostawione przez ludzi, co świadczy o ich zdolnościach oportunistycznych.
Szopy wykazują także unikalne przystosowania fizjologiczne. Ich zęby są wszechstronne: ostre kły służą do rozrywania mięsa, a szerokie trzonowce do miażdżenia roślin. Oczy, dostosowane do widzenia w słabym świetle, mają warstwę odblaskową (tapetum lucidum), co nadaje im charakterystyczny blask w ciemności. Co ciekawe, szopy są wyjątkowo ciche w poruszaniu się – ich miękkie poduszki na łapach tłumią dźwięki, co czyni je niemal niewidocznymi podczas nocnych wędrówek. Te cechy, w połączeniu z ich sprytem, sprawiają, że szopy doskonale radzą sobie w różnorodnych środowiskach, od dzikich lasów po miejskie zaułki.
Szczegółowe dane/wymiary
Szopy (Procyon)
- Długość (bez ogona): 40 – 82 cm
- Długość ogona: 20 – 56 cm
- Wysokość w kłębie: 23 – 30 cm
- Masa: 2 – 14 kg
- Długość życia: do 16 lat na wolności
Szopy – ciekawostki
- Szop pracz rozpoznaje wyraz twarzy i postawę innych członków grupy bardzo trafnie ze względu na kontrastowe ubarwienie, podkreślające każdy grymas i ruch ogona.
- 7 z 13 zidentyfikowanych odgłosów szopa pracza jest przeznaczonych do komunikacji między matką i młodymi.
- Prawie 2/3 obszaru mózgu odpowiedzialnego za percepcję zmysłową jest wyspecjalizowany w interpretowaniu impulsów płynących z dotyku.
- Szop słyszy dźwięki z zakresu 50 – 58 kHz.
- Szop potrafi pływać na krótkich dystansach z prędkością 16 – 24 km/h.
- Naukowcy udowodnili, że szop pracz pamięta zadania rozwiązywane 3 lata wcześniej.
- Szybkość uczenia się u szopa pracza jest porównywalna do możliwości rezusa.
- Wielkość populacji szopa z Wyspy Cozumel wynosi około 250 – 300 sztuk.
- Nie zaobserwowano, aby dzikie szopy pracze „myły” pożywienie w wodzie. Przypadki takie dotyczą wyłącznie osobników żyjących w niewoli.
Polecamy:
