Ryby latające, Ptaszorowate, Ptaszory (Exocoetidae)
W każdej grupie zwierząt znajdziemy gatunek, który zachowuje się zupełnie inaczej od pozostałych. Wszelkie granice przekroczyły jednak ryby posiadające „skrzydła”, dzięki którym przelatują nad taflą wody niczym mewy.
Jeśli oglądaliście film pt. „Życie Pi” to z pewnością utkwiła Wam w pamięci scena podczas której latające ryby przelatują nad łodzią, tygrys bengalski zaś łapie je w swoją otwartą paszczę.
Dziś będziemy chcieli wyjaśnić Wam fenomen tych ryb i odpowiedzieć na pytanie – „Po co rybom skrzydła”? 🙂
Życie jak wiemy wyszło z wody, część ryb obserwując ptaki pomyślała sobie, a dlaczego by tak sobie nie polatać…;)
Klasyfikacja
- Gromada: promieniopłetwe
- Rząd: belonokształtne
- Rodzina: ptaszorowate
Kiedy pojawiły się na Ziemi?
Najstarsza znana skamieniałość latających ryb Potanichthys xingyiensis, sięga środkowego triasu, 235-242 mln lat temu. Jednak ta skamielina nie jest związany z obecnie występującymi ryba,i latającymi, które wyewoluowały niezależnie około 65 milionów lat temu.
Występowanie i charakterystyka
Przebywają we wszystkich oceanach, szczególnie w wodach tropikalnych i subtropikalnych. Najbardziej charakterystyczną cechą ptaszorowatych są niezwykle duże płetwy piersiowe umożliwiające przelot ponad powierzchnią wody. Kształt ciała przypominający torpedę oraz ogon pozwalają na rozwinięcie bardzo dużej prędkości pod wodą, przez co łatwo wylatują ponad jej zwierciadło.
Latające ryby potrafią wykonywać wysokie loty ślizgowe, podczas których ich płetwy piersiowe rozwijają się tworząc swoisty rodzaj skrzydeł. Poza niezwykle przydatnymi płetwami piersiowymi, w locie pomagają im rozwidlone płetwy ogonowe, których płat dolny jest dłuższy od górnego. Wiele gatunków dysponuje także okazałymi płetwami brzusznymi utrzymującymi stabilność podczas lotu.
Po co rybie skrzydła?
Zapewne niejedna osoba zada pytanie: „Po co rybie skrzydła?”. Ten rzadki dar jest naturalnym mechanizmem obronnym przed drapieżnikami wodnymi i latającymi. Kiedy w wodzie ryba latająca czuje się zagrożona, wyskakuje z wody rozkładając płetwy piersiowe i ogonowe, pokonuje w ten sposób kilkanaście metrów, potem ryba składa płetwy i wraca pod wodę lub odbija się ogonem od jej powierzchni, by przedłużyć lot lub zmienić kierunek.
Aerodynamiczny kształt płetw piersiowych jest niezwykle podobny do skrzydeł ptasich i zwierzę w podobny sposób je wykorzystuje: ryba potrafi lecieć prosto, albo pod kątem poddając się wiatrom wznoszącym, tworzącym się z połączenia powietrza atmosferycznego i prądów morskich.
Ryby latające z rodzaju Exocoetus posiadają jedną parę żeber i opływowy kształt ciała stając się bardzo szybkimi lotnikami, natomiast rodzaj Cypselurus ma spłaszczoną sylwetkę i dwie pary płetw, które maksymalizują czas spędzony w powietrzu.
Ryby latające dwuskrzydłe i czteroskrzydłe
Ryby latające dzielą się na dwuskrzydłe i czteroskrzydłe. Gatunki dwuskrzydłe mierzą od 18 do 30 cm długości, czteroskrzydłe natomiast dochodzą zazwyczaj do 38 cm.
Największym przedstawicielem drugiej grupy jest kalifornijska ryba latająca (Cypselurus californicus), osiągająca aż 48 cm długości.
Dieta
Ryby latające nie należą do ryb głębinowych, praktycznie cały czas pływają tuż pod powierzchnią wody, aby szybko wybić się ogonem w powietrze w razie ataku ze strony intruza. Żywią się głównie skorupiakami oraz planktonem, którego jest pełno w górnych poziomach oceanów. Uznawane są za wszystkożerne, ponieważ spożywają także rośliny i małe zwierzęta. Niektóre gatunki polują nawet na małe ryby. Same mogą stać się natomiast ofiarą tuńczyków, delfinów, morświnów, marlinów i ośmiornic.
Rozmnażanie
Ptaszory składają ikrę w otwartych oceanach, zazwyczaj wśród wodorostów i innych roślin wodnych. Jaja są na ogół duże, zapłodnione posiadają długie włókna, które zakotwiczają je na roślinach. Wiele razy obserwowano ogromne ławice w okresie godowym, czasem wielkość kolonii dochodziła do ponad miliona osobników. Największa liczba ryb latających gromadzi się między grudniem a czerwcem, rzadko między lipcem i listopadem.
Sezon godowy z reguły rozpoczyna się w grudniu, a szczyt tego okresu przypada najczęściej na czerwiec.
Znaczenie w rybołówstwie i gastronomii
Te niezwykłe ryby są poławianie do celów handlowych w Japonii, Chinach i Wietnamie oraz w Indonezji i Indiach.
W kuchni japońskiej ryby często zasusza się, a ikrę japońskiej ryby latającej (Cheilopogon agoo) stosuje się w niektórych rodzajach sushi znanych jako tobiko. Ikra z tej ryby jest również podstawą diety ludów austronezyjskich z Wyspy Orchidei (ang. Orchid Island), ulokowanej nieopodal Tajwanu.
Ptaszory są również elementem dań narodowych Barbadosu nazywanych cou-cou. Na Wyspach Salomona ryby te łowi się w czasie ich lotu przy użyciu specjalnych sieci umocowanych na dnie kajaków; najlepszą przynętą jest światło pochodni, połowy odbywają się bowiem wyłącznie w bezksiężycowe noce.
Szczegółowe dane i wymiary
Ryby latające / Ptaszorowate / Ptaszory (Exocoetidae)
- Długość: 18 – 48 cm (średnio 15 – 30 cm)
- Masa: 0,9 – 1 kg
- Maksymalna prędkość lotu ślizgowego: ponad 70 km/h
- Maksymalna wysokość skoku ponad powierzchnię wody: 6 m
- Maksymalna długość lotu: ok. 200 m (ryby dwuskrzydłe) ok. 400 m (ryby czteroskrzydłe)
Latające ryby – ciekawostki
- Podczas wyskoku ptaszor porusza ogonem do 70 razy na sekundę.
- Trasa „przelotu” wynosi zwykle ok. 50 m.
- Szacuje się, że najdłuższy lot wyniósł ponad 400 m.
- W maju 2008 roku japońska telewizja NHK sfilmowała ptaszora nazwanego Icarfish u wybrzeży wyspy Yukushima, który leciał przez 45 sekund. Poprzedni rekordzista „wytrzymał” 42 sekundy.
- Od 1900 do 1930 roku ryby latające badano jako ewentualne pierwowzory projektów samolotów.
- W przeszłości Barbados był nazywany Krainą Latającej Ryby, która dziś jest zwierzęciem narodowym tego kraju.
- Latające ryby często podczas swych skoków „lądują” na pokładach łodzi.
Polecamy:
Oo, to jak leci sobie taka rybka 70km/h, to bym nie chciała stojąc sobie na łódce zostać nagle trafiona w głowę na przykład 🙂
Właśnie dzisiaj obejrzałam po raz drugi film Życie Pi” . Piękna scena z latającymi rybami , ale coś mi się tu nie zgadza, scena rozgrywa się w dzień, Piszecie, że połowu dokonuje się w bezksiężycową noc. Chciałabym więc wiedzieć czy ryby te latają i w dzień i w nocy czy tylko w nocy?
Ryby latają zarówno w dzień jak i w nocy. Za dnia nie ma jednak możliwości ich wywabienia, dlatego połowy odbywają się w nocy (o czym napisane jest w artykule), bowiem światło pochodni wywabia je na powierzchnię. Za dnia rybacy musieliby liczyć na cud, że akurat ustawią się tam, gdzie ryby sobie z wody wyskoczą.
Bardzo trafne i ciekawe informacje. Dziękuję
Lubię ryby!