Nietoperze, rękoskrzydłe (Chiroptera) – latające ssaki
Nietoperz – jedyny latający ssak, który rozwinął umiejętność latania 60 mln lat temu. Jego liczna rodzina obejmuje ponad 1200 gatunków, mieszkających na całym świecie z wyjątkiem Antarktydy. Czy to niewielkie, nocne zwierzę, naprawdę jest drapieżnym krwiopijcą, jak sugeruje nam obraz stworzony przez popkulturę?
Klasyfikacja
- Gromada: ssaki (mammalia)
- Rząd: nietoperze (chiroptera)
Gatunki i występowanie
Do tej pory na świecie rozpoznano ponad 1400 gatunków nietoperzy i podzielono je na 20 rodzin. Z nich z kolei wyodrębniono dwa podrzędy:
- Nietoperze owocożerne (megachiroptera)
- Nietoperze owadożerne (microchiroptera)
Nietoperze są obecne praktycznie na całym świecie. W Polsce można spotkać 27 gatunków nietoperzy. Najliczniej występują one jednak w tropikach. Puszczę Amazońską zamieszkuje ponad 100 gatunków tych latających ssaków.
Charakterystyka
W związku z tym, że nietoperze są ssakami posiadają typowe cechy charakterystyczne dla tej gromady. Mają więc sierść, brodawki, sutki, a także ogon, u niektórych gatunków bardzo dobrze wykształcony.
Ich cecha charakterystyczna to niespotykane w przyrodzie skrzydła, które zbudowane są z cienkiej błony, a także pięciopalczaste tylne kończyny, umożliwiające nietoperzom zwisanie głową w dół – bez żadnego wysiłku.
Większość nietoperzy posiada wydatne, duże uszy oraz małe oczy. Dzieje się tak dlatego, że u nietoperzy prowadzących nocny tryb życia, słuch jest o wiele ważniejszy niż wzrok i pomaga przy orientacji w terenie.
Niezwykła lekkość bytu…
Nietoperze są zwierzętami niezwykle lekkimi. Ich waga mieści się przeciętnie w granicach od 1,7 grama do 1,35 kilograma (rekord 1.7 kg).
Gatunki występujące w Polsce ważą z od 5 do 10 gramów. Dla porównania ciężar wróbla to 30 gramów.
Największy nietoperz świata – Rudawka malajska (Pteropus vampyrus)
Największy nietoperz to żyjący w Azji kalong Pteropus vampyrus. Dla wszystkich zatem będzie również oczywiste, iż jest to jednocześnie największy ssak latający.
- Rozpiętości skrzydeł: 170 cm
- Długość tułowia: 40 cm
- Waga: 0,65-1,1 kg (rekord 1.6 kg)
Najmniejszy nietoperz i ssak świata – Ryjkonos malutki, świnionos (Craseonycteris thonglongyai)
Najmniejszy znaleziony nietoperz Craseonycteris thonglongyaipochodzi z Tajlandii. Co ciekawe, to ryjkonos malutki jest jednocześnie najmniejszym ssakiem świata.
- Rozpiętości skrzydeł: 10 cm
- Długość: 29-33 mm
- Długość czaszki: 10-11 mm
- Uszy: 9-10 mm
- Waga: 1,7-2 gramy
Wyczulony słuch – echolokacja, ultradźwięki
Słuch to najważniejszy zmysł nietoperzy, praktycznie umożliwiający im przeżycie. Mają one zdolność echolokacji, która polega na wysyłaniu ultradźwięków. Te niesłyszalne sygnały, odbijają się od napotkanych przeszkód i wracają do ucha nietoperza, umożliwiając tym samym ich uniknięcia.
Emitowane przez nietoperze dźwięki mieszczą się w zakresie od 11 kHz do 212 kHz.
Hibernacja
Nietoperze są zwierzętami wyjątkowo ciepłolubnymi i zmiennocieplnymi. Aby utrzymać jak najwyższą ciepłotę ciała śpią one w dużych grupach, a co za tym idzie bardzo blisko siebie, dotykając się ciałami.
Najtrudniejszy dla nietoperzy okres to zima. Aby go przetrwać, niektóre gatunki zapadają w stan kompletnej hibernacji, z której wybudzają się dopiero w ciepłe dni.
Dieta
Większość gatunków nietoperzy – bo aż 70% – żywi się owadami. Zazwyczaj w ciągu jednej nocy, potrafią one zjeść ilość równą 1/3 masy swojego ciała. Oznacza to, że grupa 1000 nietoperzy może zjeść 4 tony owadów w ciągu roku. Pozostałe gatunki prawie w całości należą do owocożernych – 3 z nich żywią się jednak krwią.
Nietoperz łapie swoje pożywienie tak szybko, że praktycznie niemożliwe jest uchwycenie tego momentu.
Tryb życia
Nietoperze prowadzą nocny tryb życia. Rzadko samodzielnie budują schronienia. Przeważnie, aby uchronić się przed światłem słonecznym, chowają się w jaskiniach, studniach, strychach, piwnicach itp. Niektóre gatunki nietoperzy żyją w wielotysięcznych grupach, a inne są samotnikami. Kolonia znaleziona w Australii liczyła około 30 milionów nietoperzy i zajmowała obszar lasu o szerokości 1,5 km i długości 10 km.
Macierzyństwo
Samice nietoperzy są w stanie kontrolować termin ciąży i porodu. Ma to na celu zapewnienie młodym jak najlepszy dostęp do pożywienia. Sezonem lęgowym nietoperzy – żyjących w klimacie umiarkowanym – jest wiosna. W jednym sezonie mogą one mieć od 1 do 3 miotów, ale zazwyczaj rodzi jedno młode rocznie.
Młode nietoperze nie są w stanie samodzielnie latać, a zatem zdobywać pożywienia. Matka opiekuje się swoim potomstwem przez około 8 tygodni, a w przypadku nietoperzy owocożernych nawet przez 4 miesiące.
Nietoperz żyje około 20 lat. Światowy rekord należy do zamieszkującego wschodnią i północną Europę Nocka Brandta (Myotis brandtii), który osiągnął wiek 38 lat.
Czy wampiry naprawdę istnieją?
Trzy gatunki nietoperzy żywią się wyłącznie krwią zwierząt stałocieplnych i nazywane są potocznie wampirami. W niczym nie przypominają one jednak tych, z książek czy filmów. Dorosły wampir waży jedynie 30 gramów, a jego skrzydła mają rozpiętość maksymalnie 40 cm.
Podczas jednej takiej „uczty” nietoperz wypija około 20-30 ml krwi ofiary, co pokrywa zapotrzebowanie na 2 doby. Czasem opijają się tak bardzo, że nie są zdolne do odlotu.
Celem ataku wampirów są przeważnie konie i bydło. W ślinie tych nietoperzy znajduje się substancja znieczulająca oraz osłabiająca krzepliwość krwi. Specjalna budowa zębów umożliwia przebijanie skóry. Wampiry swoimi atakami bardzo osłabiają zwierzęta oraz przenoszą wściekliznę. W niektórych rejonach Ameryki Południowej jest to prawdziwa plaga.
Nietoperze – ciekawostki. Czy wiesz, że…
- Rozpiętość skrzydeł nietoperza może sięgać nawet 170 cm.
- Wszystkie gatunki występujące w Polsce podlegają ścisłej ochronie.
- Najstarsze skamieniałości nietoperzy pochodzą z eocenu, który skończył się 33,9 mln lat temu.
- Nietoperz praktycznie we wszystkich kulturach jest jakimś symbolem. W Europie często powiązany był z czarami, złem i nocą. W Chinach oznacza natomiast szczęście, a w Tonga jest fizycznym ucieleśnieniem duszy.
- Zdolność echolokacji została odkryta u nietoperzy dopiero 50 lat temu.
- Skrzydła niektórych gatunków są przezroczyste, co umożliwia im obserwację otoczenia nawet podczas spoczynku.
Polecamy
Ta rudawka malajska na zdjęciu ma chyba 1 metr albo więcej
czy to prawda że ryjkonos malutki jest także najmniejszym ssakiem świata?
Tak, to prawda. Ryjkonos malutki, świnionos (Craseonycteris thonglongyai) to najmniejszy ssak świata.
„Nietopierz – jedyny latający ssak, który rozwinął zdolność latania”. Czy w tym zdaniu istnieje taki czynnik jak logika?
To jak, zmienicie to zdanie?
Pozostawimy Creepeu. Moglibyśmy oczywiście ująć to nieco inaczej, ale to zdanie nie jest aż tak bardzo pozbawione logiki, choć oczywiście bardziej elegancko brzmiałoby, gdyby nie było w nim słowa latający 🙂 Nie spełniałoby jednak wówczas pewnej funkcji, na której nam zależy 🙂 Nie ciągnijmy już proszę tego wątku 🙂 Dziękujemy jak zwykle za zwrócenie uwagi.
Eeee :-0
Stwierdzenie że nietoperz jest ssakiem który może latać jest jak najbardziej na miejscu, albowiem polatucha też leci ale nie lata. Chodzi o to że są zwierzęta które moga swobodni latać i te które lecą z punktu A do punktu B bez możliwości zmiany toru lotu. Nietoperz jest jedynym stworzeniem latającym który zwroty robi poprzez zwinięcie skrzydła. tego nawet ptaki nie potrafią.
Bardzo pomocny artykuł – tylko proszę o poprawienie błędów językowych,żeby ich nie rozpowszechniać – młodzież czyta i myśli,że „dorosły wampir waży jedynie 30 gram(…)” – powinno być 30 gramów :-)Proszę sobie dla treningu odmienić słowo”gram” i podmienić je potem na „kilogram”.Autor artykułu nigdy by nie napisał,że jakieś zwierzę waży 30 kilogram,prawda?Pozdrawiam!
Dziękujemy za tę korektę – nigdy byśmy nie śmieli rozpowszechniać błędów językowych, choć przy 8 tysiącach stron A4 artykułów i naszym niewielkim zespole, czasami jakiś drobny błąd może się niestety pojawić 😉 Dzięki naszym czytelnikom szybko go możemy jednak skorygować 🙂
Jak wygląda różnica wielkości pomiędzy płuckami nietoperza
Płuca nietoperza podzielone są na płaty. W płucu lewym podział na płaty jest słabo zaznaczony (podział na 2–3 płaty), podział na płaty płuca prawego jest wyraźniej zaznaczony. Prawe płuco jest podzielone na 4 płaty
Sorry źle napisałem chodziło płciami
Co powstanie w ewolucji z nietoperzy bo w jednym serialu primeval siły pierwotne było powiedziane że z nietoperzy powstanie tak zwany stwór future predator czyli drapieżnik z przyszłości pytam czy taki potwór naprawdę powstanie z nietoperzy bo ja byłem wkóżony bo lubię nietoperze że powiedzieli że to przyszła forma ewolucji nietoperza pytam czy z nietoperzy powstanie żeczewiście jakiś paskudny future predator pytam?
Nikt nie wie w jakim kierunku będzie podążała ewolucja nietoperzy. Filmy, to odrębna twórczość i w nich możliwe jest wszystko.
Mamy do Ciebie prośbę, abyś nie powtarzał wielokrotnie tego samego pytania, bo po prostu zaśmieca to całą sekcję komentarzy i takie powtórzone komentarze będziemy usuwali. W tym przypadku powtórzyłeś to samo pytanie 5 razy 😉 Jeśli nikt nie odpowiedział na twoje pytanie, to nie oznacza, że nie odpowie w przyszłości, zatem nie ma potrzeby go powtarzać 😉
Aha redakcjo przepraszam.
a w sumie gdyby z tych słodkich nietoperzy taki stwór powstał to by atakował ludzi i coś by się działo.
Cześć A czy future predator wam się podoba?