Niedźwiedź himalajski, tybetański, księżycowy, obrożny (Ursus thibetanus)

Biała łata na piersi w kształcie litery „V” może kojarzyć się ze znakiem Batmana. Nie mówimy jednak o człowieku, a o nadrzewnym niedźwiedziu zamieszkującym Azję, którego budowa i umaszczenie bawi, ale również zadziwia.

Klasyfikacja

• Gromada: ssaki
• Rząd: drapieżne
• Rodzina: niedźwiedziowate
• Rodzaj: Ursus
• Gatunek: niedźwiedź himalajski

Wyodrębniono 7 podgatunków niedźwiedzia himalajskiego

• Ursus thibetanus ussuricus – Południowa Syberia, północno-wschodnie Chiny i Półwysep Koreański.
• Ursus mupinensis thibetanus – Himalaje, Indochiny
• Ursus thibetanus formosanus – Tajwan
• Ursus thibetanus japonicus – Sikoku, Honsiu. Na Kiusiu uznany za gatunek wymarły
• Ursus thibetanus gedrosianus – południowy Beludżystan
• Ursus thibetanus laniger – Sikkim, Kaszmir, Himalaje
• Ursus thibetanus thibetanus – Annam, Nepal, Birma, Tajlandia

Występowanie

Przebywa na obszarze Himalajów, w północnej części subkontynentu Indyjskiego, na Tajwanie, w Korei, Chinach północno-wschodnich, na Rosyjskim Dalekim Wschodzie, na japońskich wyspach: Honsiu i Sikoku.

Zamieszkuje zwykle lasy liściaste i mieszane, pustynie i miejsca bogate w cierniste krzewy. Rzadko żyje na wysokościach powyżej 3700 m n.p.m, zwykle można go spotkać na ok. 3500 m n.p.m. w okresie letnim w Himalajach, natomiast w zimie preferuje nieco niższe obszary – do 1500 m n.p.m. W Japonii spotkać go można na wysokościach równych poziomowi morza.

Wygląd.

Wyglądem przypomina niedźwiedzia brunatnego, jest jednako niego lżejszy i posiada smuklejsze kończyny. Czaszka raczej mała, ale dolna szczęka bardzo dobrze rozwinięta. Przednia część ciała mocno zbudowana, dostosowana do wspinaczki po drzewach, natomiast tylne nogi są stosunkowo słabsze i krótsze od tylnych nóg baribala (Ursus americanus), z którym jest najbliżej spokrewniony.

Niedźwiedź tybetański chodzi częściej w pozycji wyprostowanej niż reszta jego kuzynów. Pazury są przeznaczone do wspinaczki i kopania, są wyraźnie dłuższe i mocniej zakrzywione niż u niedźwiedzia czarnego. Uszy dzwonkowate, proporcjonalnie dłuższe od uszu innych niedźwiedzi, umiejscowione wyraźnie po bokach głowy. Nos i usta bardzo ruchliwe.

Dorosły osobnik jest mniejszy od baribala, ale duże okazy mogą przekraczać rozmiarami kilka innych gatunków niedźwiedzi. Samice są wyraźnie mniejsze od samców. Węch jest bardziej wyostrzony niż u innych przedstawicieli rodzaju Ursus, ale wzrok nie jest zbyt dobry. Niedźwiedź tybetański potrafi usłyszeć dźwięk o częstotliwości 30 kHz.

Gatunek wyróżnia ubarwienie – zwierzę jest czarne, a na piersi widnieje łata w kształcie litery „V”, często porównywana do półksiężyca (od tego pochodzi alternatywna nazwa – niedźwiedź księżycowy). Czasami spotyka się osobniki brązowe czy nawet biało-czarne.

Dieta i polowanie

Niedźwiedź księżycowy jest wszystkożercą. W porównaniu do niedźwiedzia brunatnego (Ursus arctos) jest w większym stopniu roślinożerny, ale spożywa więcej mięsa od baribala. Jest żywieniowym oportunistą – zjada to, co najszybciej uda mu się zdobyć. Zajada się orzeszkami pinii i żołędziami (od kwietnia do maja).

W okresie niedostatku pokarmu kieruje się ku dolinom rzek, aby dostać się do orzechów laskowych i larw owadów żyjących w gnijących kłodach. W maju i czerwcu uzupełnia dietę o zieloną roślinność i owoce. Od lipca do września wspina się po drzewach w poszukiwaniu szyszek i winogron. Rzadko zdarza mu się jeść martwe ryby w okresie tarła.

Zauważono, że niedźwiedź tybetański dosyć często poluje na ssaki kopytne, które zabija przez złamanie karku, np. na bawoła domowego, takina, dzika, mundżaka czy serau. Skłania to do stwierdzenia, że ten azjatycki niedźwiedź jest prawdopodobnie najbardziej mięsożernym przedstawicielem rodzaju.

Tryb życia.

Aktywność wykazuje w ciągu dnia, choć osobniki mieszkające w pobliżu ludzkich siedzib funkcjonują raczej w nocy. Żyje w grupach rodzinnych składających się z dwóch dorosłych osobników i młodych z dwóch ostatnich miotów. Przemieszczają się ustawione od największego do najmniejszego.

Świetnie wspina się po skałach i drzewach w poszukiwaniu pożywienia czy wygodnego miejsca do odpoczynku z dala od innych zwierząt. Starsze osobniki mają czasem problem ze wspinaczką ze względu na zbyt duży ciężar ciała. Układa gałązki, aby móc na nich siedzieć wśród liści drzew. Częstym widokiem są struktury nadrzewne przypominające gniazda, w których przebywają niedźwiedzie tybetańskie. Te specyficzne legowiska umieszczone są na wysokości ok. 4 m.

Większość osobników przenosi się na niższe tereny w okresach zimowych. Do głębokiego snu zimowego (hibernacji) niedźwiedzie przygotowują się w połowie października. „Drzemka” trwać będzie od listopada do marca. Gawry drąży w pustym pniu drzewa, albo zajmuje jaskinię bądź dziurę w ziemi. Wybiera jaskinie na mniejszych wysokościach i na mniej stromych zboczach niż niedźwiedź brunatny. Samice budzą się z zimowego snu później od samców. Samice z młodymi wychodzą z gawry na samym końcu.

Niedźwiedź himalajski nie potrzebuje zbyt wiele przestrzeni – jego terytorium może mieć powierzchnię od 0,5 do zaledwie 2 km². Najważniejsze są zasoby pożywienia, nie wielkość rewiru.

Emituje wiele dźwięków: pomruki, ryk, jęk, rzężenie (gdy jest ranny lub rozgniewany), w trakcie jedzenia zdarza mu się siorbać. Ostrzega wyraźnym syczeniem, podczas walki donośnie ryczy. Gdy mija innego niedźwiedzia, przeciąga język po podniebieniu wydając w ten sposób specyficzny odgłos. W czasie zalotów gdacze.

Rozmnażanie

Okres godowy trwa od połowy czerwca do połowy sierpnia, samice rodzą pod koniec stycznia. Pierwsze potomstwo wydaje na świat w ok. 3 roku życia. Podobnie do innych gatunków, niedźwiedź tybetański potrafi opóźnić zagnieżdżenie się zarodka w macicy.

Młode rodzą się w jaskiniach lub pniach drzew. Ciąża trwa 200 – 240 dni, małe niedźwiadki ważą ok. 360 g, zaczynają chodzić po ok. 4 dniach, po ok. 3 dniach otwierają oczy. W jednym miocie pojawia się od 1 do 4 młodych, w większości przypadków samica wydaje na świat parę. Rosną powoli, do maja ich masa wzrośnie do zaledwie 2,5 kg. Potomstwo uniezależnia się od matki po 24 – 36 miesiącach.

Naturalni wrogowie

Głównym zagrożeniem jest tygrys, lampart amurski, stada wilków oraz cyjony. Potencjalnym zabójcą młodych niedźwiedzi jest ryś eurazjatycki i pantera śnieżna polująca na niedźwiadki, które nie przekroczyły 2 roku życia.

Szczegółowe dane / wymiary

Niedźwiedź himalajski, tybetański, księżycowy, obrożny (Ursus thibetanus).

• Długość: 120 – 195 cm
• Wysokość w kłębie: 70 – 100 cm
• Długość ogona: 11 cm
• Masa:
  • samce: 100 – 200 kg (przeciętnie 135 kg)
  • samice: 65 – 90 kg (rekordowo do 140 kg))
• Długość życia:
  • do 25 lat na wolności
  • do 44 lat w niewoli
    

Niedźwiedź himalajski – ciekawostki

• Niedźwiedź z połamanymi tylnymi nogami jest w stanie wspiąć się na drzewo.
• Na dwóch nogach potrafi przejść ok. 400 m.
• Ok. 50% swojego życia spędza na drzewach. Niedźwiedź tybetański jest jednym z największych nadrzewnych ssaków.
• Ciężarna samice stanowią ok. 14% populacji.
• Samica rodzi średnio co 2 – 3 lata.
• Choć jest to niedźwiedź w dużej mierze roślinożerny, uchodzi za bardzo agresywnego w stosunku do ludzi. Może zaatakować nie będąc wcześniej sprowokowanym.
• Gatunek jest narażony na wyginięcie ze względu na intensywne polowania i wycinanie lasów.
• Niedźwiedź tybetański pada ofiarą kłusowników z powodu pięknego, oryginalnie ubarwionego futra. Cennym łupem są także łapy i pęcherzyk żółciowy stosowany w medycynie ludowej.

Niedźwiedź himalajski, tybetański w kadrze filmowym

Poniżej krótki film ukazujący niedźwiedzie himalajskie.

Polecamy:

• Niedźwiedzie
• Niedźwiedź brunatny
• Niedźwiedź grizzly
• Baribal
• Niedźwiedź polarny
• Panda wielka
• Koala