Muflon, muflon europejski (Ovis aries musimon)
Nieufny, czujny i bardzo silny. Znakiem rozpoznawczym muflona są ogromne, kręte rogi i mocna czaszka. Choć sam nie jest zbyt duży, potrafi skutecznie się bronić lub wziąć nogi za pas.
Klasyfikacja
- Gromada: ssaki
- Rząd: parzystokopytne
- Rodzina: krętorogie
- Podrodzina: kozłowate
- Rodzaj: Ovis
- Gatunek: muflon
- Nazwy: muflon, muflon europejski, muflon śródziemnomorski
Występowanie
Ta dzika owca górska pochodzi z Sardynii i Korsyki, jednak, dla wzbogacenia lokalnej fauny i dla celów łowieckich, introdukowano ją w XIX w. do Europy: najpierw do Austrii, potem do Niemiec, Czech oraz Słowacji. Ze Słowacji na początku wieku XX sprowadził je do Sudetów hrabia Ernst Julius von Seidlitz-Sandreczki.
Kraje występowania
W Polsce dzisiaj nieliczne osobniki muflonów przebywają w Karkonoszach, Górach Złotych, Bardzkich i Sowich. Prawdopodobnie przebywają także w Górach Świętokrzyskich.
Poza Polską muflon występuje we Francji, Austrii, Szwajcarii, Słowenii, na Węgrzech, w Bułgarii i Rumunii, w Holandii, Belgii, a nawet w niektórych „zimnych” krajach, takich jak Szwecja i Finlandia.
Preferowane tereny
Jako zwierzę dzikie preferuje tereny górzyste, zazwyczaj powyżej linii drzew i łąk. Na Korsyce żyje na stromych skalistych szczytach, które są świetnym schronieniem przez drapieżcami. Najczęściej przebywa na wysokościach do 2000 m n.p.m., latem wychodzi wyżej, ale zimą schodzi w doliny, lubi także lasy mieszane i liściaste.
Charakterystyka
Wygląd
Sierść ma czerwono-brązowy kolor, na grzbiecie widnieje duża, „rozlana” biała plama, nazywana czasem siodłem. Spodnia część ciała, zad (lustro) i wewnętrzna strona nóg również biała, podobnie pysk i pierścienie wokół oczu. Szata jest raczej szorstka, zimą powstaje bardziej wełnista warstwa włosów chroniących przed wychłodzeniem. Futro zimowe różni się także pod względem kolorystyki – przeważa kasztanowy brąz i czerń. Latem futro jest jaśniejsze.
Zarówno samce jak i samice posiadają rogi (samice rzadziej), z tym, że u samców są one znacznie większe, spiralnie zakręcone, mierzące ok. 25 cm w obwodzie, i ważące ok. 3kg. Nad głową tworzą charakterystyczne łuki.
Wielkość
Średnia długość ciała mieści się między 1,2 – 1,5 m, wysokość w kłębie wynosi od 60 do 120 cm, masa od 24 do 54 kg. Starsze samce (tryki) posiadają czarną brodę na podgardlu – w tych okolicach sierść jest najdłuższa.
Rogi
Muflon posiada rogi, nie poroże. Rogi rosną przez całe życie, poroże jak u jeleni czy reniferów zrzucane jest każdego roku.
Proces powstawania rogów rozpoczyna się już w 3 – 5 miesiącu życia zwierzęcia. Pierwszym „objawem” są powstające na czole guzki, z których powoli i systematycznie będą wyrastać rogi, czyli ślimy (w myśliwskim żargonie). Po ok. roku długość ślimów wynosi ok. 20 cm i posiadają od 11 do 13 żłobień.
Od tej pory, co roku na przełomie listopada i grudnia proces wzrostu rogów zatrzymuje się na parę tygodni – w tym czasie powstanie na nich wyraźna krąg oznaczający roczny przyrost przypominający pęknięcie.
Z każdym rokiem, licząc od 3 roku życia samca, wielkość rocznych kręgów zmniejsza się stopniowo. Podobnie sytuacja wygląda z okresowymi żłobieniami, zatem w 2 roku życia przyrost rogów wynosi ok. 22 cm, w 3-cim – 17 cm, w 5-tym – 9cm, w 7-mym – 4cm, w 9-tym – 3cm, w 10-tym – tylko 2,2 cm (wartości te zostały uśrednione, w rzeczywistości wahania te są znaczne i bardzo indywidualne).
Dieta i żerowanie
Choć muflon wygląda groźnie, żywi się tylko roślinami: krótkimi trawami, wrzosem, krzewami, owocami (żołędzie, owoce buka). Zimą wybiera suche liście, korę drzew, porosty i gałązki. Potrafi wygrzebać spod warstwy śniegu mech, borówki i inne wrzosowate.
Żeruje w dzień i w nocy (najczęściej o zmierzchu i nad ranem), a areał oznacza specjalną wydzieliną z gruczołów znajdujących się między… palcami.
Jako typowy roślinożerca muflon posiada wielokomorowy żołądek bogaty w mikroorganizmy rozkładające celulozę – składnik budulcowy ścian komórek roślinnych. Po obfitym posiłku zwierzę kładzie się i zwraca pokarm, aby przeżuć go po raz drugi.
Tryb życia, usposobienie
Samce i samice z 1-2 – letnimi młodymi żyją w oddzielnych stadach, spotykając się wyłącznie w okresie rui. Owce (samice) dysponują z reguły lepszymi żerowiskami, ponieważ ich kondycja i zdrowie są ważniejsze podczas rozrodu.
W stadach męskich dominuje tryk najstarszy i z najokazalszymi rogami, stadu samic przewodzi stara owca.
W okresie letnim starsze samce żyją w niewielkich grupkach, natomiast osobniki stare żyją samotnie lub odłączają się od członków grupy w czasie rui, aby znaleźć płodną partnerkę.
Dla podkreślenia pozycji, pomiędzy samcami muflonów często dochodzi do starć „na rogi”.
Dopiero zimą młode i starsze samice oraz samce łączą się w duże stada. Mimo, iż samice mogą się rozmnażać już po 2-3 latach, samce potrzebują na to ok. 7 lat, ponieważ ich najwyższym celem przez ten czas jest zbudowanie silnej pozycji społecznej, po osiągnięciu której może regularnie zapładniać samice.
Przyjazne zwierzęta
Grupy muflonów są przyjaźnie nastawione w stosunku do innych zwierząt, z którymi przychodzi im dzielić żerowiska; często spotkać je można migrujące z przedstawicielami jeleniowatych (tzw. zwierzyną płową), nie boją się również konfrontacji z owcami domowymi (Ovis aries).
Osiadłe
Muflon to zwierzę osiadłe, prawie cały czas przebywające na własnym terytorium, unika z reguły długich i dalekich podróży, ale wyjątkiem są wyprawy w celu żerowania. Po najedzeniu się wracają jednak na stary areał.
Za dnia spotykany pośród drzew liściastych, raczej nieagresywny i nieprowokujący, choć zdarzają się ataki nawet na ludzi.
Jako zwierzę górskie, jest bardzo zwinny i wytrzymały, ponadto dobrze widzi, dzięki czemu szybko reaguje na ewentualne zagrożenie ucieczką.
Rozmnażanie
Ruja ma miejsce między listopadem i grudniem, możliwe, że zaczyna się już w październiku.
Walki samców
W tym czasie dojrzałe, stare samce próbują odpędzać młodszych absztyfikantów od stad samic, co często prowadzi do boleśnie wyglądających walk, podczas których przeciwnicy próbują zadać cios swoimi rogami, a to doprowadza do wyłączenia jednego z samców z wyścigów o zapłodnienie.
Młode muflony
Ciąża trwa ok. 5 – 6 miesięcy (ok. 200 dni), młode rodzą się zatem między kwietniem i majem; najczęściej samica rodzi jedynaka, rzadko na świat przychodzą bliźnięta.
Samica rodzi przeważnie w gęstych zaroślach, młode rośnie szybko i już po kilku dniach od urodzenia potrafi przemieszczać się po zboczach górskich.
Jagnięciu niestraszne zimno i suchy śnieg, ale deszcz lub wilgotny śnieg to ogromne zagrożenie dla niedoświadczonych młodych, powoduje on bowiem, że podłoże staje się śliskie, a jagnię ginie spadając ze zbocza – niestety, nie jest to zjawisko rzadkie. Jeżeli jednak mu się poszczęści, pozostanie przy matce przez 2 lata.
Szczegółowe dane i wymiary
Muflon europejski (Ovis aries musimon)
- Długość: 1,2 – 1,5 m (samce są większe od samic)
- Wysokość w kłębie: 60 – 120 cm (samce są wyższe)
- Obwód rogów u nasady (u samców): do 25 cm
- Długość ogona: 3 – 10 cm
- Masa: samce: 35 – 54 kg, samice: 24 – 35 kg
Muflon – ciekawostki
- Rogi muflona nie rozszerzają się na końcach, co odróżnia go od większości dzikich owiec.
- Muflon, w przeciwieństwie do jeleniowatych posiada rogi, nie poroże, zatem, nie zrzuca ich co rok, ale przedłuża się ono regularnie.
- Muflon europejski nie żyje tylko w Europie, został sztucznie introdukowany w Stanach Zjednoczonych i Argentynie. Przebywa także na wyspie Lanai (Hawaje) i wyspach Kerguelena (Ocean Indyjski).
- Owce (samice) beczą, natomiast tryki rzadko się odzywają – to poniekąd jak u ludzi 😉
- Gatunek jest w Polsce zwierzyną łowną – od października do końca lutego można polować na tryki, natomiast od października do połowy stycznia na samice i młode.
- Na skutek walk w okresie rui u samców dochodzi czasem do groźnych złamań kręgów szyjnych spowodowanych potężnym uderzeniem lub z powodu zaplątania ślimów (rogów). W skrajnych przypadkach dwa złączone ze sobą samce nie są w stanie się rozdzielić, co prowadzi do śmierci głodowej obu.
- W ciągu ostatnich 50 lat liczebność muflonów spadła z powodu utraty siedlisk, polowań dla trofeum w postaci ślimów i krzyżowania z owcami domowymi.
Polecamy:
Fajny artykuł, ale sugerowałbym weryfikacje informacji odnośnie populacji muflona w Polsce. Jestem pewien że ten gatunek jest introdukowany przez myśliwych i z powodzeniem występuje na terenie województwa Kujawsko-Pomorskiego na terenach byłego kamieniołomu w gminie Piechcin. Dobrze tam sobie radzą ze względu na charakterystkę terenu (twarde skały) co ogranicza rozwój racic i nie prowadzi do chorób.
No ja się też zgodzę UsZ_ 🙂 .