Lotokotowate  – leśni szybownicy

Skóroskrzydłe (Cynocephalidae)

W języku angielskim nazywane są latającymi lemurami (ang. flying lemurs). Nie należy tego określenia traktować jednak dosłownie. Lotokotowate nie należą bowiem do rodziny lemurowatych. Madagaskarskie małpiatki i lotokoty to dwie różne grupy ssaków. Nie stoi to w sprzeczności z faktem, że są do siebie podobne.

W poniższym artykule opiszemy mieszkańców azjatyckich lasów deszczowych, potrafiących szybować między wysokimi drzewami. W czym tkwi sekret tej umiejętności u skrytych i tajemniczych lotokotów? Postaramy się odpowiedzieć na to pytanie 🙂

Klasyfikacja

• Gromada: ssaki
• Rząd: latawce
• Rodzina: lotokotowate (Cynocephalidae)
• Rodzaje:
• Cynocephalus – jedyny przedstawiciel to lotokot filipiński, kaguan (Cynocephalus volans)
• Galeopterus – obejmuje jeden gatunek – lotokot malajski (Galeopterus variegatus)
• †Dermotherium – obejmował dwa gatunki z okresu paleogenu: Dermotherium chimaera i Dermotherium major

Występowanie

W stanie dzikim spotykane wyłącznie w Azji Południowo–Wschodniej (od Birmy przez Wietnam po Malezję i Indonezję) oraz na niektórych wyspach Filipin. Można je spotkać w lasach deszczowych oraz parkach narodowych.

Te skryte i płochliwe ssaki przebywają wyłącznie na drzewach. Z powodu swojej anatomii unikają chodzenia po ziemi, byłyby bowiem bezradne w kontakcie z drapieżnikiem. Najbardziej aktywne stają się po zmroku i tuż przed wschodem słońca, dlatego też mało wiadomo o ich zwyczajach.

Charakterystyka

Wygląd

Jak na nadrzewne zwierzęta są raczej duże, osiągają bowiem rozmiary dorosłego kota domowego czy bardzo dużej wiewiórki. Kończyny tylne i przednie są smukłe i mają zbliżoną do siebie długość. Głowa jest niewielka, ale za to wyposażona w bardzo duże oczy, ulokowane z przodu czaszki, jak u drapieżników widzących przestrzennie. Uszy są zaokrąglone i małe.

Najbardziej charakterystyczną cechą lotokotowatych są skórzaste membrany (in. patagium), rozciągnięte między kończynami przednimi i tylnymi. Służą one do szybowania między drzewami. Mają dużą powierzchnię, rozciągają się bowiem od łopatek do przedniej dłoni, od palca dłoni do palców stóp oraz od palców stóp do czubka ogona. Budową i wielkością bardzo przypominają skrzydła nietoperzy. U obu grup ssaków patagium występuje nie tylko pomiędzy kończynami, ale również między palcami, co zwiększa powierzchnię nośną.

Nie wspinają się zbyt dobrze, ponieważ nie posiadają przeciwstawnych kciuków, ponadto ich kończyny są raczej słabe. Pewnie czują się w powietrzu, o czym świadczy długość lotów szybowcowych. Lotokotowate mogą szybować nawet 70-100 m (a nawet dalej) z jednego drzewa na drugie, tracąc przy tak długim locie ok. 10 metrów wysokości.

Dieta i zachowanie

Prowadzą dietę roślinną; spożywają liście, pędy, owoce i piją nektar. Posiadają niezwykłe uzębienie – ich siekacze przypominają grzebienie. Na jednym zębie może rosnąć takich „ząbków” około 20. Równie nietypową dla ssaków cechą są po dwa korzenie w drugich górnych siekaczach.

Niewiele wiadomo o trybie życia lotokotowatych. Podejrzewa się, że prowadzą samotnicze życie – wyjątkiem są tylko matki karmiące młode. Rozród przypomina bardziej ten u torbaczy, niż łożyskowców. Samice rodzą po ok. 60 dniach tylko jedno (maksymalnie dwa) młode, które przez kolejne pół roku utrzymuje się na brzuchu matki. W tym czasie samica swobodnie szybuje z drzewa na drzewo w poszukiwaniu pożywienia. W trakcie szybowania chroni młode poprzez zwinięcie ogona. W ten sposób tworzy się fałd przypominający torbę.

Lotokoty rozmnażają się raczej powoli – młode osiągają dorosłe rozmiary dopiero po 2-3 latach.

Szczegółowe dane / wymiary

Lotokotowate, skóroskrzydłe (Cynocephalidae)

• Długość ciała: 35-42 cm
• Długość ogona: 17-27 cm
• Rozpiętość błon skórnych: średnio 70 cm
• Waga: 0.9-1.7 kg

Lotokoty – ciekawostki

• Lotokoty są świetnymi szybownikami, ale kiepsko wspinają się po drzewach.
• Najdalszy zarejestrowany lot szybowcowy lotokota wyniósł ponad 130 m.
• W przeszłości sądzono, że lotokotowate mają wspólnego przodka z nietoperzami. Współcześnie jednak uważa się, że najbliżej im do ssaków naczelnych.
• Od 1996 roku lotokoty były klasyfikowane jako narażone na wyginięcie z powodu niszczenia lasów deszczowych. Padały również ofiarą polowań dla mięsa i futra. W 2008 przeklasyfikowano je jako gatunek mniejszej troski, mimo że cierpią z powodu tych samych zagrożeń.
• Naturalnym wrogiem lotokotów jest małpożer (Pithecophaga jefferyi). Podejrzewa się, że lotokoty mogą stanowić aż 90% jego diety. Nie wiadomo jednak, w jaki sposób ptak prowadzący dzienny tryb życia poluje na te nocne ssaki. Naukowcy twierdzą bowiem, że w ciągu dnia lotokoty przebywają skryte w dziuplach lub zwisają z gałęzi.

Polecamy

• Nietoperze
• Lemury