Kolibry (Trochilidae)

Kolibry są najmniejszymi i jednymi z najszybszych ptaków

Kolibry (Trochilidae) wraz z jerzykami należą do rzędu Apodiformes lub lelkowych (Caprimulgiformes). Niektóre gatunki na czas zimy odbywają wędrówki, podczas których potrafią przelecieć nawet 8000 km. Są też jedynymi ptakami, które potrafią latać do tyłu.

Klasyfikacja

• Gromada: ptaki
• Podgromada: Neornithes
• Nadrząd: neognatyczne
• Rząd: jerzykowe
• Rodzina: kolibry

Występowanie

Kolibry są najmniejszymi ptakami żyjącymi na Ziemi; ze względu na metalicznie błyszczące upierzenie często nazywane są latającymi klejnotami. Większość z 319 znanych gatunków zamieszkuje strefy zwrotnikowe i tropikalne obu Ameryk, chociaż spotyka się je także w zimniejszych strefach. Niektóre kolibry przystosowały się do suchych terenów, gdzie szatę roślinną stanowią głównie kwitnące kaktusy, a inne występują tylko na zielonych od roślinności polach i terenach uprawnych.

Zasięg występowanie kolibrów sięga od południowej części Alaski (Ameryka Północna), a kończy się na południowym skraju Ameryki Południowej na Ziemi Ognistej. Niektóre gatunki występują również na Karaibach.

Fruczak gołąbek – „polski koliber”

W Polsce, ani na terenie Europy kolibry nie występują. Można natomiast odnieść takie wrażenie, kiedy (co zdarza się stosunkowo rzadko) uda się zaobserwować dzienną ćmę, która występuje w Polsce – fruczaka gołąbka (Macroglossum stellatarum). Fruczak gołąbek ma rozpiętość skrzydeł ok. 5-7 cm, swym zachowaniem zaś przypomina kolibra, spija bowiem nektar z kielichów kwiatów używając ssawki, unosząc się przy tym w powietrzu.

Wędrówki

Wiele kolibrów na czas zimy odbywa dalekie wędrówki do cieplejszych miejsc. Podczas takich wędrówek kolibry potrafią wtedy przebyć ogromne odległości. Archilochus, na przykład przelatuje w poprzek Zatoki Meksykańskiej (800 km) bez odpoczynku.

Posiłek

Kolibry większość czasu spędzają w powietrzu w poszukiwaniu nektaru. Zanurzają długie dzioby w koronach kwiatów i zlizują nektar długim języczkiem. Przy każdym posiłku drobiny pyłku przyklejają się do ciała ptaka, dlatego kolibry odgrywają pewna rolę w zapylaniu kwiatów. Niektóre gatunki polują na drobne owady.

Lot

W powietrzu kolibry są niebywale zwinne. Potrafią nagle wstrzymać lot, zawisając w miejscu. Dzięki niespotykanej budowie skrzydeł jako jedyne z ptaków mogą latać do tyłu. Ruchy skrzydeł są tak szybkie, że prawie niewidoczne. Taki sposób latania wymaga jednak dużych ilości energii, dlatego kolibry – gdy są aktywne – nieustannie jedzą. Kolibry potrafią zjeść w ciągu doby pokarm przewyższający dwukrotnie masę ich ciała.

Letarg w nocy

W porze nocnej kolibry popadają w stan odrętwienia, podobny do letargu. W tym stanie niemal nie zużywają energii – temperatura ich ciała może obniżyć się prawie do tego samego poziomu, co otoczenie. Podczas nocy serce bije im z prędkością od 50 do 180 uderzeń na minutę, podczas gdy w czasie dziennej aktywności może osiągać nawet 1250 uderzeń.

Gniazda

Kolibry budują gniazda głównie wśród gałązek krzewów i niższych drzew. Gniazdo wygląda jak malutki pleciony koszyczek. Do jego budowy kolibry używają źdźbeł trawy, mchów oraz… pajęczych nici.

Koliberek hawański (Mellisuga helenae) – najmniejszy koliber

Koliberek hawański jest najmniejszym ptakiem występującym Ziemi.  Jego waga wynosi ok. 1,8 grama a długość ok. 5.4 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 7.5 cm Występuje na Kubie, stąd jego nazwa – hawańczyk. Inna spotykana jego nazwa to trzmielak.

Koliber ten porusza skrzydłami z prędkością ok. 80 razy na sekundę. Podczas jednego dnia potrafi odwiedzić nawet 1500 kwiatów.

Jego miniaturowe gniazdo ma jedynie 3 cm średnicy…

Gigancik, koliber wielki (Patagona gigas) – największy koliber

Występuje w Ameryce Południowej.

• Długość jego ciała wynosi ok. 21 – 23 cm
• Rozpiętość skrzydeł 21 cm
• Waga ok. 18 – 24 gramów

Jego populację szacuje się na ok. 10 000 osobników.

To jedyny koliber, którego ruchy skrzydeł są dostrzegalne dla oka ludzkiego.

Kolibry – ciekawostki. Czy wiesz, że…

• Skrzydła kolibra w chwilach szczególnej aktywności mogą trzepotać z częstotliwością 200 uderzeń na sekundę.
• Im mniejszy gatunek, tym większa częstotliwość uderzeń skrzydeł.
• Kolibry żyją do 8 lat.
• W pewnych okolicznościach niektóre kolibry latają z prędkością 115 km/godz.
• Najmniejszym z kolibrów jest ważący zaledwie 1,6 – 1.8 g trzmielak. Jego długość rzadko przekracza 5 cm, z czego połowa przypada na dziób i ogon.
• Największy jest koliber wielki, który osiąga około 20 cm długości.
• Jeden z gatunków, ważący zaledwie 4 gramy koliber zwyczajny może podczas nieprzerwanej wędrówki przemierzyć 8000 km
• Serce kolibra uderza 1000 razy w ciągu minuty, ptak w tym czasie bierze oddech około 250 razy.
• Okres rozrodczy kolibrów połączony jest z okresami kwitnienia roślin, na których żerują poszczególne gatunki.

Polecamy:

• Ptaki
• Papugi
• Kanarek
• Ćmy
• Motyle