Afryka Bieliki Ptaki Ptaki drapieżne Zwierzęta

Bielik afrykański (Haliaeetus vocifer).

Redakcja DinoAnimals.pl29 października 2013

Bielik afrykański (Haliaeetus vocifer).

Dostojna sylwetka, biała szyja, ciemne oczy i niebywale bystre spojrzenie – po tym możemy poznać jednego z największych ptaków świata – bielika afrykańskiego. Bliski krewny bielika amerykańskiego (Haliaeetus leucocephalus), z którym łączy go tyle samo, co dzieli.

Klasyfikacja.

Gromada: ptaki
Rząd: szponiaste
Rodzina: jastrzębiowate
Podrodzina: jastrzębie
Rodzaj: Haliaeetus
Gatunek: bielik afrykański

Bielik afrykański (Haliaeetus vocifer) — **Bielik afrykański** (*Haliaeetus vocifer*).

Występowanie.

Zamieszkuje obszar całej Afryki Subsaharyjskiej, obecny wszędzie tam, gdzie znajdują się duże, zarybione zbiorniki wodne. Najczęściej wybiera okolice jezior słodkowodnych, rzek, np. rzekę Oranje (RPA i Namibia), Deltę Okawango (Botswana), Jezioro Malawi (Malawia, Tanzania, Mozambik), Jezioro Wiktorii i wiele innych dużych akwenów z Afryki Środkowej, zwłaszcza jeziora wzdłuż Wielkich Rowów Afrykańskich.

Rodzaj siedliska nie ma większego znaczenia, jeżeli w pobliżu jest właśnie czysta woda; ptak może zamieszkiwać zatem łąki, bagna, rozlewiska, tropikalne lasy deszczowe, fynbos (południowoafrykański odpowiednik makii), a nawet tereny pustynne.

Wygląd.

Wielkość.

Jak to zwykle bywa u ptaków drapieżnych, samice są większe od samców, ważą bowiem 3,2 – 3,6 kg, podczas gdy samce osiągają 2 – 2,5 kg masy. Rozpiętość skrzydeł wynosi ok. 2 m (samce) lub 2,4 m (samice), długość ciała mieści się natomiast w przedziel 63 – 75 cm.

Upierzenie.

Dorosłe osobniki odznaczają się charakterystycznym wyglądem: tułów jest ciemnobrązowy, skrzydła czarne, a ogon, pierś i głowa białe z wyjątkiem nieopierzonej, żółtej skóry twarzy.

Oczy.

Mimo podobieństwa do bielika amerykańskiego, różnią ich oczy – myszołów z Ameryki Północnej ma jasną tęczówkę, bielik afrykański ma natomiast ciemnobrązową.

Dziób.

Dziób żółty z czarnym czubkiem, haczykowaty, przystosowany do przecinania skóry i mięsa. Szpony są ciemne, a spód stępu szorstki, dostosowany do chwytania śliskiej ofiary. Niedojrzałe bieliki są brązowe i mają jaśniejsze oczy.

W naszym redakcyjnym odczuciu bielik amerykański ma jednak nieco bardziej „rasowy” wygląd – mówiąc (pisząc) krótko – bardziej nam się podoba 🙂

BBielik afrykański (Haliaeetus vocifer). — **Bielik afrykański** (*Haliaeetus vocifer*).

Wokalizacje (dźwięki).

Bielik afrykański dysponuje bardzo charakterystycznymi wokalizacjami, z których wyodrębniono dwa rodzaje: pierwszy jest używany w locie lub podczas siedzenia na gałęzi – bardzo podobny do dźwięków wydawanych przez bielika amerykańskiego; drugi emituje znajdując się w pobliżu gniazda i brzmi jak kuook! – głos samicy jest bardziej przeszywający, piskliwy.

Samce odzywają się nieco inaczej, z reguły wydają z siebie dźwięki podobne do hjo-hjo!, łiii-a!, hiii-a!

Dieta i sposób polowania.

Angielska nazwa tego ptaka brzmi African Fish Eagle, co wskazuje na preferencje żywieniowe bielika. Z reguły poluje na żywą zdobycz, ale zdarza mu się zjeść padlinę. Zazwyczaj wybiera ryby nie przekraczające 1 kg masy, wyjątkowo połasi się o 3-kilogramowy przysmak.

Z rybą ważącą ponad 1,8 kg nie wzbija się ku niebu, zaciąga ją jedynie ku brzegowi zbiornika wodnego.
Podobne artykuły

Cocker spaniel angielski
30 kwietnia 2014

Góry Atlas – brama do Afryki
7 grudnia 2019

Dunkleosteus – prehistoryczny król oceanów
12 lutego 2015

Lama – bezgarbna kuzynka wielbłąda
23 kwietnia 2013

Najczęściej zjada sumy i ryby dwudyszne. W niektórych regionach występowania poluje również na flamingi (Phoenicopteridae) i inne ptaki brodzące. W rzadkich przypadkach chwyta małpy, żółwie, warany, żaby a nawet owady.

Polowanie.

Ptak wypatruje ofiary w locie lub z wysokiej grzędy znajdującej się blisko wody. Kiedy zauważy idealny posiłek, zniża lot i łapię zwierzę w szpony ok. 15 cm nad wodą, czasami może się w połowie zanurzyć.

Poza „uczciwym” zdobywaniem pokarmu stosuje kleptopasożytnictwo, tzn. kradnie zdobycz innym ptakom, np. czapli olbrzymiej (Ardea goliath).

Czasem bielik afrykański atakuje kolonie lęgowe ptaków wodnych, aby zabrać im młode i jaja. Zdarza mu się również zapolować na ptactwo domowe – kury.

Tryb życia.

Bielik afrykański więcej czasu spędza na siedzeniu niż lataniu. Zazwyczaj widywany na wysokich drzewach, z których ma dobry widok na duży odcinek rzeki, jezioro lub wybrzeże. Jak na swoje rozmiary i usposobienie, nie potrzebuje dużego terenu do polowań, wystarczy mu jedno jezioro obfite w ryby.

Para bielików potrzebuje mniejszej niż 2,5 km² wody potrzebnej do wyżywienia się, terytorium obok niewielkich rzek może natomiast przekraczać 25 km².

Ptak zazwyczaj widywany w parze, niezależnie od tego czy aktualnie panuje sezon rozrodczy czy nie. Każdy z partnerów poluje na podobnym poziomie skuteczności i częstotliwości.

Rozmnażanie.

Sezon rozrodczy odbywa się w porze suchej, kiedy poziom wód jest najniższy. Ptaki tworzą monogamiczne związki na całe życie, budują często dwa lub więcej gniazd używanych przez wiele lat. Ponieważ konstrukcje są wykorzystywane długo, para rokrocznie je udoskonala.

Po latach gniazdo bielika afrykańskiego ma ok. 2 m średnicy i 1,2 m głębokości. Lęgowiska powstają na dużych drzewach, materiałem budulcowym są gałązki i drewno. Na zaloty składają się nawoływania i podniebny „taniec”, podczas którego ptaki splatają się szponami.

Młode.

Samica składa zwykle od 1 do 3 białych, pokrytych czerwonawymi plamkami jaj. Wysiadywaniem przez większość czasu zajmuje się przyszła matka, ale samiec czasem zastępuje ją, kiedy ta wyrusza na polowanie. Inkubacja trwa 42 – 45 dni, po czym na świat przychodzą młode, które po 70 – 75 dniach pokrywają się piórami. Jeśli przeżyją pierwszy rok, istnieje bardzo duża szansa, że przetrwają do późnej starości.

Szczegółowe dane i wymiary.

Bielik afrykański (Haliaeetus vocifer)

Długość: 63 – 75 cm
Rozpiętość skrzydeł: samice: do 2,4 m, samce: do 2 m
Masa: samice: 3,2 – 3,6 kg, samce: 2 – 2,5 kg
Długość życia: 12 – 15 lat; w niewoli: 24 lata

Bielik afrykański – ciekawostki.

Bielik afrykański jest ptakiem narodowym Zimbabwe, Zambii i Sudanu Południowego. Jego wizerunek znajduje się również na godle Namibii i Zambii oraz Sudanu Południowego.
Bielik afrykański nie występuje na terenach ubogich w wodę, m.in. we wschodniej Somalii.
Charakterystyczne wokalizacje tego ptaka wielu kojarzą się z duchem Afryki.
Mimo, iż tylko 1 na 7-8 prób złapania ryby kończy się sukcesem, ptak spędza tylko 10 min. dziennie na aktywnym polowaniu.
Bielik afrykański jest najbliższym krewnym krytycznie zagrożonego wyginięciem bielika madagaskarskiego (Haliaeetus vociferoides).