Wojna o kości dinozaurów

Kiedy większość ludzi myśli o Dzikim Zachodzie, wyobrażają sobie Buffalo Billa, Jessego Jamesa i karawany osadników w krytych wozach. Jednak dla paleontologów amerykański zachód pod koniec XIX wieku przywołuje przede wszystkim jeden obraz: trwałą rywalizację dwóch największych łowców kopalin tego kraju, Othniela Charlesa Marsha i Edwarda Drinkera Cope’a. Amerykańskie gazety uważnie śledziły poszukiwania skamieniałości i rywalizację między dwoma rywalami, a także przyczyniły się do rozpoczęcia fascynacji skamielinami dinozaurów i ich odkrywcami, które trwają do dzisiaj. To fascynująca opowieść o zdradzie, zawodowej zazdrości, niebezpiecznych wyprawach w nieznane tereny, o poszukiwaniu starożytnych skamielinach i powstaniu nowej dyscypliny naukowej, amerykańskiej paleontologii. Dzisiejsza spuścizna tego okresu widoczna jest nie tylko w postaci skamielin znajdujących się w muzeach na całym świecie, które są efektem  z tych „polowań”, ale historia ich odkrycia jest ponownie opowiadana i na tyle barwna, że producenci filmowi mają zamiar ją zekranizować.

Dziki Zachód w paleontologii

„Wojna o Kości” (The Bone Wars często zwana również The Great Dinosaur Rush) trwała od lat 70. do lat 90. XIX wieku, czego skutkiem były setki nowych znalezisk dinozaurów – nie wspominając już o łapówkarstwie, podstępach, bitwie na kamienie i kradzieżach, do których dojdziemy nieco później. Ilość odnalezionych skamielin, prawo do nazwania nowych gatunków, kategoryzacja zwierząt, a także wartość samych znalezisk kości były punktami – a raczej „kościami” – sporów między Copem i Marshem, którzy byli gotowi użyć raczej wątpliwych środków w celu wyprzedzenia przeciwnika. Zasadniczym terenem ich rywalizacji był na amerykański zachód, głównie Kolorado, Nebraska i Wyoming.

Koledzy i wrogowie

Poczałkowo Marsh i Cope byli serdecznymi, choć nieco nieufnymi kolegami, którzy spotkali się w Niemczech w 1864 r. (w tym czasie Europa Zachodnia, a nie Stany Zjednoczone przodowały w badaniach paleontologicznych).

Część kłopotów wynikała z ich odmiennego pochodzenia: Cope urodził się w zamożnej rodzinie Quakerów w Pensylwanii, podczas gdy rodzina Marsha pochodziła z północnej części stanu Nowy Jork, była raczej biedna (choć Marsh miał bogatego wujka, który wkracza na scenę nieco później). Prawdopodobnie Marsh uważał wówczas Cope’a za dyletanta, nietraktującego poważnie paleontologii, podczas gdy Cope uznawał Marsha za zbyt szorstkiego i nieokrzesanego, by być prawdziwym naukowcem.

Nieszczęsny elasmozaur i początek Wojny o Kości

Większość historyków śledzi początek Wojen o Kości od 1868 roku, kiedy to Cope zrekonstruował dziwną skamielinę wysłaną mu z Kansas przez lekarza wojskowego. Nazwawszy okaz Elasmosaurus, umieścił czaszkę na końcu krótkiego ogona, a nie na długiej szyi (aby być uczciwym wobec Cope’a, do tego czasu nikt nie widział wodnych gadów o tak niecodziennych proporcjach).

Kiedy Marsh odkrył ten błąd (jak głosi legenda) upokorzył Cope’a, wskazując ten błąd publicznie. Cope próbował kupić (i zniszczyć) każdy egzemplarz czasopisma naukowego, w którym opublikował swoją niepoprawną rekonstrukcję 🙂

To sprawia, że ​​jest to interesująca historia – spory o elasmozaura z pewnością przyczyniły się do wrogości między dwoma paleontologami a Wojna o Kości zaczęła się na poważnie.

Wykopaliska w New Jersey

Cope odkrył miejsce skamieniałości w New Jersey, które zawierało skamielinę hadrozaura, nazwaną przez słynnego paleontologa Josepha Leidy’ego, który był mentorem obu naszych bohaterów.

Kiedy Marsh zorientował się jak wiele kości można jeszcze odzyskać z tego terenu, zapłacił paleontologom pracującym na tym terenie, aby przysyłali do niego interesujące znaleziska, a nie do Cope’a. Wkrótce Cope dowiedział się o rażącym naruszeniu naukowej przyzwoitości, a Wojna o Kości rozpoczęła się na dobre.

Jedziemy na zachód

To, co doprowadziło do eskalacji Wojny o Kości, to odkrycia w latach 70. XIX wieku licznych skamielin dinozaurów na amerykańskim zachodzie (niektóre z nich znaleziono przypadkowo podczas prac wykopaliskowych przy budowie kolei transkontynentalnej). W 1877 roku Marsh otrzymał list od nauczyciela z Colorado, Arthura Lakesa, opisujący kości „sauriańskie”, które odkrył podczas pieszej wyprawy. Lakes wysyłał próbki skamielin zarówno do Marsha, jak i (ponieważ nie wiedział, czy Marsh jest zainteresowany) do Cope’a.

Charakterystyczne jest to, że Marsh zapłacił 100 $ Lakesowi, aby jego odkrycie pozostało tajemnicą, kiedy jednak odkrył, że Cope został powiadomiony, wysłał agenta na zachód, by zabezpieczyć swoje roszczenia. Mniej więcej w tym samym czasie, Cope otrzymał poufną informację o innej skamielinie w Kolorado, którą Marsh próbował (bez powodzenia) przejąć.

Como Bluff

Niem jednak przejdziemy dalej, to potrzebne jest kilka słów wyjaśnienia na temat miejsca nadchodzących wydarzeń.  Como Bluff to długi grzbiet rozciągający się na wschód i zachód, pomiędzy miastami Rock River i Medicine Bow w Wyoming (USA). Znajdują się tam trzy formacje geologiczne, Sundance, Morrison oraz Cloverly. Zawierają one szczątki kopalne dinozaurów i innych zwierząt (m.in. ssaków, żółwi, krokodyli i ryb) oraz roślin z okresu późnej jury. Teren ten został odkryty przez pracowników Union Pacific Railroad w 1877 roku, podczas budowy kolei transkontynentalnej.

Intrygi

W tym czasie powszechnie było już wiadomo, że Marsh i Cope rywalizowali o najlepsze skamieniałości dinozaurów – co wyjaśnia późniejsze intrygi skupione wokół Como Bluff w Wyoming (USA). Posługując się pseudonimami, dwóch robotników z Union Pacific Railroad (amerykańskie przedsiębiorstwo kolejowe) poinformowało Marsha o znalezieniu skamieniałości, sugerując (ale nie stwierdzając wyraźnie), że mogą zawrzeć porozumienie z Copem, jeśli Marsh nie zaproponuje im dobrych warunków. Marsh wysłał więc swego agenta, który dokonał niezbędnych uzgodnień finansowych – i wkrótce paleontolog z Yale otrzymał wagoniki skamieniałości, w tym pierwsze okazy diplodoka, allozaura i stegozaura.

Kradzież

Wieść o tej umowie na wyłączność szybko się rozprzestrzeniła – nie tylko dlatego, że pracownicy Union Pacific dali przeciek do lokalnej gazety, przesadnie zawyżając kwoty, jakie Marsh zapłacił za skamieniałości, aby stworzyć przynętę dla bogatszego Cope’a. Wkrótce Cope wysłał swojego agenta na zachód, a kiedy negocjacje okazały się nieskuteczne (prawdopodobnie dlatego, że nie był skłonny do takiej licytacji), polecił swojemu poszukiwaczowi, aby ukradł kości z Como Bluff, tuż pod nosem Marsha 🙂

Bitwy o kości

Wkrótce potem, mając dość nieregularnych płatności Marsha, jeden z kolejarzy zaczął pracować dla Cope’a, zamieniając Como Bluff w epicentrum wojen o kościami. W tym czasie zarówno Marsh, jak i Cope przenieśli się na zachód, a w ciągu następnych kilku lat zaangażowali się w takie szaleństwa, jak celowe niszczenie nieodkrytych skamielin i miejsc skamielin (aby trzymać je z dala od rąk innych), szpiegując nawzajem swoje wykopaliska, przekupując pracowników, a nawet wprost kradnąc kości. Według jednego z zapisów, robotnicy na konkurencyjnych wykopaliskach obrzucili się kamieniami!

Cope i Marsh wrogowie aż po grób

Do 1880 roku było jasne, że Othniel C. Marsh „wygrywał” Wojnę o Kości. Dzięki wsparciu bogatego wuja George’a Peabody’ego (który użyczył swojego imienia w Muzeum Historii Naturalnej Yale Peabody), Marsh mógł zatrudniać więcej pracowników i otwierać więcej miejsc do kopania, podczas gdy Edward Drinker Cope pozostawał w tyle. Nie pomogło także to, że inne zespoły, w tym zespół z Uniwersytetu Harvarda, dołączyły do gorączki dinozaurów. Cope publikował nadal wiele artykułów, a Marsh punktował jego każdy najmniejszy błąd, który znalazł w publikacjach Cope’a.

Zemsta

Cope wkrótce znalazł okazję do zemsty. W 1884 roku Kongres rozpoczął dochodzenie w sprawie amerykańskiej służby geologicznej, której Marsh został mianowany szefem kilka lat wcześniej. Cope zwerbował kilku pracowników Marsha do złożenia zeznań przeciwko swojemu szefowi (który nie był najprzyjemniejszą osobą na świecie), ale Marsh starał się zachować swoje żale z dala od prasy.

Pamiętnik i dziennikarz

Cope opierając się na pamiętniku, który przechował przez dwie dekady, w którym skrupulatnie wymieniał liczne zbrodnie Marsh, wykroczenia i błędy naukowe, dostarczył informacje dziennikarzowi New York Herald, który prowadził sensacyjny cykl na temat Wojny o Kości. Marsh wystosował sprostowanie do tej samej gazety, wysuwając podobne oskarżenia przeciwko Cope’owi.

Pranie brudów

Ostatecznie to publiczne pranie brudów (i brudnych skamielin) nie przyniosło korzyści żadnej ze stron. Marsh został poproszony o rezygnację z intratnego stanowiska w Geological Survey, a Cope, po krótkim okresie prosperity (został mianowany szefem Narodowego Stowarzyszenia na rzecz Postępu Naukowego), był trapiony przez zły stan zdrowia i musiał sprzedać części swej ciężko zdobytej kolekcji kopalin. Do czasu śmierci Cope’a w 1897 roku obaj mężczyźni roztrwonili swoje wielkie fortuny.

Wyzwanie zza grobu

Co charakterystyczne, Cope przedłużył Wojnę o Kości nawet zza grobu. Cope oddał bowiem swe ciało nauce – jednym z jego ostatnich życzeń było, aby naukowcy przeanalizowali jego głowę po śmierci, aby określić wielkość mózgu, który jak uważał, był z pewnością większy niż mózg Marsha. Marsh rozsądnie odrzucił wyzwanie i do dziś niesprawdzona głowa Cope’a znajduje się w magazynie na Uniwersytecie Pensylwanii…

Wojna o kości: niech historia rozsądzi

Choć brudna i często niedorzeczna, to Wojna o Kości miała ogromny wpływ na rozwój amerykańskiej paleontologii. Tak jak konkurencja jest dobra dla handlu, może także być dobra dla nauki. Konkurując ze sobą Othniel C. Marsh i Edward Drinker Cope odkryli o wiele więcej dinozaurów niż gdyby zajmowali się tylko przyjazną rywalizacją. Ostateczny wynik był naprawdę imponujący: Marsh odkrył 80 nowych rodzajów i gatunków dinozaurów, a Cope opisał 56 dinozaurów.

Skamieniałości odkryte przez Marsha i Cope’a pomogły również nakarmić rosnący głód Amerykanów na nowe dinozaury. Każdemu ważnemu odkryciu towarzyszyła fala reklamy, ponieważ czasopisma i gazety ilustrowały najnowsze niesamowite znaleziska – a zrekonstruowane szkielety powoli, ale z pewnością, dotarły do ​​głównych muzeów, w których do dziś się znajdują.

Powszechne zainteresowanie dinozaurami

Można powiedzieć, że powszechne zainteresowanie dinozaurami zaczęło się tak naprawdę od Wojny o Kości, choć można argumentować, że powstałoby i tak naturalnie, bez tych wszystkich złych emocji, które tej wojnie towarzyszyły.

Negatywne konsekwencje Wojny o Kości

Wojna o Kości dinozaurów miała również kilka negatywnych konsekwencji. Po pierwsze, paleontolodzy w Europie byli przerażeni prymitywnymi zachowaniami swoich amerykańskich kolegów, które pozostawiły trwałą, gorzką nieufność, która przetrwała dekady, by w końcu odejść w niepamięć. Po drugie, Cope i Marsh opisywali i rekonstruowali swoje znaleziska dinozaurów tak szybko, że często byli nieostrożni i popełniali błędy.

Na przykład stuletnie zamieszanie dotyczące apatozaura i brontozaura wywodzi się bezpośrednio od Marsha, który złożył czaszkę z niewłaściwym ciałem dinozaura – tak jak Cope uczynił z elasmozaurem, który to incydent zapoczątkował Wojnę o Kości. Szerzej kwestię apatozaura i znikającego brontozaura opisujemy w artykule: Apatozaur i Brontozaur historia prawdziwa.

Polecamy

• Handel dinozaurami
• Opracowania
• Wymieranie
• Historia wymierania gatunków