Antylopa eland (Taurotragus oryx)
Najwolniejsza antylopa
Eland to obok antylopy Derbiego największa i najwolniejsza ze wszystkich antylop żyjących dziś na świecie. Zamieszkuje południowo-wschodnią Afrykę. Ze względu na swoją masę i mocną budowę nie może się równać ze zwinnymi springbokami, ale osiągając prędkość 40 km/h potrafi uciekać wielu drapieżnikom. Dzięki swej budowie, nie stanowi także łatwego łupu dla wszystkich.
Klasyfikacja
- Gromada: ssaki
- Rząd: parzystokopytne
- Rodzina: krętorogie
- Rodzaj: Taurotragus
- Gatunek: eland (Taurotragus oryx)
- Inne nazwy: kanna, antylopa kanna, antylopa eland
Występowanie
W naturalnym środowisku antylopy Eland występują w kilku krajach afrykańskich: Angoli, Demokratycznej Republice Konga, Tanzanii, Kenii i Somalii. Zwierzęta zamieszkujące część RPA, Bostwanę i Namibię pochodzą natomiast z reintrodukcji. Środowisko ich życia to trawiasta i akacjowa sawanna, zadrzewione tereny i otwarte równiny, a także obszary górskie. Tereny ich występowania stanowią ponad 30% całej Afryki.
Charakterystyka
Wygląd
Antylopa Eland ma krótką sierść w kolorze szarobrązowym, ciemnobrązowym lub czerwonobrązowym. Na bokach ciała pojawiają się cienkie, białe pasy ułożone pionowo, a wzdłuż grzbietu biegnie czarna pręga. Samce są zwykle ciemniej ubarwione, ze skupiskiem ciemnych włosów na czole. Charakterystyczne zwisające u samców podgardle z czarnymi włosami sprawia, że antylopy tej nie da się pomylić z żadną inną.
Proste, ale mocno skręcone rogi, występują u osobników obojga płci. Kończyny z dwoma palcami i racicami pozwalają na długie wędrówki i szybki bieg, a uszy wychwytują nawet najmniejszy dźwięk.
Rozmiary
Antylopa eland obok spokrewnionego oreasa (antylopa Derbiego) jest największą żyjącą współcześnie antylopą. Dorosłe samce osiągają około ponad 180 cm w kłębie i mogą ważyć nawet 940 kg. Samice są o około 20 cm niższe od samców, przy średniej wadze około 400 kg. Długość ich ciała wraz z ogonem może dochodzić nawet do 345 cm.
Czujność i szybkość to życie
Wszystkie antylopy mają bardzo wyostrzone zmysły, co pozwala im szybko wykryć niebezpieczeństwo. Dzięki wielu przystosowaniom w budowie i funkcjonowaniu ciała są w stanie uciec przed drapieżnikiem. Ich wydłużone źrenice poszerzają pole widzenia, a doskonały słuch i węch sprawiają, że antylopy rozpoznają zagrożenie nawet w nocy. Antylopy są czujne i płochliwe, a żyjąc w stadzie, zwierzęta te ostrzegają się wzajemnie o zbliżającym się niebezpieczeństwie przy pomocy różnorodnych sygnałów.
Nie są to zwierzęta obdarzone przez naturę agresją, silnymi szczękami i wielką siłą. Dla antylop jedynymi sposobami na przeżycie zagrożenia ze strony napastnika są szybkość i zwinność. W sytuacji niebezpieczeństwa zwierzęta zrywają się więc do biegu.
Gdy do stada antylop zbliża się lew, zwierzęta uciekają dopiero wtedy, gdy drapieżnik podejdzie na odległość 200 m. Jeśli jednak zagraża im gepard, uciekają już wtedy, gdy jest jeszcze oddalony o około 800 m, pod warunkiem oczywiście, że dostrzegą go z odpowiednim wyprzedzeniem. Dzięki temu, że antylopy uciekając mogą gwałtownie skręcać i są wytrzymałe w biegu na długich dystansach, mają nad drapieżnikami przewagę i często uchodzą z życiem. Wprawdzie osiągana przez nie maksymalna prędkość 40 km/h nie jest imponująca i co więcej, szybko je meczy, to z prędkością 22 km/h godzinę mogą biec na bardzo długim dystansie, co jest nieosiągalne dla afrykańskich wielkich kotów, które zmuszone są odpuścić pościg po paru chwilach.
Odżywianie
Antylopy Eland żywią się świeżą trawą, liśćmi i młodymi pędami. Żyjąc w Afryce są przystosowane do tego, że nie zawsze mają stały dostęp do wody, potrzebują jednak wtedy soczystych roślin. Pożywieniem są dla nich trawy, liście krzewów i drzew, bulwiaste korzenie, kora drzew, owoce i nasiona. Ze względu na upały najczęściej pożywiają się w nocy.
Migracje
Elandy szukając pożywienia wędrują w stadach złożonych z 25 – 70 osobników, choć niektóre stada mogą liczyć nawet 500 antylop. Ze względu na wysoką temperaturę najbardziej aktywne są o poranku i późnym popołudniem, również w porze deszczowej.
Zachowanie
Antylopy Eland są zwierzętami stadnymi, przywiązanymi do swojego terytorium. Ich rogi mają znaczenie w okresie godowym i w walce o przywództwo w stadzie, kiedy to podczas starć samce wykorzystują je do walki.
Rozród
Okres rozrodczy zależny jest od regionu występowania antylop, ale często między grudniem, a styczniem rozpoczynają się już walki o samice. Młode rodzą się najczęściej w okresie od lipca do listopada. Dominujące samce zapładniają kilka samic w rui. Ciąża trwa około 8.5–9 miesięcy i na ogół nocą rodzi się jedno młode. Młode antylopy po urodzeniu ważą 25 – 30 kg i samce są z reguły większe od samic. Po 24 godzinach od narodzin, matka wraz z młodym dołącza do stada. Małe elandy piją mleko matki przez około pół roku. Samice elanda osiągają dojrzałość płciową w wieku 15-36 miesięcy, samce dopiero po osiągnięciu 4 – 5 lat.
Ochrona
Według IUCN Red List (Czerwona Lista Gatunków Zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody) antylopa eland jest zaliczona do kategorii Lc, tzn. „mniejsze ryzyko zagrożenia wyginięciem”. Eland nie jest więc gatunkiem chronionym, ale rozwój siedlisk ludzkich znacznie ograniczył zasięg występowania tej antylopy. Do drastycznych spadków liczebności doprowadziły też wojny domowe prowadzone w krajach afrykańskich. Elandy są często hodowane dla mięsa i mleka, łatwo się oswajają i mają spokojny temperament, są jednak kosztowne w utrzymaniu.
Hodowla
Ze względu na swój łagodny charakter elandy zostały udomowione w Afryce Południowej i Rosji. Hodowane są na mięso oraz produkcję mleka. Samica elanda daje w ciągu doby około 7 litrów mleka, które jest bardziej tłuste niż mleko krowie (11-17% tłuszczu). Co ciekawe, mleko elanda ma przyjemny smak i może być przechowywane znacznie dłużej, niż mleko krowie.
Szczegółowe dane / wymiary
Eland (Taurotragus oryx)
- Długość ciała z ogonem:
- samce: 240 – 345 cm
- samice: 200 – 280 cm
- Długość ogona: 50 – 90 cm
- Wysokość w kłębie:
- samce: 150 – 183 cm
- samice: 125 – 153 cm
- Waga:
- samce przeciętnie: 500 – 600 kg, rekordowe osobniki do 942 kg
- samice przeciętnie: 340 – 445 kg
- Długość rogów: 43 – 70 cm
- Długość życia: 20 – 25 lat
- Szybkość: do 40 km/h
Ciekawostki
- Samce elandów używają rogów do prowadzenia walk w okresie godowym, czym zwracają na siebie uwagę.
- Samice elandów używają rogów do obrony młodych przed drapieżnikami.
- Elandy są najwolniejszymi antylopami i mogą biec z prędkością maksymalną 40km/h.
- Elandy mogą podskoczyć nawet na wysokość 2.5 m.
- Eland jest zwierzęciem herbowym miasta Grootfontein w Namibii.
- Elandy hoduje się na fermach w Stanach Zjednoczonych i w Europie.
- Brak odporności na choroby przenoszone przez bydło domowe powoduje, że wiele Elandów ginie.
- Niektóre elandy są wykorzystywane jako zwierzęta pociągowe.
- W naturalnym środowisku elandy występują tylko w rezerwatach.
- Mleko Elandów jest znacznie trwalsze niż mleko krowie. Odpowiednio przygotowane może być przechowywane do 8 miesięcy.
- Eland to antylopa krzyżówkowa – występuję często bowiem jako hasło w krzyżówkach: największa / najcięższa antylopa (eland / antylopa kanna / kanna). Faktycznie to oreas jest największą antylopą, ale w krzyżówkach raczej występuje eland.
Polecamy
